De voorbije jaren voerde premier Guy Verhofstadt (VLD) een waar charmeoffensief voor een ‘ethisch globalisme’ in de wereldeconomie. In zijn befaamde ‘open brieven’, die hij voor veel geld in de pers liet afdrukken, sprak hij wel bijna uitsluitend over de ontwikkelingslanden, niet over bedrijven in eigen contreien.

Lang geleden, in het jaar 1722, kocht de verfmenger Pieter Schoen een stuk grond in Zaandam, waarop hij zijn eerste molen bouwde. De verfproducten die hij op de markt bracht, noemde hij Sigma. In 1809 besloot ook Dirk Vettewinkel, Meester Schilder in het Sint-Lucas Gilde, zelf zijn verfstoffen te gaan malen in Amsterdam. Eeuwenlang werden deze bloeiende familiebedrijfjes van generatie op generatie overgeleverd. In 1969 werd Pieter Schoen & Zoon overgenomen door het Belgische chemieconcern PetroFina, dat een afzetmarkt voor zijn minerale olie zocht. In 1971 kocht PetroFina ook Vettewinkel & Zonen over. Op basis van deze bedrijven werd in 1972 Sigma Coatings opgericht, een multinational binnen een multinational. Het oorspronkelijke bedrijf van Pieter Schoen in Zaandam ging dicht. In 1999 werd PetroFina op zijn beurt overgenomen door de Franse groep Total, die Sigma samenbracht met haar eigen verfpoot Kalon.

In februari 2003 verkopen de Fransen hun verfgroep SigmaKalon, die tienduizend mensen in veertig landen telt, weer door aan Bain Capital, een Amerikaanse… investeringsmaatschappij. Een ‘particuliere vermogensbelegger met een portefeuille van 14 miljard dollar’, heet het. ‘Onze activiteit bestaat uit het identificeren van leidende bedrijven in Europa met een sterk groeipotentieel’, zegt de Managing Director. Die groei ziet hij in het Belgische filiaal in Manage niet meer zitten. Van de 279 mensen moeten er 74 weg, laat men al snel weten. Na bikkelhard onderhandelen tekent men op 16 mei toch een protocol van een sociaal akkoord om naakte ontslagen te vermijden.

De rest van het verhaal was op televisie te volgen. Op 24 november laat de directie weten dat ze zich van de sociale afspraken niets aantrekt, dat er nu 159 mensen weg moeten, en dat de productie grotendeels ‘gedelokaliseerd’ wordt naar fabrieken in Polen en Duitsland. De arbeiders voelen zich verraden en houden de directie drie dagen vast in een vergaderzaaltje, zelfs na een dwangbevel door de rechter. Er wordt naar de Amerikaanse financiers in Boston getelefoneerd, maar die geven geen krimp. De streek van Manage is een sociaal kerkhof. De fabriek, waar arbeiders jarenlang giftige verfdampen hebben ingeademd, wordt eensgezind bezet, zelfs door de directiesecretaresse. Een oude chemische fabriek met Seveso-statuut, dus een potentiële bom.

De Vlaamse pers spreekt unaniem schande van dit Waalse ‘strijdsyndicalisme’, en de Vlaamse politici schreeuwen moord en brand. Karel De Gucht (VLD), voorzitter van een politieke partij, eist dat de politie het bedrijf stormenderhand inneemt, ondanks alle risico’s. Minister Patrick Dewael (VLD) trekt de gevechtskledij aan, stuurt een interventieteam, en verbiedt de goedmoedige burgemeester van Manage om te onderhandelen – maar die kiest toch voor de dialoog. Volgens minister Dewael mag je met zulke mensen niet praten, want ‘gijzeling’ is een onaanvaardbaar wapen in de sociale strijd. Enkele weken geleden wou hij ook al niet praten met hongerstakers, want ook dat was een onaanvaardbaar pressiemiddel. De in Zeebrugge ronddolende Afghanen liet hij manu militari opsluiten, maar daarna moest hij ze van de rechter weer vrijlaten. Dewael dreigde toen zelfs om alle hulp stop te zetten voor ontwikkelingslanden waarvan de regering zich niet gewillig opstelde. Een gijzeling van de arme bevolking, luidde hier en daar de kritiek. Maar volgens Dewael was dit pressiemiddel wél aanvaardbaar.

Van het ‘ethisch globalisme’ werd inmiddels niets meer vernomen.

Chris De Stoop