Donderdag begint de langverwachte Wereldbeker voetbal met Brazilië – Kroatië. Vijf dagen later spelen de Belgen hun eerste wedstrijd, en weten we of de Rode Duivels aan de gigantische verwachtingen kunnen voldoen. Voor VRT-commentator Peter Vandenbempt is het duidelijk: ‘Tenzij ze allemaal malaria krijgen, bestaat er geen enkel excuus als België de eerste ronde niet overleeft.’

Een statement dat de laatste weken in iedere supermarkt, bij iedere televisieavond en in ieder volkscafé te controleren valt: nooit werd er in dit land zo naar een sportevenement uitgekeken als naar het WK voetbal 2014. Het is de hoogste tijd dat ze eraan beginnen, of we gaan ten onder in de stortvloed van tricolore supportersparafernalia. Het langverwachte voetbaltoernooi opent donderdag met Brazilië – Kroatië, meteen een mooie affiche. Peter Vandenbempt zal erbij zijn. De VRT-journalist verzorgt als vanouds het wedstrijdcommentaar op Radio 1. Nadien concentreert hij zich op de Rode Duivels, die pas op dinsdag hun eerste match spelen. Dat kunnen nog zeer lange dagen worden: de WK-koorts bereikt tegen dan ongetwijfeld ongekende temperaturen. Zelfs de grootste voetbalfan vindt de hype hallucinant. ‘Het is het strafste wat we ooit hebben meegemaakt maal tien’, zegt Vandenbempt, vlak voor zijn vertrek naar Brazilië.

PETER VANDENBEMPT: Een mens zou er bang van worden, want waar gaat dat eindigen? In 1986 groetten 20.000 supporters de Rode Duivels op de Grote Markt van Brussel. Stel dat deze nationale ploeg die prestatie herhaalt: geen enkel plein zal groot genoeg zijn. Voor mij past dat dolle enthousiasme in de tijdgeest. Mensen worden aangetrokken door hypes en pieken massaal naar belevingsmomenten: ieder concert is uitverkocht, op de onnozelste rommelmarkt kun je op de koppen lopen. We leven voor evenementen, zo lijkt het wel.

Nu, die nationale ploeg bezit natuurlijk troeven. We hebben wereldvedetten zoals Eden Hazard en Vincent Kompany die de fan doen dromen, en ook de minder beslagen voetbalkenner vindt de Rode Duivels aantrekkelijk want het zijn allemaal jongens met een jeugdige esprit, die weten wat hip en modern is. Een hoeraverhaal van begin tot einde. Maar ik plaats er graag deze kanttekening bij: nog geen vijf jaar geleden werden diezelfde nationale knuffelberen collectief uitgespuwd. Dikkenekken en luieriken waren het, de Vuitton-generatie. Die dure sporttassen hebben ze nog altijd, maar nu heeft dat blijkbaar geen belang meer.

Als je ziet dat 1,2 miljoen mensen naar een vriendschappelijke wedstrijd tegen Zweden kijken. Tja… Dan moeten de WK-matchen van de Belgen los over de 2 miljoen gaan. Dan schrijven we de komende weken televisiegeschiedenis.

Benieuwd wat er van dat enthousiasme overblijft als de Rode Duivels in de eerste match tegen Algerije niet verder komen dan 0-0.

VANDENBEMPT: Dat zou kunnen. Niet dat de Algerijnen zo’n wereldploeg hebben, maar je treft ze wel op het slechtst denkbare moment, namelijk in match één. Algerije zal ongelooflijk scherp en gemotiveerd zijn. Ontmoet ze in de tweede wedstrijd en er is al een keer verloren, dat is al wat anders, of in match drie wanneer de uitschakeling half een feit is en ze vechtend over de vloer rollen. Het is trouwens in alle betekenissen van het woord een vechtersploeg. Ik zag hun barragematch tegen Burkina Faso en mijn indruk was: wat een bende schoppers. Smerige overtredingen, intimidatie, ellebogen, tackles op ooghoogte: niet normaal. Hopelijk fluit de scheidsrechter niet te tolerant, maar hoe dan ook is dat iets waar de Belgen zich voor moeten wapenen: het wordt knokken tegen Algerije.

