Geen splitsing van de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde, geen Europese verkiezingen in de Brabantse gemeente Kapelle-op-den-Bos. Want, zegt SP.A-burgemeester en gewezen Vlaams minister Leo Peeters, het moet nu maar eens afgelopen zijn met ludieke acties en halve maatregelen. Een aantal gemeenten zoals Zemst, Londerzeel en Pepingen hebben intussen het voorbeeld van Kapelle-op-den-Bos gevolgd.

De splitsing van die kieskring is een jarenoude eis van de politici en mandatarissen van het arrondissement Halle-Vilvoorde. Vorig jaar nog, bij de parlementaire verkiezingen, gingen twee Vlaamse zetels verloren omdat de federale regering besloot de stemmen van Belgen in het buitenland, overwegend Franstaligen, in het kanton Lennik te deponeren.

De houding van de burgemeesters van Halle-Vilvoorde is de enige juiste, omdat de tweetalige kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde niet strookt met de grondwettelijke indeling van België. Zij nemen het daarom niet langer dat in Halle-Vilvoorde, door de volgehouden koppeling met Brussel, voor Franstalige partijen kan worden gestemd.

De burgemeesters steunen voor hun houding op een arrest van het Arbitragehof. Dat stelde vorig jaar nog dat kieskringen in de vroegere provincie Brabant moeten worden heringericht – wat neerkomt op de splitsing van de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde.

Die splitsing, benadrukt Leuvens burgemeester Louis Tobback, is geen taalkwestie, maar een zaak van behoorlijk bestuur. Tobback vindt overigens, volkomen terecht, dat de splitsing van de kieskring niet volstaat en dat ook het gerechtelijk arrondissement moet worden aangepast. Daarom heeft zijn Leuvense gemeenteraad eerder dit jaar een motie goedgekeurd waarin de actie van de burgemeesters van Halle-Vilvoorde wordt gesteund. Die steun mag worden vergeleken met die van de Ant- werpse burgemeester, wijlen Lode Craey- beckx, voor de Brabantse burgemeesters die indertijd weigerden de talentelling in hun dorpen rond Brussel te organiseren.

De Vlaamse meerderheidspartijen, zowel in de Vlaamse als in de federale meerderheid, voelen zich ongemakkelijker naarmate de druk van de Vlaams-Brabantse burgemeesters wordt opgevoerd. Want het Vlaams parlement keurde eind 2003 haast unaniem – alleen Christian Van Eyken van de Union des Francophones stemde tegen – een resolutie goed waarin het zich solidair verklaarde met de acties van de burgemeesters van Halle-Vilvoorde. Ook de provincieraad van Vlaams-Brabant steunt hun eis.

Voorzitter van het Vlaams parlement Norbert De Batselier, niet meteen een vendelzwaaier, stelde in zijn jongste boek Dynamiek of dynamiet?: ‘De splitsing van de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde en vooral de instelling van de kieskring Vlaams-Brabant lijkt mij primordiaal. Tien jaar na de splitsing van de provincie Brabant is dit voor mij logisch.’

De actie van de burgemeesters van Halle-Vilvoorde, aangevoerd door de socialist Leo Peeters, is erg pijnlijk voor de paarse regering van Guy Verhofstadt. Die stelt al vijf jaar alles in het werk om communautaire kwesties onder de mat te houden. Minister Patrick Dewael van Binnenlandse Zaken dreigt daarom met zware sancties als de weerspannige burgemeesters weigeren mee te werken aan de praktische organisatie van de Europese verkiezingen. Dat is opmerkelijk, want als Vlaams minister-president steunde Dewael enthousiast de eis tot splitsing van de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde. In een onbewaakt moment eiste hij ooit de onmiddellijke afschaffing van de taalfaciliteiten.

Het valt nog te bezien hoe ver zijn constitutionele stok reikt. Het is immers niet duidelijk wie in deze kwestie de voogdij over de Vlaams-Brabantse gemeenten voert. Volgens grondwetspecialisten ligt de bevoegdheid om gemeenten te bestraffen in handen van Vlaams minister Paul Van Grembergen. En die heeft al aangekondigd geen sancties te zullen treffen.

Wat betekent dat Patrick Dewael in deze communautaire affaire zijn nek moet uitsteken. En dat is een grote geruststelling voor de Vlaams-Brabantse burgemeesters, want dat heeft Dewael in heel zijn politieke loopbaan nog nooit gedaan.

Rik Van Cauwelaert