De top van het Vlaams Belang verkeert in crisis na twee verkiezingen die niet liepen zoals verhoopt. Katalysator van de onrust is Vlaams Parlementslid Marie-Rose Morel, een intrigante eerste klas.
Van wie zijn de volgende stichtende zinnen? Om te eindigen ben ik zo vrij de woorden van baron Maurice Goldstein, voorzitter van het ‘Internationaal Auschwitzcomité’, … in de mond te nemen: ‘De maatschappij waarin de slachtoffers van Auschwitz hun hoop hadden gesteld, is haar beloften niet nagekomen.’ Laten wij geen tweemaal teleurstellen…
Deze mooie tekst werd op 29 mei 1995 geschreven door Marie-Rose Morel, momenteel Vlaams Parlementslid voor het Vlaams Belang, toen werkend aan haar verhandeling om licentiaat geschiedenis te worden. In de inleiding van haar werkstuk over ‘Holocaustmemorialen in België’ veegde ze de vloer aan met politici die ‘vandaag dwepen met slogans en straffe uitspraken met een soortgelijke ideologie die anno 1930 veroorzaakt heeft wat we kunnen beschouwen als de zwartste pagina uit onze geschiedenis. Dat ’40-’45 geen les was voor iedereen wordt heden steeds duidelijker.’
U zult de verhandeling echter moeilijk vinden. Ze werd afgekeurd door Morels promotor Georgi Verbeeck, historicus aan de K.U. Leuven, wat hem een hoop miserie opleverde, niet alleen van Morel, ook van haar moeder die zelfs met juridische stappen dreigde, en van de Auschwitzstichting die graag van dit belangrijke werk gebruik had gemaakt. Meer dan een uit een handboek overgeschreven opsomming van Duitse concentratiekampen in de Tweede Wereldoorlog, een ruw overzicht van de geschiedenis van het Joodse volk en een beschrijving van het Fort van Breendonk en de Dossinkazerne in Mechelen stond er evenwel niet in.
Haar finale werkstuk was bescheidener van opzet: ‘Het Nationaal Gedenkteken van het Fort van Breendonk’. De essentie ervan was een bladzijdenlange opsomming van de stukken die in het fort – nu een museum – te zien zijn. Het enige originele luik was een korte tevredenheidsenquête van bezoekers van het museum. Volledig verzonnen, meldde een assistent aan de promotor. Die laatste zwichtte tijdens de deliberatie onder de druk om haar toch een diploma te geven.
MISS AARDBEI
Morel werd licentiaat geschiedenis in 1995, en niet in 1994 zoals ze in haar cv schrijft. Ze dubbelde namelijk haar eerste kandidatuur. Dat ze achter de inhoud van haar verhandeling stond, blijkt uit de getuigenis van een collega-student, die nu stelt dat ze ondersteboven was van ‘zwarte zondag’: 24 november 1991. Die verkiezingsdag maakte het Vlaams Blok zijn eerste grote sprong voorwaarts.
Veel heeft Morel met haar diploma niet gedaan. Nog voor ze afstudeerde, was ze al actief in een frivolere omgeving. In 1992 werd ze Miss Aardbei, in 1994 Miss Vlaanderen. Ze nam dat jaar ook deel aan de verkiezing van Miss België, omdat ze ons mooie land wilde vertegenwoordigen, maar dat haalde ze niet. Het leverde de organisatie een boze campagne van een verongelijkte Morel op.
Ze was ondertussen hostess voor de K.U. Leuven geworden, en richtte in 1995 de bvba MoreElle op: een bureau waarmee ze studenten verhuurde voor evenementen. Haar vennootschap boerde vrij goed, tot ze die op 12 april 2001 verkocht aan ene Corinna Inden: een dame uit de uitzendsector die in de eerste helft van dit decennium het ene faillissement op het andere stapelde (MoreElle ging ten onder op 5 oktober 2004). Morel vertelde her en der dat ze met de opbrengst van die verkoop bijna kon gaan rentenieren, maar dan zal ze toch anders moeten gaan leven dan ze nu doet, want ze kreeg er 150.000 euro voor.