Nadien komt Rusland, ongetwijfeld van een ander kaliber. Een ploeg van Fabio Capello mag je nooit onderschatten. Tenzij ze onderling ruziemaken, en Russen die ver van huis zijn: dat schijnt weleens mis te lopen. Maar dat team werd wel eerste in zijn kwalificatiegroep, vóór het Portugal van Cristiano Ronaldo.

Toch denk ik, al bij al: tenzij ze allemaal malaria krijgen, bestaat er geen enkel excuus als België de eerste ronde niet overleeft. Zelfs indien er een nieuwe Peter Prendergast opstaat (Jamaicaanse scheidsrechter die op het WK van 2002 een doelpunt van Marc Wilmots afkeurde, België werd uitgeschakeld, nvdr.). Topvoetbal wordt bepaald door details, zegt men. Dat is zeker waar als je tegen Duitsland of Portugal speelt. Maar in een groep met Algerije, Rusland en Zuid-Korea moet je naar de volgende ronde. Anders hebben de Belgen, met al hun talent, het gewoon heel slecht gedaan.

En als het toch tegenvalt, dan zullen de Rode Duivels voor een groot deel van het publiek snel weer die ‘dikkenekken en luieriken’ zijn. Zo gaat dat.

Hoe hoog moeten we die Belgische ploeg nu echt inschatten?

VANDENBEMPT: Op basis van de namen zeer hoog. We brengen de beste doelman ter wereld aan de aftrap, of toch bijna, de beste verdediger, we hebben een uniek talent als Eden Hazard, en met Romelu Lukaku hebben we een spits die overal in de spotlights staat. Maar waartoe leidt dat in Brazilië? Geen idee. In de aanloop van elk toernooi heb ik al ploegen zien prutsen dat het een aard had, maar uiteindelijk schitterden ze. En omgekeerd. Ik heb de grootste namen zien floppen en anonieme spelers zien uitblinken. Dat voert mij naar één onvermijdelijke conclusie: voorspellingen maken voor zo’n toernooi is de grootste flauwekul die er bestaat.

Hoe erg is het dat Christian Benteke in Brazilië ontbreekt?

VANDENBEMPT: Als Lukaku de vorm van de oefenmatchen aanhoudt, dan valt het nogal mee. (lacht) Toen Benteke uitviel, vond ik het nochtans een groot probleem. Vooral omdat Lukaku zelf had aangegeven geen diepe spits te zijn. Maar ondertussen heeft hij zich ontwikkeld en voelt Lukaku zich op die positie als een vis in het water. Ik heb ook stellig de indruk dat de afwezigheid van Benteke een grote last van zijn schouders haalde, Lukaku lijkt bevrijd. Hij hoort bij de vier Duivels van wie we moeten hopen dat ze niet uitvallen, samen met Vincent Kompany, Eden Hazard, en eigenlijk ook Thibaut Courtois.

Simon Mignolet in het doel is een verzwakking?

VANDENBEMPT: Ook dat is een uitstekende keeper, maar hem zie ik af en toe toch fouten maken die zijn concurrent nooit maakt. Nee, Courtois is zó goed en zó compleet: hij kan dit WK verbluffen zoals Michel Preud’homme in ’94, en hij kan wedstrijden helpen winnen die je eigenlijk alleen maar kunt verliezen, puur dankzij zijn talent. Zoals Atlético Madrid dit seizoen vaak heeft gedaan. Zonder Thibaut Courtois was Diego Simeone toch maar een gewone trainer gebleven, vermoed ik.

Wilmots pakt twee nieuwe namen mee naar Brazilië. Hij had ook de kern van de kwalificatie kunnen behouden, zonder verrassingen.

VANDENBEMPT: Ik vind het een heel goeie zaak dat hij die twee jonge jongens meeneemt. Zeker over Adnan Januzaj kan weinig discussie bestaan. De hele wereld was aan het zoeken of hij niet ergens nog een aangetrouwde groottante had waardoor hij toch nog voor hun land kon uitkomen. Het zou van slecht management getuigen als je zegt: ha nee, wij nemen Januzaj niet mee, laat hem eerst maar een kwalificatiecampagne spelen.

