700.000 Amerikaanse militairen namen in 1991 deel aan de Golfoorlog. 90.000 van hen werden ziek na hun terugkeer. Het ziektebeeld kreeg de naam ‘Golfoorlogsyndroom’.
Soortgelijke symptomen werden intussen ook vastgesteld na de ramp in de kerncentrale van Tsjernobyl (’86), bij mensen die in de buurt zijn geweest van het El Al-transportvliegtuig dat in ’92 in de Bylmermeer in Amsterdam is neergestort, en bij militairen die op missie zijn geweest in ex-Joegoslavië.
‘Geruime tijd heeft men beweerd dat de militairen aan Post Traumatic Stress Disorder (PTSD) leden’, vertelt professor Kenny De Meirleir, hoogleraar fysiologie aan de Vrije Universiteit Brussel. ‘Maar behalve de 90.000 zieke Amerikaanse militairen werden ook 60.000 van hun naaste verwanten ziek. Die mensen klagen allemaal van vermoeidheid, spierzwakte, spierpijnen, keelpijnen, een slecht werkend geheugen, slaapstoornissen, emotionele labiliteit, ademhalingsstoornissen, maagdarmproblemen. Dezelfde ziektebeelden zijn ook terug te vinden bij een subgroep patiënten die lijdt aan het chronisch vermoeidheidssyndroom.’
Professor De Meirleir werkt momenteel nauw samen met de Texaanse professor Garth Nicolson, wiens dochter én schoonzoon ziek uit de Golfoorlog zijn teruggekeerd. ‘In opdracht van het Amerikaanse leger begint Garth Nicolson met de behandeling van enkele duizenden militairen met de vermelde symptomen. De resultaten van de antibioticakuur die hij heeft ontwikkeld zijn hoopvol.’
Een verklaring voor het ziektebeeld zoekt De Meirleir in het domein van de Stealth-infecties – genaamd naar de Amerikaanse bommenwerper. Die infecties breken door bij mensen met een verminderd immuniteitssysteem. ‘Als meerdere gezinsleden om een of andere reden een immuundepressie hebben, slagen de micro-organismen er blijkbaar in om zich heen te grijpen. Bij de verschillende familieleden worden dan in de cellen dezelfde ziektekiemen gevonden. Een studie van Nicolson in de Verenigde Staten bewijst dat.’
Over de oorzaak van het Golfoorlogsyndroom bestaat nog altijd veel discussie. De Meirleir: ‘De Amerikaanse overheid heeft nog altijd niet meer dan een paar details officieel toegegeven. Een Amerikaanse professor beweert dat in Irak biologische wapens zouden gebruikt zijn. Verarmd uranium kan ook meegespeeld hebben. Dat dit in tanks en munitie gebruikt werd, staat vast. Bij ontploffing hiervan komen alpha-straaltjes vrij die bij inname via de mond, de longen, de huid, kunnen leiden tot interne besmetting.’
Maar volgens de professor zouden de immuunveranderingen evengoed te wijten kunnen zijn aan het gebruik van experimentele vaccins, waarmee militairen werden ingeënt voor ze naar de Golfoorlog vertrokken en die dienden om hen te beschermen tegen biologische wapens. Om hen tegen chemicaliën te beschermen kreeg een aantal militairen ook antidota te slikken.
Hebben ook Belgische militairen in Bosnië het Golfoorlogsyndroom opgedaan? Kenny De Meirleir: ‘Het is mogelijk. Meer kan ik hier niet over kwijt, omdat er geen officiële, systematische studie is gebeurd. Als onderzoeker zou ik daar zeker voor pleiten. Militairen zijn duidelijk bang om over dit soort problemen te spreken. Wie hiervoor verantwoordelijk is, dat is voor mij, als arts niet belangrijk. Belangrijk is dat het probleem wordt onderzocht, dat er verklaringen voor komen en vooral, dat deze mensen geholpen worden.’
Marleen Teugels