Een week na de verkoop richtte Morel een nieuwe bvba op: M.R.M., waarmee ze wat evenementen organiseerde. Op 28 oktober 2004 liet ze die over aan haar man: cardioloog Christian Schellemans. Hoe de transactie tussen het koppel financieel werd afgehandeld is niet bekend, maar de nieuwe bvba Dokter Schellemans doet het niet goed: ze stapelt de schulden op. Collega’s omschrijven Schellemans als ‘een goede arts maar geen grote persoonlijkheid’. Hij volgt zijn vrouw moeiteloos in haar extreemrechtse verhaal.
De nu bijna 35-jarige Morel hield aan haar studie geschiedenis toch iets nuttigs over: de vriendschap van Bart De Wever, vandaag voorzitter van de N-VA. De twee zijn samen aan hun studie begonnen, waren samen lid van de Volksunie-jongeren, en hebben elkaar in hun studententijd ‘écht goed’ gekend. De Wever was zelfs uitgenodigd op Morels huwelijk, op 11 juli (!) 1998, een feest waarop de kaviaar met de soeplepel werd opgediend.
In 2003 was De Wever wanhopig op zoek naar een opvallende kandidaat voor de tweede plaats op de Senaatslijst van de N-VA, die toen erop of eronder speelde met de kiesdrempel. Hij dook in zijn fichesbak en stuitte op Morel. Ze ging bijna meteen akkoord. Ze voerde intensief campagne met De Wever en haalde op 18 mei 2003 een vrij goede score, maar ze raakte niet verkozen.
Maar Morel is geen trouwe vrouw. De Wever noemt haar nu soms, als een echte Frankenstein, zijn ‘monster’. Hij heeft haar al getypeerd als een vrouw ‘die het oudste beroep ter wereld uitoefent’ – en hij kan het weten. Want na haar eerste politieke stap begint Morel, die door vriend en vijand als op het ziekelijke af ambitieus wordt bestempeld, met andere partijen te flirten. Zonder de N-VA op de hoogte te brengen.
Haar vader Chris, vroeger nummer twee van telecommunicatiegigant Alcatell-Bell, is als CD&V’er goed bevriend met oud-minister Wivina Demeester. Die nodigt dochter Morel uit op discussiedagen. Morel is niet beschroomd om in debat te gaan met ervaren sprekers. Evenmin om roddels te verkopen over haar toenmalige kompaan De Wever.
Maar bij de verkiezingen voor het Vlaams Parlement in 2004 kon CD&V haar hoogstens een strijdplaats aanbieden. Ook bij de N-VA, die ondertussen een kartel was aangegaan met CD&V, kreeg ze niet de plaats die ze wilde. Ze had het daar héél moeilijk mee, maar bleef het spel spelen tot ze zeker was van een goede plaats bij het Vlaams Blok. Over haar overstap naar het Blok verklaarde ze dat ze er minder lang over had hoeven na te denken dan over haar huwelijk.
BAR AVIATEUR
Het was Philip Dewinter die haar bij het Blok binnenhaalde. Morel en Dewinter woonden in dezelfde villawijk in Ekeren. Toen er sprake was van de komst van een asielcentrum, kwam er verzet van bewoners. Morel behoorde tot het harde kamp. Op 23 januari 2000 nodigde ze coördinator Marc Delannoye van het wijkcomité bij haar thuis uit, waar ze hem aan Dewinter voorstelde. Zelf zegt ze dat haar ‘regelmatige contacten’ met Dewinter begonnen toen de wijk zich verzette tegen de komst van een opvangcentrum voor jonge delinquenten. Dat was begin 2003. Dewinter hield zich als politicus telkens op de achtergrond, maar zorgde via de studiedienst van het Blok voor ruggensteun.
De gevangenis kwam er niet, het asielcentrum wel. Er zijn nooit noemenswaardige problemen mee geweest. Maar dat was niet Morels visie. Op 6 juli 2000 duikt ze in de media op, met een warrig verhaal in de Gazet van Antwerpen over hoe ze een koppel asielzoekers met een kind betrapte die zakken met kleren in haar tuin wilden begraven. En over hoe laks de politie en de leiding van het centrum op de overlast reageerden.