Ik zie Januzaj niet meteen een basisplaats pakken, in Brazilië nog niet, maar hij kan wel iets forceren, in de tachtigste minuut invallen en de match nog doen kantelen. Op training is het een speelvogel, waardoor hij de andere internationals af en toe behoorlijk op de zenuwen werkt. En wat Divock Origi betreft: ik ben voor de Champions League veel met Gert Verheyen onderweg, de coach van de Belgische -19. Verheyen is zeer over Origi te spreken, zowel over zijn kwaliteiten als voetballer als over zijn professionele instelling. Een kans geven dus.

Timmy Simons is daar een slachtoffer van, maar eerlijk gezegd: er valt sportief weinig tegenin te brengen dat je Simons thuislaat. De manier waarop was wel hoogst ongelukkig. Wilmots wist natuurlijk al veel langer dat hij Simons niet zou meenemen. Dan bel je zo’n ervaren speler niet pas tien minuten voor je het aankondigt.

U sprak over vier Rode Duivels die beter niet uitvallen. Kevin De Bruyne hoort daar niet bij?

VANDENBEMPT: Nee, omdat je alternatieven hebt. Pas op, ik vind hem zonder twijfel onze beste speler. De Bruyne heeft alles: aanvallend, verdedigend, links, rechts, kan het spel kort houden, trapt een goeie lange bal, maakt doelpunten, geeft assists. Hij is zó veel meer aanwezig in het spel van de Belgen dan Hazard, die het toch van zijn flitsen moet hebben. Maar voor De Bruyne bestaan er alternatieven die ook zeer goed zijn. Nacer Chadli, bijvoorbeeld, of Moussa Dembélé.

De Bruyne krijgt een andere functie dan in de kwalificatiecampagne. Het speelt nu centraal, als een echte spelmaker, niet meer op de flank.

VANDENBEMPT: De Bruyne is op de flank geweldig omdat hij zo’n mooie voorzet heeft. Maar ook ik zie hem liever centraal, dicht bij de goal, zodat hij in scoringspositie kan komen. Het is sowieso een speler die veel de bal moet hebben, die moet voelen dat hij in de wedstrijd zit. Dan zet je hem beter op de tien, wat trouwens ook zijn favoriete positie is.

Op rechts kun je Kevin Mirallas zetten. Niet onze grootste ster, maar hij heeft bij de nationale ploeg nog maar zelden ontgoocheld. Of als ik kan kiezen, speelt Dries Mertens er. Mertens heeft er bij Napoli een fantastisch seizoen op zitten en is als speler enorm geëvolueerd. Dat zo’n jongen niet zeker is van zijn plaats, zegt alles over de weelde bij de Rode Duivels.

U zou twee hummeltjes naast Lukaku zetten: Eden Hazard en Dries Mertens meten nog geen 1,70 meter.

VANDENBEMPT: Spanje is twee keer Europees en een keer wereldkampioen geworden met allemaal spelers van ongeveer 1,20 meter. Als je kunt voetballen, is gestalte geen thema. We hebben op de rest van het veld lengte genoeg. Iedereen denkt dan aan Marouane Fellaini, maar die zou ik nu eens niet opstellen. Fellaini valt vijf minuten in tegen die arme Zweden en maakt daarin vier smerige overtredingen. Dat gemene hoeft voor mij allemaal niet, we hebben meer technische en meer verfijnde spelers met wie je op het terrein meer bent. Als die Algerijnen gaan schoppen, dan heb je misschien iemand nodig die terugschopt, maar geef mij toch maar Dembélé of Chadli, om verzorgd voetbal mee te spelen.

Vindt u Thomas Vermaelen en Toby Alderweireld, die niet veel speelden dit seizoen, scherp?

VANDENBEMPT: Alderweireld wel, Vermaelen heeft nog iets nodig. De beste Vermaelen laat zich niet door een Luxemburgse spits aftroeven. Ik vind het een hele goeie verdediger, maar hij zat wel een heel seizoen op de bank en daar is altijd een reden voor.

Engelse analisten zeggen dat Vermaelen niet meer de speler van voor zijn blessure is.

VANDENBEMPT: Voordien hoorde hij in elk geval bij de allerbesten van de Premier League. En nu speelt hij amper nog.

Wat moet Eden Hazard doen om in het rijtje Lionel Messi, Cristiano Ronaldo…

VANDENBEMPT: (onderbreekt) Oei, praat daar toch niet over. Daar zit onze Eden nog een héél groot stuk onder.

Hij is wel dé man bij topclub Chelsea.

