Europa

Rik Van Cauwelaert schrijft dat ‘het er niet langer om gaat of we met Europa kiezen voor het federalisme of het confederalisme of voor het behoud van het vetorecht’ (‘Van de redactie’, Knack nr. 10). Maar daarover gaat het nu juist wél. Een ‘Unie’ komt niet tot stand als elke lidstaat, hoe klein ook, kan weigeren een bepaald beleid te voeren. Een gezamenlijke politiek komt er alleen door met de meerderheid besluiten te nemen.

Aan de top moet een gemeenschappelijk gezag staan, dat onafhankelijk en in het algemeen belang van de Unie handelt. Dat orgaan houdt toezicht op de uitvoering van de besluiten, zij het in nauw overleg met de lidstaten, en sanctioneert, ook ten aanzien van de lidstaten. In de EG-verdragen komt deze veelzijdige functie toe aan de Europese Commissie, maar in de huidige opvatting van de Europese Unie wordt de Commissie opzijgezet. Zij kan enkel bij de ‘zaak’ betrokken worden als de lidstaten dat willen. Uitvoering, toezicht en rechtshandhaving vallen onder de bevoegdheid van de nationale regeringen. Ook de internationale vertegenwoordiging, uiteraard. Hoe gaan regeringen andere regeringen op de vingers tikken?

Zodoende wordt de Europese Unie een klassieke internationale organisatie met een confederale structuur. Van een rol in de globaliserende wereld, laat staan van een ‘macht’ tussen de VS, Japan en China, is dan helemaal geen sprake, ook al is dat een van de doelstellingen. Een beter gemeenschappelijk beleid kan alleen met een federale organisatie bereikt worden. De Top van Laken was een flop omdat die keuze niet werd gemaakt en er zelfs niet werd gezegd tussen welke alternatieven men zou moeten kiezen.

De Conventie staat dus voor een ongeschreven blad. Ze ‘moet nieuwe institutionele ideeën aanreiken’, schrijft Rik Van Cauwelaert terecht. Maar ze zal het moeten doen zonder een vooropgestelde visie op het historische perspectief waarin een politieke Europese Unie zich situeert, als voltrekking van de EG. Schuman had die visie wel en die is de juiste gebleken.

Tandarts

In het artikel ‘De tand des tijds’ (Knack nr. 10) stelt men de vraag of grijze vullingen slecht zijn voor de gezondheid. Volgens de auteur konden wetenschappers geen negatieve invloeden vaststellen. In Nederland zijn echter talrijke studies gepubliceerd die dat tegenspreken. Het is niet ethisch verantwoord te zeggen dat amalgaam absoluut veilig is. Zolang er sprake is van twijfel, is er voldoende reden om amalgaamvullingen te verbieden. Ook tandartsen ondervinden negatieve gevolgen van het werken met amalgaam. Menig tandarts is al ziek geworden van amalgaam. Nieuwe medische tests detecteren kwik in het lichaam. Alleen jammer dat Belgische laboratoria deze kennis nog niet in huis hebben.

Media

De poging van Marc Reynebeau om wel degelijk een onderscheid te zien tussen politici en journalisten is lovenswaardig (‘Stuurman aan wal’, Knack nr. 10). Maar ik veronderstel dat hij best weet tot het om een pure utopie gaat. Je moet wel lef hebben om te schrijven: ‘Het gaat om de intenties. En die van de media is niet van politieke, maar van eh… journalistieke aard: zoeken naar wat belang heeft, berichten over wat er gebeurt, duiden, uitleggen, niet bang zijn voor de harde werkelijkheid van de complexiteit. Dan is het aan de kiezer of desgevallend het parlement om wat te ‘doen’ met die informatie.’

We zullen het kort maken. Hoe zit dat met de media en het Vlaams Blok? Bang voor de harde werkelijkheid? Is het aan de kiezer om wat te doen met ‘geen’ informatie? Het is duidelijk dat politici moraalridders en betweters geworden zijn. De meeste journalisten zijn geen ersatz-politici, het zijn superpolitici: superbetweters en moraalridders. Het is nogal logisch dat ze graag de stap naar de politiek maken. Dan kunnen ze zich pas echt uitleven en bepalen wat goed en slecht is volgens hun evangelie. Moeten journalisten berichten over de gemeenteraadsverkiezingen in Rotterdam of voortgaan met de doofpotoperatie voor wat niet in hun Blijde Boodschap past? Het worden moeilijke tijden voor de nieuwe missionarissen. Hoe het ongeloof uitroeien?

