Als het bij de Britse verkiezingen van 7 mei om de economie ging, dan zou de campagne voor de Conservatieven een gelopen race zijn. Toch wil het in de peilingen maar niet lukken voor premier Cameron.
Nergens in de EU trekt de economie zo hard aan als op de Britse eilanden. De werkloosheid is laag, het consumentenvertrouwen hoog, de inflatie bedongen. Als klap op de vuurpijl is het Verenigd Koninkrijk eindelijk over Frankrijk gesprongen naar de vijfde plaats op de wereldranglijst van de grootste economieën – de oude rivaliteit is hier nog altijd a big deal.
En toch slaagt de Conservatieve premier David Cameron er niet in dat goede nieuws om te zetten in een voorsprong in de peilingen. Op weg naar de verkiezingen van 7 mei liggen de conservatieve Tory’s en de socialistische Labour-partij nek aan nek. Het is het enige wat deze ongeïnspireerde campagne spannend maakt.
Aan Cameron, een efficiënte, kiezersvriendelijke bestuurder, ligt het niet. Niet alleen is hij populairder dan zijn partij, de kiezers slaan hem als leider merkelijk hoger aan dan opponent Ed Miliband, die men niet lijkt te vertrouwen als het op economie aankomt. Er spelen dus andere dingen mee. Zoals de perceptie dat de economische buit oneerlijk verdeeld is, en dat de Conservatieve Partij er alleen is voor de maatschappelijke bovenlaag.
De man zonder overtuiging
Toen Cameron, de conservatief met compassie, in 2005 partijleider werd, waren de verwachtingen hooggespannen maar niet onrealistisch. De Tory-van-het-midden zou de partij moderniseren en aantrekkelijk maken voor een bredere groep kiezers.
Het pakte anders uit. Wat er gebeurde met de Big Society, een initiatief om het overheidsapparaat in te krimpen door zelfredzaamheid aan te moedigen, was typerend voor Camerons leiderschap. Het project kwam nooit van de grond. Het verdronk in de economische crisis, net als de rest van de progressieve agenda – als die al niet afketste op bezwaren uit de reactionaire hoek van de Conservatieve Partij. Alleen de introductie van het homohuwelijk overleefde Camerons oorspronkelijke hervormingsprogramma. Tijdens zijn premierschap hebben de Tory’s zich gedefinieerd als de partij van bezuinigingen, maatschappelijke ongelijkheid, internationaal isolement, en afkeer van de Europese Unie. En dat was nooit zijn bedoeling.
‘Het probleem met Cameron is dat 90 procent van zijn ambities vervuld waren toen hij over de drempel van 10 Downing Street stapte’, vertelde een minister ooit aan de krant The Observer. Cameron heeft geen ideologische bagage of diepe overtuigingen, zeggen biografen Francis Elliott en James Hanning. Hij waaide zijn hele leven met de heersende wind mee. Als voorstander van blijvend lidmaatschap van de EU zit hij een partij voor waarvan de helft van de leden een toekomst buiten de Unie prefereert. Zes kabinetsleden zijn voor een exit, onder wie de minister van Buitenlandse Zaken. Onder druk van de eurofoben beloofde Cameron een referendum over een Brexit in 2017.
De Britse regeringsleider heeft geen grote ambities voor Groot-Brittannië, constateerde Andrew Rawnsley van The Observer. Hij gelooft niet dat er veel mis is met een wereld waarin mannen zoals hij, uit het upperclassmilieu van deftige kostscholen en dure universiteiten, in bijna alle sectoren van de Britse samenleving de dienst uitmaken. ‘Kiezers vonden hem charismatisch,’ vindt John Curtice van de Universiteit van Starthclyde, ‘maar hij is maar een hele gemiddelde premier. Hij is zeker geen Margaret Thatcher of Tony Blair. Hij domineert niet.’
Vergissing
David Cameron heeft van de economie het onderwerp van zijn verkiezingscampagne gemaakt. Alleen ligt de kiezer niet meer wakker van de economie. Vijf jaar geleden vond ruim 80 procent de Britse economie het allerbelangrijkst, vandaag is dat zo’n 40 procent.
Nee, de Britse verkiezingen gaan eigenlijk over thema’s die de grote partijen mijden. Kwesties als: stoppen of doorgaan met bezuinigen? Hoe groot mag de rol van de overheid zijn? Wie zijn de Britten en wat is hun plek in Europa? En wat met die Brexit – bedrijven en banken zullen hun heil elders zoeken, en de Schotten zullen een nieuw referendum eisen. Geen wonder dat Cameron zich liet ontvallen dat dit zijn laatste verkiezingscampagne is.
DOOR LIA VAN BEKHOVEN IN LONDEN
‘Hij is geen Thatcher of Blair. Hij domineert niet.’