VANDENBEMPT: Maar op de momenten dat het moest gebeuren, gaf hij niet thuis. Chelsea is volgens mij geen kampioen geworden en won geen beker. Ik vind het een geweldige speler hè, en een ongelooflijk geestige gast bovendien. Maar praat niet over Messi of Ronaldo. Die maken elk jaar veertig goals. Als Hazard dat doet, met nog een Champions Leaguebeker erbovenop, dan kunnen we nog eens praten.

Een aantal spelers lijkt wat uit beeld te verdwijnen, zoals Moussa Dembélé, Steven Defour en Nicolas Lombaerts. Blijven die content?

VANDENBEMPT: Dat is zeker een van de dingen om naar uit te kijken. In de kwalificatiecampagne gaf niemand een kik, want men wou zijn kansen om naar Brazilië te gaan niet hypothekeren. Nu zal stilaan duidelijk worden wie speelt en wie niet, en van die 23 zijn er 18 die stevige argumenten hebben om een basisplek op te eisen. Het valt af te wachten hoe ze met die ontgoocheling zullen omgaan.

De Rode Duivels hebben het imago een vriendengroep te zijn, en voor zover ik kan oordelen lijkt die camaraderie oprecht, maar dat wil niet zeggen dat er geen heibel kan ontstaan. Misschien gaan spelers zich na verloop van tijd ergeren aan het opperhoofdschap van Vincent Kompany, bijvoorbeeld. Kompany is heel dominant en regisseert de boel zoals Wilmots in 2002 – ook toen waren er Rode Duivels die zich daar blauw aan ergerden.

Verwacht u een aantrekkelijk WK?

VANDENBEMPT: Ik vrees er een beetje voor. Het is toch erg onrustwekkend, maar helaas niet verrassend, dat al die sterren niet fit aan het toernooi beginnen. Cristiano Ronaldo en Franck Ribéry sukkelen met zeer vervelende blessures, Radamel Falcao haakte zelfs helemaal af. Het staat of valt niet met de topspelers, op zo’n WK ontdek je altijd weer andere spelers of ploegen, maar de sterren zijn wel belangrijk.

Er zijn van die slimmeriken die denken dat voetbal maar een spel is en wielrennen echte topsport. Zij zouden eens aan de rand van het veld moeten staan om te weten wat het betekent, pakweg een topmatch uit de Primera División. De druk en de fysieke belasting van de grote voetbalcompetities worden erg onderschat. Misschien wordt dat het grote voordeel van de Belgen: bijna al onze internationals hebben dit seizoen een periode aan de kant gestaan, door blessure of gewoon omdat hun coach ze even op de bank hield. Wij missen in Brazilië maar één basisspeler: Christian Benteke. De rest is allemaal fit. Dat kunnen maar weinig landen zeggen.

Vergelijk dat met Duitsland, waarvan de halve ploeg in de lappenmand ligt. Als én Manuel Neuer én Philipp Lahm én Bastian Schweinsteiger er niet bij zouden zijn, en Sami Khedira misschien ook niet: zoiets voelen zelfs de Duitsers. Ze hebben bovendien geen spits, tenzij dan Miroslav Klose, die ondertussen 70 moet zijn.

Hoe fit zijn de sterren en welke weerslag heeft dat op de teams: dat wordt uiteindelijk misschien wel dé cruciale kwestie. Italië mist in laatste instantie Riccardo Montolivo, voor hen een heel belangrijke speler. Dat kan hun kansen toch erg schaden. Ook van het weer sterke Uruguay verwacht ik in principe veel, met Edinson Cavani en Luis Suárez, hun indrukwekkende duo vooraan. Alleen is Suárez nog maar drie weken geleden geopereerd aan de knie, en het was geen kleine operatie hè.

De favoriet blijft hoe dan ook duidelijk, los van alle ongemakken: tijdens dit WK wordt het Brazilië tegen al de rest. Hun enige minpunt is dat ze geen centrumspits van wereldniveau hebben, en ze moeten uiteraard ook kunnen weerstaan aan de druk van 200 miljoen Brazilianen: ook geen geringe opgave. Maar puur qua talent steekt Brazilië erbovenuit. Argentinië, helemaal gebouwd rond Lionel Messi, benadert hen het dichtst.

De Argentijnen vallen al een paar toernooien tegen.

