Modeontwerper Gianni Versace werd met twee kogels in het achterhoofd vermoord. Meteen stak een storm van geruchten op.

De Italiaanse televisie herhaalt voortdurend zijn laatste mannendefilé een ballet in een choreografie van Maurice Béjart, dat begint en eindigt met een revolverschot. Enkele weken daarna showde Gianni Versace zijn haute couture-collectie in het Ritz in Parijs. En laat daar toevallig heel veel zwart in zitten. Onheilspellend toeval, waar de Italianen maar niet genoeg van krijgen.

Meteen volgen de hypotheses. Zelfs nu Andrew CunananAmerican Gigolo wordt seriemoordenaar en promoveert tot American Psycho dood en schuldig bevonden is, blijven de theorieën zich vermenigvuldigen : een maffia-afrekening, een moord à la Pasolini, de actie van een dolgedraaide fan zoals bij John Lennon, of een doordeweekse schietgrage gek zoals er in Miami wel meer rondlopen.

Het is tekenend voor Versace dat zijn dood wordt ingekaderd, uitvergroot en gemythologiseerd. Zeer passend voor een ontwerper gefascineerd door glamour, showbusiness en grootheid. Gianni Versace was niet alleen een meester met schaar en stof, maar ook een mediafiguur die zich met de mooiste supermodellen omringde, prinsessen en rocksterren kleedde, jetsettend van zijn ene luxueuze huis naar het andere vloog en die er bovendien niet eens slecht uit zag. Hij was niet de eerste die spectaculaire shows gaf, noch de enige die supersexy kleding maakte, maar hij was ongetwijfeld de beste.

Gianni Versace was larger than life. Een dynamo. Flamboyant, tot op het randje van de slechte smaak. Hij zag zichzelf graag als een Renaissanceman, en dan verwees hij naar zijn uitgebreide kunstverzameling. Renoir, Matisse, Chagall, Picasso, De Chirico, Schnabel, Warhol… ?Ik zou het Louvre kopen, mocht ik genoeg geld hebben,? zei hij. ?Een getalenteerde, ordinaire vent,? luidt de omschrijving van de Britse krant The Independent. De kortste rokken, de duizelingwekkendste decolletés, de hoogste hakken. Riemen van klatergoud, Miami-hemden vol palmbomen en roze Cadillacs, leer met spijkers. Alles perfect geknipt en afgewerkt, uitgevoerd met het vakmanschap dat hem kenmerkte, en ongegeneerd uitdagend sexy. ?La moda putana,? siste de vrouw van de Italiaanse ambassadeur in Parijs ooit.

INDRUKWEKKEND IMPERIUM

De legende wil dat Versaces moeder zijn ogen bedekte wanneer ze samen voorbij het plaatselijk bordeel wandelden. Wat zijn fascinatie voor de vrouwen achter het raam alleen maar stimuleerde. ?Goede of slechte smaak bestaan voor mij niet,? zei hij vaak. ?Alleen grijze fantasieloosheid schokt me.? Dat hij met zijn duidelijk herkenbaar logo de medusa en zijn opzichtige stijl niet direct de oude adel en de meest discrete persoonlijkheden aantrok, kon hem weinig schelen. ?Ik kleed de nouveauxriches, en dan ??

Lady Di lag op de cover van Vanity Fair languit in een avondjurk van Versace. Het zwarte exemplaar met veiligheidsspelden, dat Elizabeth Hurley droeg op de première van ?Four Weddings and a Funeral?, katapulteerde haar van starletstatus naar internationale bekendheid. Sting en Trudie Styler trouwden in Versace-outfits. Prince, Madonna en Lisa Marie Presley waren vaste klanten. Elton John was een van zijn beste vrienden en poseerde in drag op de voorpagina van de Sunday Times in een Versace-creatie van kant en metaal. Samenwerkingen die hem de titel The King of Frock ‘n’ Roll opleverden. ?Ik kleed graag grote ego’s,? zei Versace. ?Als je geen groot ego hebt, interesseert het me niet.?

Zijn verleden wordt omfloerst door de vele verhalen die hij er over vertelde. ?Het naaiatelier van zijn moeder werd almaar groter tot het het belangrijkste couturehuis van Zuid-Italië was,? schrijft Suzy Menkes in de International Herald Tribune. ?Hij beweerde eveneens een goede vriend te zijn van Andy Warhol en een vaste bezoeker van The Factory, maar dat zou me verbazen aangezien hij in 1960 een verlegen jongeman was die geen woord Engels sprak.? Versace weigerde haar na een slechte kritiek ooit de toegang tot een defilé.

Zijn verhaal is er één van armoe naar rijkdom. Geboren in 1946 in Reggio di Calabria, vertrekt hij naar Milaan om er te studeren en er vanaf 1973 als freelanceontwerper te werken. Hij tekent bekende lijnen als Callaghan, Genny en Complice, voor hij in 1978 zijn eigen collectie lanceert.

