Peilingen zijn de merkstof die geregeld door de ingewanden van de politiek worden gejaagd. Bollebozen kunnen uit de lijsten met percentages afleiden waar mogelijke stremmingen of verzwakkingen zich voordoen en waar nieuwe uitwegen of tendensen te bespeuren zijn.
Stellige zekerheid bieden die peilingen nooit. Toch veroorzaken ze telkens weer grote onzekerheid, zeker bij de partijen of politici die een minder goede beurt maken.
Het overkwam de voorbije maanden meermaals de Vlaamse liberalen van de VLD. Een lichte terugval in de peilingen van La Libre Belgique, die in politieke kringen als een orakel worden beschouwd, zou erop kunnen wijzen – althans volgens uitgeslapen spin doctors en andere Wetstraattoeristen – dat voor de VLD het tij aan het keren is, dat die grote Vlaamse volkspartij van Guy Verhofstadt en Karel De Gucht misschien nog niet voor morgen is.
Geen enkele politicus, geen enkele partij kan onschuldig regeren, dat ondervinden ze momenteel bij de VLD. Jarenlang sprak Guy Verhofstadt over het politieke bedrijf alsof hij er zelf geen deel van uitmaakte. Vijf jaar aan het bewind heeft tot gevolg dat de bevolking hem stilaan begint te zien als de aanstichter van alles wat uit de sporen loopt. Als het vertrouwen in de federale en de Vlaamse regering afneemt – amper een kwart van de Vlamingen staat nog achter het beleid van de Vlaamse regering – dan kleurt dat onvermijdelijk af op de VLD die zowel de federale als de Vlaamse premier levert.
De Vlaamse socialisten hebben er momenteel geen moeite mee om de leiding van de coalitie aan de VLD over te laten. Zij die de grote theorieën hanteren, zoals Guy Verhofstadt, Bart Somers en Karel De Gucht, moeten al eens door de bocht. Wie zoals Steve Stevaert met kleine dingen bezig is en wie kleine verhaaltjes vertelt over de politiek, alsof hij het ook maar van horen zeggen heeft, zal zich over dat bochtenwerk minder zorgen hoeven te maken. Zo kan het gebeuren dat Stevaert, die net als Patrick Dewael verantwoordelijk was voor de ontsporing van de Vlaamse financiën, in die discussie volledig buiten schot blijft.
Dat de SP.A van Steve Stevaert, ondanks tegenvallers als de massale afdankingen bij Ford, de volksgunst weet te behouden, stemt ze bij de VLD niet alleen onrustig, ook de tegenstellingen tussen de verschillende vleugels van de partij worden daardoor met de dag zichtbaarder.
De interne verdeeldheid van de VLD werd al duidelijk na de jongste verkiezingen, toen een aantal oudere kopstukken door de partijleiding aan de kant werden gelaten om groenere tafelspringers te laten voorgaan. Die keuze werd ingegeven door het succes van het jonge volk van het SP.A-Spiritkartel, dat bij de voorbije parlementaire verkiezingen op nagenoeg gelijke hoogte kwam met de Vlaamse liberalen.
Ondertussen is de situatie van de Vlaamse liberalen zeker niet verbeterd, onder meer door de eigenzinnige manier waarop voorzitter Karel De Gucht ingreep in de Antwerpse partijpolitiek, de hardhandige uitschakeling van de dissidente senaatsfractieleider Hugo Coveliers en de vorming van een kartel met het toch wel erg opportunistische Vivant. Misnoegde VLD’ers zien in de terugval van hun partij in de peilingen een bevestiging van hun gelijk.
De onrust binnen de VLD-gelederen wordt bij de SP.A nauwlettend in de gaten gehouden. Vlaamse socialisten stellen nu al openlijk de vraag of de Vlaamse liberalen nog langer een stabiele regeringspartner zijn, en of deze coalitie de kaap van de volgende regionale en Europese verkiezingen ongehavend kan ronden.
De nervositeit bij de VLD wordt nog versterkt door de onduidelijkheid over de carrièreplanning van premier Guy Verhofstadt. Officieel heet het dat Verhofstadt de paarse coalitie de volle vier jaar zal leiden. Toch is het een publiek geheim dat de premier in werkelijkheid fors aan het lobbyen is voor het voorzitterschap van de Europese Commissie. Vandaar zijn veelvuldige afwezigheid, van bij de regeringsvorming al, op het federale veld, waar de Vlaamse en Franstalige socialistische ministers, de een al discreter dan de ander, het regeringsroer in handen hebben genomen.
Wat moet dat worden met de VLD als Guy Verhofstadt naar Europa verdwijnt, hetzij als Commissievoorzitter hetzij als gewoon Europees commissaris? De VLD met zijn verschillende kliekjes, elk met zijn tendensrecht, wordt vooralsnog bijeengehouden door de aanwezigheid van Guy Verhofstadt. Die kan, als het erop aankomt, zijn partijleden in de pas houden. Zonder Verhofstadt implodeert de partij bij de eerste de beste tegenslag, voorspelde Freddy Willockx enkele maanden geleden.
In het andere geval – als Verhofstadts ambitie niet ingelost wordt – vrezen de socialisten dat het moeilijk, zo niet onmogelijk wordt om met een gefrustreerde premier voort te regeren. Er is al discreet geïnformeerd of Elio Di Rupo’s kennis van het Nederlands dat van een premier waardig is. Je weet nooit wat 2004 brengt.
Rik Van Cauwelaert