Voor Dewinter paste Morel perfect in zijn pogingen om zijn partij aanvaardbaarder te maken voor onder meer vrouwen. In 2004 kreeg ze op de lijsten van het Vlaams Blok zowel een strijdplaats voor Europa als een zekere plaats voor Vlaanderen. Op 13 juni was het zover: ze raakte verkozen en mocht als ondervoorzitster van de fractie op de eerste rij naast Dewinter in het Vlaams Parlement gaan zitten.
Maar veel plezier heeft Dewinter niet aan zijn Morel beleefd. Hij zal ongetwijfeld dezelfde wrange gevoelens aan haar overhouden als De Wever. Hij wou Anke Van dermeersch, die andere schone van zijn partij, niet als Antwerpse running mate lossen. Morel trok eind 2004 haar conclusies, vlak nadat het Blok het Vlaams Belang was geworden.
De partijtop kreeg snel in de smiezen wat dat betekende. Het begon vroeg in 2005, met details. Een verkeerd gestuurde sms van voorzitter Frank Vanhecke van het Belang, bedoeld voor zijn kompaan Jurgen Ceder, met de boodschap dat ze nog zouden lachen met de manier waarop Dewinter zijn tanden zou stukbijten op Morel. Een berichtje van het persagentschap Belga op 15 januari 2005 dat een ‘uitgelaten’ Morel in Straatsburg aan de zijde van Vanhecke (die ook Europarlementslid is) in de Bar Aviateur was gesignaleerd. Vreemd, want ze had zich een dag eerder in Brussel ziek gemeld om te verantwoorden dat ze niet aan een tsunami-actie van de partij zou deelnemen.
Er doken steeds meer waarnemingen van het ‘koningskoppel’ op. Morel trok met Vanhecke mee op buitenlandse reizen en verdedigde mee het idee van een fascistische fractie in het Europees Parlement. Ze voerden gezellig samen campagne in alle hoeken van Vlaanderen. Hoogtepunt was toen de twee in september 2006 in een Londens hotel, waar de Vlaams Parlementsfractie van de partij een ‘bezinningsweekend’ hield, ruzie kregen, naar verluidt omdat er een ‘internationale vriendin’ van Vanhecke aanwezig was.
Parallel daarmee onderging Vanhecke een gedaanteverandering. Hij scheidde in het voorjaar van 2006 en werd een andere man. Hij was nooit echt assertief als voorzitter en liet de honneurs van de partij graag waarnemen door Dewinter en Kamerfractieleider Gerolf Annemans. Maar sinds hij Morel goed kent, laat hij zich veel meer gelden. Hij heeft het ‘Kamp Madou’ in Brussel, het hoofdkwartier van het Vlaams Belang, omgebouwd tot een machtsbastion voor zichzelf (en voor Morel, die meer daar zit dan in het Vlaams Parlement). In het achttienkoppige partijbestuur raakt het Antwerpse trio (Dewinter en Annemans met Van dermeersch) steeds meer geïsoleerd.
De manoeuvres van Morel worden snel zichtbaar. Ze organiseert fundraisingdiners in de regio Antwerpen, waarop niet Dewinter maar Vanhecke aanwezig is. Ze brengt Vanhecke in contact met haar vader om de toegang tot ondernemers te vergemakkelijken, onder meer via de vereniging Pro Flandria. Ze verhuist van Ekeren naar Schoten, om daar een gooi te doen naar het burgemeesterschap, een idee van de clan rond Vanhecke (met vooral Ceder en Yves Buysse). Die zou het geweldig gevonden hebben dat zij na de gemeenteraadsverkiezingen van 8 oktober 2006 de eerste Vlaams Belangburgemeester was geworden, en niet Dewinter in Antwerpen.
Maar het lukte niet. Morel viel in haar nieuwe gemeente vooral op doordat ze zonder vergunning een zwembad met terras in haar tuin verbouwde.
