Over de lonen van topmanagers, Brokeback Mountain en onderwijs voor allochtonen in hun eigen moedertaal.

1 De bevoegde ministers Patrick Dewael (VLD) en Laurette Onkelinx (PS) nemen geen ontslag na de ontsnapping van de Turkse terroriste Fehriye Erdal. Verschillende politici pleiten naar aanleiding van het dossier-Erdal voor een radicale hervorming van de Staatsveiligheid.

JOSSE DE PAUW: Dat er bij de Staatsveiligheid nog héél veel werk aan de winkel is, zal iedereen nu wel beseffen zeker? Ieder dossier dat die jongens onder handen nemen, verzandt blijkbaar onvermijdelijk in pure slapstick. Dewael en Onkelinx blijven, ondanks de flater van hun diensten, op post. Het is moeilijk te zeggen of dat terecht is of niet. Met de gegevens die ik in de media heb gezien, kan ik echt niet bepalen hoe ver de politieke verantwoordelijkheid van Dewael en Onkelinx precies reikt.

Het viel op dat er in de Waalse media nauwelijks aandacht was voor de zaak-Erdal. Ik denk dat dat komt omdat er bij onze twee volkeren toch andere gevoeligheden leven. Erdal vecht, op haar manier, voor de rechten van een onderdrukt volk. Dat zal in Vlaanderen ongetwijfeld meer losmaken dan in Wallonië. De zaak van de Koerden is een bijzonder netelige kwestie, die al heel lang aansleept. Het probleem met de Koerden maakt een mogelijke toetreding van Turkije tot de Europese Unie natuurlijk niet vanzelfsprekend. Ik vraag me af hoe de Unie dat probleem gaat aanpakken. In hoeverre gaat men van Turkije kunnen eisen dat dit jarenlange conflict nog vlug opgelost wordt voor het land mag toetreden? Ik denk dat het moeilijk wordt om dat aan de onderhandelingstafel hard te maken.

2 In de Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen bekopen de regeringspartijen CDA, VVD en D66 hun besparingsplannen met fors stemmenverlies. De linkse partijen PvdA en SP gaan er flink op vooruit, en komen weer op het niveau van voor Pim Fortuyn.

DE PAUW: Het is vreemd, maar op een of andere manier doet het me plezier dat de harde lijn van Jan-Peter Balkenende (CDA) werd afgestraft. Tegelijk stel ik ook vast dat het moeilijk is om echt blij te zijn met de overwinning van links, als je ziet hoe rechts links is moeten worden om in Nederland overeind te blijven. Maar mijn voornaamste conclusie is dat het bijzonder moeilijk is om nog verregaande conclusies te trekken uit verkiezingsuitslagen. Wat heeft Balkenende nu eigenlijk precies verkeerd gedaan dat hij zulke klappen krijgt van de kiezer? Hij heeft besparingen aangekondigd. Maar iedereen die de vorige keer op hem stemde, had toch moeten weten dat Balkenende dat van plan was? De kiezer is bijzonder wispelturig geworden. Hij kiest zijn partij, zoals hij een pak koffie kiest in de winkel. Hoe die koffie gemaakt is, of wat erin zit, maakt de meeste mensen blijkbaar niet erg veel uit, zolang de verpakking maar goed is. En zodra we de koffie hebben, doen we blijkbaar niet eens de moeite om echt te proeven hoe hij smaakt, want volgende keer pakken we zonder nadenken wel andere. Het moet voor politici bijzonder moeilijk zijn om nog een beleid op lange termijn te plannen, als ze weten dat de kiezer dat slechts uiterst zelden beloont.

3 Iran wordt wegens zijn omstreden atoomprogramma doorverwezen naar de VN-Veiligheidsraad. President Ahmadinejad waarschuwt de westerse landen dat zij ‘de gevolgen zullen voelen’ als ze sancties treffen tegen zijn land.

DE PAUW: Ik ben bang van de agressieve toon die de laatste jaren gezet is. George W. Bush is daar natuurlijk medeverantwoordelijk voor, toen hij de zogeheten As van het Kwaad uitriep tot vijand van heel de vrije wereld. Als je zulke retoriek hanteert, moet je niet verbaasd zijn dat de tegenstander ook met straffe uitspraken komt. Bijzonder gevaarlijk is ook dat de conflicten tussen het Westen en het Midden-Oosten in de perceptie meer en meer op een verkapte godsdienstoorlog gaan lijken.

Dat een moslimstaat mogelijk atoomwapens zou ontwikkelen, verontrust ons allemaal. Is dat eigenlijk niet gek en bewijst het ook niet hoe gekleurd wij allemaal naar de wereld kijken? Waarom hebben wij bijvoorbeeld zo weinig angst voor Amerika? Ik ben nu 53, en als ik kijk naar alle oorlogen die ik vanaf mijn geboorte heb gezien, dan moet ik toch vaststellen dat de Amerikanen er bijzonder vaak een hand in hadden. Zij zijn ook de enigen die het al aangedurfd hebben om een kernwapen daadwerkelijk te gebruiken. En toch leeft in West-Europa, ook bij mij, nog steeds het gevoel dat zij de goeden zijn, en dat we voor die mannen met een tulband maar beter kunnen oppassen. Nochtans hebben zij ons nog nooit wat misdaan. Verder denk ik dat Iran niet zo hard naar een kernwapen zou streven, als de andere mogendheden meer moeite zouden doen om hun eigen arsenaal te ontmantelen.