Van bij het begin werkt Versace met de bekendste fotografen en topmodellen. Voor de camera van Richard Avedon zet hij Brooke Shields, Janice Dickenson, Jerry Hall en Gia. Samen met andere Milanese ontwerpers als Giorgio Armani, Gianfranco Ferré, Tai en Rosita Missoni en Mariuccia Mandelli van Krizia maken ze Rome, het traditionele centrum van de couture, overbodig en vestigen ze Milaan als internationale, moderne modestad.

De zakencijfers die het Versace-imperium ondersteunen, zijn indrukwekkend. Voor 1996 wordt een omzet van zo’n 34 miljard frank genoteerd ; 56 procent daarvan komt van de kledinglijnen, 25 procent van accessoires, 15 procent van parfums en 4 procent van de homecollectie. Versace opent de ene megawinkel na de andere ; paleizen van marmer en mozaïeken. Een beetje Pompeï, een tikje Egypte, wat neogotiek en vooral veel goud. Zijn kledingpiramide gaat van haute couture naar jeans. Voor wie zich geen couturejurk kan veroorloven, is wel een zonnebril met meandermotief weggelegd of een flesje van het parfum Blonde, opgedragen aan zijn zuster Donatella (41).

GELD TREKT GIEREN AAN

Zo snel het maar mogelijk is, betrekt Gianni zijn familie in de zaak. Santo (53), kalm en koel, altijd op de achtergrond, wordt het financiële brein van het bedrijf. Hij haalt de kastanjes uit het vuur als het huis, samen met zowat elke andere Italiaanse ontwerper, in opspraak komt tijdens de mani pulite-campagne, de operatie-schone handen. Santo geeft toe dat hij ambtenaren steekpenningen heeft gegeven, van zijn persoonlijke bankrekening, in ruil voor een soepele belastingaangifte. ?Wat werd ik verondersteld te doen ?? vraagt hij. ?Ze hebben gedurende vijf maanden het hele bedrijf lamgelegd en gaven te verstaan dat dit de enige manier was om hen weg te krijgen. Die mensen passen Gestapo-tactieken toe, hoe wilt u dat wij daarop reageren ??

Het schandaaltje blijft plakken en raakt aangedikt. Hoe kan een ontwerper op zo’n korte tijd zo rijk worden en er zo’n extravagante levensstijl op nahouden, vraagt de modewereld zich af. Maffiageld wordt gefluisterd, en The Independent on Sunday schrijft het. In een artikel dat van de hele familie brandhout maakt, wordt ook nog gesteld dat Versace niet meer zou zijn dan my beautiful launderette, een gigantische witwasserij. Versace stapt naar de rechtbank en krijgt honderdduizend pond schadevergoeding of bijna 6,5 miljoen frank.

Als er genoeg modder wordt gegooid, blijft er wel iets hangen. En nog steeds zijn er mensen die volhouden dat de moord op Versace het werk is van de georganiseerde misdaad. Alles zou verlopen zijn volgens een ingewikkeld complot en Cunanan kan het natuurlijk niet meer bekennen of ontkennen. Er wordt verwezen naar de moord op modeman Maurizio Gucci, die op een gelijkaardige manier werd neergeschoten voor zijn huis in Milaan, in maart ’95. Het luidde toen dat Gucci de maffia niet langer wou betalen. Een theorie die plat viel, toen het politieonderzoek een web van familievetes, intriges en een berg persoonlijke schulden ontdekte. In het midden van het web, zat de ex-vrouw van Gucci die zeer ontstemd was over haar miniem alimentatiegeld.

Zus Donatella was Gianni’s muze en co-ontwerpster, zijn zielsgenoot. De symbiose wordt gekruid door de zeer hardnekkige roddel dat Donatella’s echtgenoot en vader van haar twee kinderen, Paul Beck, het ex-vriendje van Gianni is. ?Ik kan begrijpen waarom mensen dat denken,? zei Beck in een interview. ?We zijn vaak samen en hebben een echte band. Gianni is als een broer voor mij.?

Bleekwaterblond, fitnessadept en eeuwig bruingebrand, kreeg Donatella officieel de controle over de bijlijn Versus. Achter de schermen reikte haar creatieve inspraak verder dan dat. Zij nam op de catwalk het applaus in ontvangst toen Gianni herstelde van kanker. Misschien had ze iets te veel de leiding overgenomen, wat enkele wrijvingen met haar broer veroorzaakte. Hoe dan ook, in de ogen van de wereld was Donatella de troonopvolgster.

Het huis Versace staat nu voor een beslissend moment. Het label moet voortbestaan, na de dood van de ontwerper. Het kan. Van Chanel tot Laura Ashley zijn er succesvolle voorbeelden genoeg. Zeker is dat er tijdens Gianni’s ziekte over de eventuele opvolging gesproken werd. Experts wijzen erop dat in de reclame de vermelding ?Versace? al een tijdje ?Gianni Versace? verdrong ; de overstap van designercollectie naar algemene merknaam is al gemaakt. Gianni is dood, maar Versace leeft voort.

Lene Kemps

Een Versace-winkel in Londen : gesloten wegens sterfgeval.