DRIE APEN EN EEN LEEUW
Begin dit jaar torpedeerde ze een mogelijke samenwerking van haar partij met stemmenkanon Jean-Marie Dedecker. Toen er gesproken werd over rapportering van de eerste contacten met Dedecker aan Vanhecke, werd openlijk de vraag gesteld of die laatste zijn mond zou kunnen houden. Dat kon hij niet. Morel pleegde naar Vlaams Belangnormen godslastering door op 22 januari in een gesprek met Het Laatste Nieuws niet alleen de kandidatuur van Dedecker onderuit te schoffelen, maar ook Dewinter te verwijten dat hij de partij weer harder wilde maken, terwijl zij voor een zachtere aanpak was. Niemand gaat ervan uit dat ze dat zonder dekking deed.
De campagne voor de federale verkiezingen, met eerst de drie apen en vervolgens de leeuw, was een uiting van het groeiende schisma aan de top. Het partijbestuur profiteerde van de verzwakte positie van Dewinter na het debacle met Dedecker, en Morel profileerde zich meer dan ooit. De drie apen kwamen van Dewinter, de leeuw van Morel. De campagne sloeg niet aan.
Ook in de publieke debatten waarin Morel werd uitgespeeld, ging het niet vlekkeloos. Er circuleert een filmpje op You Tube van Morel die op het spreekgestoelte van het Vlaams Parlement uit haar dak gaat. En in het VRT-programma Villa Politica ging ze in een confrontatie met de naar de Lijst Dedecker overgelopen Vlaams Belanger Jurgen Verstrepen in de fout door halsstarrig te ontkennen dat in het partijprogramma van het Belang de zin stond: geen vreemdelingen in overheidsbetrekkingen.
Verstrepen had zijn huiswerk beter gedaan dan Morel. Maar Morel had de betere connecties en liet na de uitzending in allerijl de tekst op de site aanpassen: geen overheidsbetrekkingen voor mensen die niet over onze nationaliteit beschikken. Maar het was te laat. Vanhecke mocht opdraven in een hopeloze poging zijn poulain uit de wind te zetten.
Na de verkiezingen van 10 juni bleek dat de Lijst Dedecker hoge ogen had gegooid. En dat het Vlaams Belang het niet zo goed had gedaan. Er kwam echter weinig kritiek naar buiten op de beslissing van Morel en Vanhecke om Dedecker af te wijzen. Wel trekken Dewinter en Annemans, die blijkbaar opnieuw een stevige tandem vormen, de touwtjes weer meer naar zich toe.
Dewinter liet maar al te graag weten dat hij nog altijd een goed contact heeft met verkiezingsheld Dedecker. Toen de twee op 30 juni tafelden in het Damse restaurant Siphon, kon hij niet nalaten dat meteen te melden aan zijn partijgenoot Freddy Van Gaever. Het bericht sijpelde ook verdacht snel door naar de krant De Morgen, die weleens door Vlaams Belangers gebruikt blijkt te worden om informatie te laten lekken. Zo kon Dewinter zijn achterban duidelijk maken dat er gewerkt wordt aan de toekomst, ondanks de obstructie van Morel en Vanhecke.
De vraag is of de belangen van de partij de sluimerende tweestrijd aan de top gaan versmachten. Of de intrigante Morel het machtstrio Vanhecke/Dewinter/Annemans definitief uit elkaar zal halen. Er wordt opnieuw concreet gespeeld met het idee van een sterk rechts blok in de Vlaamse politiek, met als voornaamste argument dat het Belang anders zou kunnen verschrompelen tot een partijtje met ergens tussen 12 en 14 procent van het kiespubliek.
Het doel is een rechts kartel, met het Vlaams Belang, de Lijst Dedecker en eventueel de N-VA, want er wordt rekening mee gehouden dat de partij van De Wever in haar alliantie met een regerende CD&V snel haar maagdelijkheid zal verliezen. Waardoor De Wever en zijn monster Morel weer op dezelfde lijst terecht zouden kunnen komen.
Tenzij de positie van Morel in het Vlaams Belang ondertussen onhoudbaar is geworden.
DOOR DIRK DRAULANS EN PATRICK MARTENS