4 De Antwerpse schepen van Onderwijs Robert Voorhamme (SP.A) stelt een proefproject voor waarin allochtone jongeren op school Nederlands krijgen, maar ook de kennis van hun eigen moedertaal kunnen vervolmaken.

DE PAUW: Die man heeft overschot van gelijk. De moedertaal is de basis van alles. Als je de taal waarin je opgroeit niet cultiveert en ontwikkelt, heb je volgens mij de rest van je leven een achterstand die nooit meer in te halen valt. Ik twijfel er niet aan dat deze maatregel allochtone jongeren een behoorlijke steun in de rug geeft op school. Het eeuwige tegenargument is natuurlijk dat het ontwikkelen van de allochtone cultuur die jongeren weg zal drijven van onze cultuur, maar dat klopt natuurlijk niet. Je kunt toch pas een andere taal aanleren als je kennis hebt van hoe je eigen taal grammaticaal in elkaar steekt? Ik ben ervan overtuigd dat het Nederlands van allochtone jongeren die op die manier les krijgen aanmerkelijk zal verbeteren. Voorhamme kiest met dit voorstel niet de gemakkelijkste weg: voorstellen die de positie van allochtonen proberen te verbeteren, zijn de laatste tijd politiek maar moeilijk verkoopbaar. Als het een troost kan zijn voor hem: alle essentiële verwezenlijkingen zijn ooit politiek moeilijk verkoopbaar geweest.

Ons onderwijs focust vooral op de traditionele West-Europese talen, en schijnt niet helemaal te beseffen dat de wereld is veranderd. Wanneer ik door onze hoofdstad wandel, hoor ik daar veel talen die ik niet begrijp, maar Duits bijvoorbeeld erg weinig. Misschien wordt het tijd dat we ons onderwijs aanpassen aan die nieuwe realiteit.

5 De bestverdienende overheidsmanager strijkt 2,4 miljoen euro bruto per jaar op. ACV-voorzitter Luc Cortebeeck vindt het ‘fundamenteel onrechtvaardig’ dat er over loonmatiging wordt gesproken wanneer topmanagers zulke bedragen verdienen.

DE PAUW: Het verschil tussen de topverdieners en de gewone mensen is zo onmetelijk groot geworden dat iedere discussie over loonmatiging en afvloeiingen inderdaad eigenlijk hilarisch is. Vorige week las ik dat de banken recordwinsten maken. Daar staat dan wel tegenover dat ze de laatste jaren heel wat personeel de laan uit stuurden en hun klanten altijd maar meer laten betalen. Dat is toch erg dubbel, niet?

Akkoord, topmanagers dragen een zekere verantwoordelijkheid, ze zijn scherp en slim en waarschijnlijk knap in wat ze doen. Ik heb er ook niet het minste probleem mee dat die mensen erg goed betaald worden. Maar als ze zichzelf zó goed betalen dat ze vervreemden van de samenleving, dan doen ze daar uiteindelijk niemand een plezier mee. Ik geloof nooit dat iemand met zo’n superloon nog normaal over geld kan denken, of empathie heeft met sukkelaars die maar nauwelijks kunnen rondkomen. Vorige week ging het er nog over in een reportage van Telefacts. Een koppel, beiden toevallig topmanager, zat gezellig aan tafel te eten in een chique villa. Zegt de een tegen de ander, bij gebrek aan beter onderwerp: zeg, heb je die tachtig miljoen laatst nog teruggevonden? Hallucinant was dat. Die mensen beseffen niet hoezeer ze hun eigen hoofd verzieken.

6 Brokeback Mountain, een film over homoseksuele liefde tussen twee cowboys, haalt drie Oscars binnen. Ook aan de box office is deze film ondanks zijn controversiële onderwerp een succes. In de eerste week na release gingen al 64.000 Vlamingen kijken.

DE PAUW: Hollywood heeft er altijd een handje van gehad om op het juiste moment de minderheidsgroepen in de kijker te plaatsen. Een paar jaar geleden ontdekte men de autisten, nu zijn blijkbaar de homo’s aan de beurt. Kijk, het is natuurlijk een goede zaak dat de liefde tussen twee homo’s behandeld wordt in een mainstreamfilm, maar hieruit besluiten dat homoseksualiteit algemeen aanvaard wordt in de maatschappij, lijkt mij erg voorbarig. Daar is meer voor nodig dan een Oscar. Op hetzelfde moment dat een film met homo’s hoge ogen gooit in de States, plooit meneer Bush zich weer eens dubbel om homo’s rechten te ontzeggen. De homobewegingen zullen ongetwijfeld blij zijn met Brokeback Mountain, maar op de keper beschouwd denk ik dat ze voorlopig weinig reden tot juichen hebben. Ang Lee maakt mooie dingen, al is hij voor mij nu ook weer niet dé topcineast. Het is een estheticus, een mooifilmer. Een slimmerik ook, hij zal met zijn ellebogen hebben aangevoeld dat de tijd rijp was voor een film over homo’s. Maar qua overbrengen van gevoelens doet Lee mij meestal weinig. Vandaar ook dat ik vrees dat Brokeback Mountain eerder een goedgetimede marketingzet is, dan grootse cinema die de manier waarop mensen tegen homoseksualiteit aankijken fundamenteel gaat veranderen.

Jef van Baelen