VANDENBEMPT: Als je Diego Maradona bondscoach maakt, dan moet je ook niets verwachten. Dan kun je evengoed thuisblijven. Maar die ploeg zal deze keer wel professioneel geleid worden, dus dat nadeel valt weg.

Nu, zoals Messi na Nieuwjaar speelde, zou ik opnieuw zeggen: met die Argentijnen wordt het niets. Messi was hopeloos – wetend waar de lat voor Messi ligt. Wandelen deed hij altijd al, maar als je dan de drie keer dat je wel loopt ook nog telkens de bal verliest, dan blijft er niets meer over. Maar misschien denkt hij: het WK komt eraan en om me op de hoogte van Maradona te plaatsen moet ik het daar doen. Misschien krijgen we deze zomer plots wél de allerbeste Messi te zien. En dan wordt het een heel interessant plaatje, want in de selectie van Argentinië zitten geen sukkelaars.

Hetzelfde geldt natuurlijk voor Spanje, maar hoewel de namen indrukwekkend blijven, denk ik dat het beste eraf is bij de Spanjaarden. De spelers van Atlético lijken geen vooraanstaande rol te krijgen, Spanje blijft vasthouden aan de mannen van de voorbije drie toernooien. Maar Xavi? Twee jaar geleden was hij nog de man van de finale op het EK. Dat was dit seizoen echt voorbij. En Andrés Iniesta lijkt ook niet meer de speler die hij een paar seizoenen geleden was.

Iniesta is amper 30.

VANDENBEMPT: Ja, maar hij draait al een eeuwigheid mee. Ik heb Iniesta nog weten debuteren op Club Brugge. In 2002 was dat, Gert Verheyen speelde toen nog. Tja, ooit houdt het op, hè. Hetzelfde geldt voor Messi. Hij voetbalt van zijn 16e aan de top. Dan kun je niet dezelfde carrière maken als iemand die pas op zijn 21e in the picture staat.

Naar welk kleiner land kijkt u uit?

VANDENBEMPT: Ik heb me vier jaar geleden geweldig geamuseerd met Chili, en ik hoor dat het weer een heel aantrekkelijke ploeg is.

De Chilenen zitten in de groep van Spanje en Nederland.

VANDENBEMPT: Van de Nederlanders verwacht ik niets. Toen Nederland groot was, had het topspelers bij de beste ploegen van de wereld. Zo hebben ze er nog twee: Robin Van Persie en Arjen Robben. Wesley Sneijder niet meer, er is een reden dat die nu voor Galatasaray speelt. Wat vroeger onze zwakte was, dat wij altijd spelers moesten meenemen vanuit onze eigen matige Belgische competitie, is nu het probleem van Nederland. Als je onze elftallen naast elkaar zou leggen, dan is België op negen van de elf plaatsen beter af. En dat heeft uiteraard gevolgen. Louis van Gaal zal zelfs met vijf verdedigers spelen, zoals de Belgen in de goeie ouwe tijd. (lacht) Dat we dat nog mogen meemaken. De Nederlanders schamen zich dood. Maar Louis zegt: ‘Ik mik op de halve finale en dat kan alleen op deze manier.’

Over één groot voetballand hebben we het nog niet gehad: Frankrijk.

VANDENBEMPT: Daar verwacht ik wél veel van. Als ze onderling geen ruzie maken en Ribéry fit is, tenminste. De Fransen hebben vorig jaar indruk op mij gemaakt in die vriendenmatch tegen de Rode Duivels. Ook weer zo’n ploeg zonder zwakke plekken, met een goeie keeper, een uitstekend middenveld en vooraan de luxe van een topland. Olivier Giroud is een bijzonder goeie spits, en hij staat naast Karim Benzema, dit jaar helemaal ontbolsterd bij Real Madrid. Let op voor de Fransen.

DOOR JEF VAN BAELEN

‘In ’86 groetten 20.000 fans de Rode Duivels op de Grote Markt. Stel dat deze nationale ploeg die prestatie herhaalt: geen enkel plein zal groot genoeg zijn.’

‘Dat gemene van Fellaini hoeft voor mij allemaal niet. We hebben meer technische en verfijnde spelers met wie je op het veld meer bent.’

‘Puur qua talent steekt Brazilië erbovenuit. Argentinië, helemaal gebouwd rond Messi, benadert hen het dichtst.’