Snelheid

Als jonge vader kijk ik met stijgende verbazing naar de discussie over verkeersveiligheid. Als de mensen snel willen rijden, zegt André Denys (‘Pro & Contra’, Knack nr. 10), dan moeten de politici daar in hun beleid gehoor aan geven. Gelukkig lezen we ook de krachtige boodschap van Steve Stevaert: de snelheid op de wegen moet drastisch omlaag omdat dat de oorzaak van het meeste verkeersonheil is. Of, het verschil tussen mensen die nadenken en een mening formuleren en aan de andere kant mensen die de megafoon zijn van ‘wat de mensen denken’.

Over een paar jaar laat ik beide teksten door mijn kinderen lezen. Ik hoop dat dan de maximumsnelheden drastisch lager zullen liggen. Dat zou betekenen dat ook een paar andere kinderen die teksten kunnen lezen, die anders, als de verkeersmentaliteit blijft wat ze is, die kans niet zullen krijgen.

Is het nu echt zo moeilijk om overal de snelheid met 20 km per uur te verminderen? Studies tonen aan dat je dan ongeveer op hetzelfde moment aankomt waar je zijn moet. Het is dus inderdaad louter een kwestie van mentaliteit, en die moet veranderen. Trager is veiliger, het spaart mensenlevens en de economie hoeft er niet onder te lijden. Spijtig voor Steve Stevaert dat de tijd van het verlicht despotisme voorbij is. Voor deze ene keer had het nog gemogen!

Israël

Mark Eyskens heeft het in ‘Forum’ (Knack nr. 9) over het afdwingen van de VN-resoluties tegen Irak. Als het over Israël gaat, zwijgt de Belgische Wolfowitz in alle talen over de VN-resoluties 194, 242, 338 en andere. Resoluties die de joodse staat al jaren negeert. Van hypocrisie gesproken.

Paus

Godfried Lannoo ‘denkt wel eens dat onze paus beter naar de hemel zou gaan’ (‘Meneer Godried’, Knack nr. 9). Vermoedelijk denkt de paus dat ook, maar voegt hij eraan toe: ‘Heer, als ik voor uw volk nog nodig ben, weiger ik de arbeid niet. Uw wil geschiede.’ Het is onvoorstelbaar wat de paus de jongste jaren heeft gedaan voor de oecumenische Kerken, en vooral voor de orthodoxe, zonder daarbij de eigenheid van de katholieke Kerk prijs te geven. Tot nu toe heeft hij meer dan 1700 zalig- en heiligverklaringen uitgesproken, meer dan welke voorganger ook. ‘Hierbij waren er veel leken die heilig werden in de meest gewone levensomstandigheden’, schrijft hij in zijn apostolische brief Novo Millennio. Hij helpt ons, mede door zijn merkwaardige teksten, dankbaar te zijn dat we tot de katholieke Kerk behoren.

Onderwijs

Lezer Ivan Bontinck schrijft: ‘Bij mijn weten staan de deuren van het gemeenschapsonderwijs wagenwijd open voor mensen met een diploma uit het katholieke net’ (‘Het laatste woord’ Knack nr. 9). Maar er zijn blijkbaar zaken waar hij geen weet van heeft. Zelf heb ik één keer een sollicitatiegesprek gevoerd in het Koninklijk Atheneum in Antwerpen. Ik kreeg in niet mis te verstane bewoordingen te horen dat ik maar weinig kans maakte omdat ze ‘principieel de voorkeur geven aan mensen met een middelbaar diploma uit het eigen net’. Kandidaten met een diploma van de Vrije Universiteit Brussel (VUB) kregen steeds voorrang. Het ging daarbij niet eens om een benoeming, maar om een tijdelijke aanstelling voor niet-vacante uren.

