De succesvolle Franstalige vzw Droits Quotidiens komt naar Vlaanderen. Onder de naam Helder Recht zal ze ook bij ons het vakjargon van magistraten en advocaten begrijpelijk maken.
Droits Quotidiens werd in de jaren negentig opgericht door een groepje rechtenstudenten aan de UCL in Louvain-la-Neuve. Ze wilden in de eerste plaats kwetsbare mensen bereiken die verloren lopen in het recht. Omdat net die doelgroep de moeilijkst bereikbare is, werd hun initiatief aanvankelijk vooral opgepikt door maatschappelijk assistenten. Die krijgen van Droits Quotidiens antwoorden op vragen over de meest uiteenlopende domeinen, van familierecht over fiscaliteit tot vreemdelingenrecht.
Didier Ketels, directeur van Droits Quotidiens, onderstreept dat alle burgers behoefte hebben aan klare rechtstaal. Want de juridisering blijft groot. Om u een idee te geven: in 2004 telde het Belgisch Staatsblad in totaal 40.000 bladzijden, in 2014 was dat aantal opgelopen tot 107.270. Pas vorig jaar werd er opnieuw een daling genoteerd, naar 82.000 bladzijden. Maar dat komt nog neer op 224 bladzijden lectuur per dag: ga er maar eens aan staan.
Ketels: ‘Juristen spreken en schrijven zo ingewikkeld omdat ze denken dat de wet hen daartoe verplicht. Maar dat is een drogreden. Het is perfect mogelijk om een juridischcorrecte taal te gebruiken die iedereen begrijpt.’
De roep om helderheid in het recht weerklinkt niet alleen bij ons, zegt Ketels. Het is een internationaal fenomeen, overgewaaid uit de Verenigde Staten. Aan het begin van de eerste legislatuur van Barack Obama keurde het Amerikaanse Congres een wet goed die alle over-heden aanmaande om hun nieuwe documenten in klare taal te stellen. Dat was een mijlpaal.
Om burgers wegwijs te maken in het juridisch doolhof bouwde Droits Quotidiens een kloeke website (www.droitsquotidiens.be) die bezoekers onder meer een databank met 2000 antwoorden op veelgestelde vragen biedt. De site is een succes in Franstalig België: in 2015 werd hij 350.000 keer geraadpleegd. Nog meer cijfers: in totaal 800 organisaties zijn bij Droits Quotidiens aangesloten, en de vzw ondersteunt ongeveer 3000 maatschappelijk assistenten met advies en opleidingen.
Ook de juristen zelf behoren tot de doelgroep. Ketels: ‘In december vorig jaar organiseerden we speciaal voor hen een congres. De belangstelling was groot, maar niet alle advocaten en magistraten zien het probleem in dat wij aankaarten. Het is ook moeilijker om oudere advocaten te bereiken: “We hebben het altijd zo gedaan. Waarom moeten we nu plots het geweer van schouder veranderen?” Daarom focussen we eerder op jonge juristen: nog tijdens hun opleiding geven we hun taalles. En afgestudeerde juristen kunnen bij ons terecht voor taalcoaching.’
Ketels is volop bezig met Helder Recht, de Nederlandstalige versie van Droits Quotidiens. ’70 procent van de wetgeving in ons land loopt gelijk aan beide zijden van de taalgrens, en de problemen met juridisch taalgebruik zijn in Vlaanderen dezelfde als in Wallonië. We hebben ondertussen ook Vlaamse partners, zoals de Universiteit Antwerpen en de Karel de Grote Hogeschool.’ Helder Recht zou over enkele maanden het daglicht moeten zien.
Michel Vandersmissen
‘Juristen spreken en schrijven ingewikkeld omdat ze denken dat de wet hen daartoe verplicht. Maar dat is een drogreden.’