Baskenland

Piet De Pauw lijdt aan nationalistische verblinding (‘De nieuwe norm’, Knack nr. 9). In Baskenland worden niet ‘alle mogelijke Baskische organisaties’ buiten de wet gesteld, maar met name de jeugdbeweging en de gevangenenhulp van de ETA, twee groepen waar steeds meer gearresteerde ETA-terroristen toe blijken te behoren. Overigens, sinds 1976 zijn de gematigde nationalisten er ononderbroken en autonoom aan de macht. Ze hebben regionale radio en televisie naar hun hand gezet, geschiedenisboeken voor lager en middelbaar onderwijs met anti-Spaanse inkt herschreven, de officieren van de regionale politie uit eigen kringen benoemd en zich via talrijke parastatalen tot belangrijkste broodheer ontwikkeld. Politieke vertegenwoordigers van de niet-nationalisten worden fysiek bedreigd en zijn met honderden vermoord. Hetzelfde overkomt journalisten of hoogleraren, dikwijls oud-antifranquisten, die niet nationalistisch zijn. Twee op de drie Basken durven niet over politiek te praten met onbekenden, 40 procent zelfs niet met bekenden en verwanten. In vele landelijke gemeentes kunnen niet-nationalisten enkel zwijgen, vertrekken of in doodsangst leven.

Kortom: niet zozeer de nationalisten zien in Baskenland hun mensenrechten geschonden, maar wel die andere helft, die misprezen en gehaat wordt omdat ze zich als Basken in Spanje thuis voelen. Het is nog niet de Republika Srpska, maar het lijkt er sterk op.

Mestvrije zones

Geeft de Boerenbond foute signalen als hij zich verzet tegen een verborgen koude sanering onder het mom van de afbakening van kwetsbare gebieden (‘Pro & Contra’, Knack nr. 9)? Andere landbouworganisaties beseffen even goed wat er gebeurt.

Het Algemeen Boerensyndicaat (ABS) wil de mestverwerkingstechnologie zien renderen. Hoe meer kwetsbaar gebied wordt afgebakend, hoe groter het mestoverschot, en hoe groter hun economisch potentieel. Het Vlaams Agrarisch Centrum (VAC) stelt het zelfstandig familiebedrijf centraal en verzet zich tegen de niet grondgebonden intensieve veehouderij. Wie denken zij dat het eerste slachtoffer wordt van de afbakening van de kwetsbare gebieden?

De bemestingsnormen van MAP2bis werpen hun vruchten af. Met scherpere normen volgend jaar moeten de resultaten nog verbeteren. Een ‘inhaalbeweging’ die de leefbaarheid van vele bedrijven in het gedrang brengt, is op zijn minst voorbarig. Een beperktere afbakening op basis van de meetresultaten zou moeten volstaan. Wetenschappelijke studies tonen aan dat de nitraatrichtlijn praktisch gehaald kan worden. Alleen de politieke wil moet er in Vlaanderen zijn. We hebben genoeg argumenten in huis om Europa te overtuigen.

Men neemt nogal gratuit de term duurzame landbouw in de mond. Ja, die is ecologisch, maar ook economisch en sociaal. De laatste twee aspecten worden door de groenen maar al te vaak vergeten. Wij staan in voor uw dagelijks brood, maar wij verdienen het ook graag zelf. Moeten we lijdzaam toezien hoe een verborgen agenda wordt uitgevoerd?

Mugabe

Het is bijzonder moeilijk om je een idee te vormen van hoeveel steun Mugabe rest na het dal waar Zimbabwe, tot voor kort gevierd modelland van postafhankelijk Afrika, doorgaat (‘Over lijken’, Knack nr. 9). Als arts werk ik in het meest bevolkte plattelandsdistrict van het land. In een jaar tijd zijn de prijzen van levensmiddelen en transport meer dan verdubbeld. Basisgeneesmiddelen ontbreken steeds meer. Instellingen zien hun geschoold personeel vertrekken naar de groene weiden van het buitenland.

En toch denk ik dat er voor oppositieleider Morgan Tsvangirai geen homerun in zit, zelfs in geval van een wiskundig eerlijke verkiezingsuitslag. Ondanks de intimidatie, desinformatie en voorselectie van potentiële kiezers respecteren veel Zimbabwanen hun leider nog sterk door zijn rol in de onafhankelijkheidsoorlog. Bij velen leeft zelfs het spontane gevoel dat verkiezingen overbodig zijn. Mugabe is voor hen een ‘vader’ tegen wie je niet zomaar kan stemmen.