De Thaise babyindustrie voor onvruchtbare buitenlanders is slecht voor de reputatie van Thailand en moet strafbaar worden, vindt oud-generaal Prayuth Chan-ocha die in mei de macht greep. De aankondiging leidt tot onzekerheid onder artsen, draagmoeders én buitenlandse koppels die op een kind hopen. ‘Thailand is passé. Maar ik heb een nieuwe optie voor je: Mexico.’
De Thaise website weneedbaby.com biedt nog net de baby’s zelf niet te koop aan. ‘Cool!’ knippert een blauw label naast ‘de aanbieding van de dag’: een ovulatietest. ‘Werkt met urine en speeksel’, is de belofte. Was 1500 baht, nu slechts 1290 (31 euro). Of koop het ovulatie-combopakket, met gratis zwangerschapstest ter waarde van 225 baht.
‘Klik hier’, staat naast de foto van een stralende baby. En voor wie nog niet overtuigd is, probeert een baby met een vinger in de mond en een blik om van te smelten het daaronder nog eens: ‘Klik!’
Maar dieper in de website, voorbij de sekstips voor een betere kans op bevruchting en informatie over wat de beste tempels zijn om te bidden voor een baby, verschijnt een ander soort berichten. Het zijn advertenties van dealers, klinieken en vrouwen die actief zijn of willen worden in de Thaise draagmoederindustrie.
‘Gezocht: vrouwen tussen 19 en 40 jaar oud’, begint een van de advertenties. ‘Verdien drie- tot vierhonderdduizend baht (7200-9600 euro) als draagmoeder. Geld wordt in maandelijkse termijnen betaald tijdens de zwangerschap, plus een deel na de bevalling en het laatste restant nadat de baby bij de ambassade van het land van de ouders de nationaliteit van dat land heeft gekregen. Stuur een reactie en vermeld leeftijd, beroep, gezondheidssituatie, opleiding, of je rookt en of je bereid bent om tijdens de zwangerschap bij de potentiële ouders te gaan wonen. Voeg foto bij.’
Er is een reactie van Fei, die zegt ‘erg veel interesse te hebben in dit soort werk’, maar ze wil wel minimaal vierhonderdduizend baht.
Thailand Surrogacy, een bureau dat buitenlandse echtparen in contact brengt met een Thaise draagmoeder, belooft op zijn website ‘net zo lang door te gaan tot u een baby in de armen kunt sluiten’.
Op de foto staat een baby verpakt als cadeau met een grote blauwe strik om het kleine middel. Er hangt een kaartje aan de strik: ‘Geschenk van God’. In werkelijkheid is het kind het resultaat van een contract met een Thaise draagmoeder, die dankzij bureaus als Thailand Surrogacy letterlijk ‘one click away’ is.
De Thaise ‘draagmoederindustrie’ is groot en goeddeels ongereguleerd. De Thaise Medische Raad verbiedt artsen om mee te werken aan commercieel draagmoederschap, maar handhaaft die regel niet.
Een wetsvoorstel dat geld verdienen als draagmoeder verbiedt, ligt al sinds 2004 stof te verzamelen in het parlement in Bangkok. De junta is nu echter van plan het voorstel versneld tot wet te maken. Een ieder die meewerkt aan commercieel draagmoederschap – de vrouw, de arts, een bemiddelaar – riskeert dan tien jaar cel en een boete van 2400 euro.
De daadkracht is het gevolg van drie recent geopenbaarde schandalen. Eind juli meldden media in Thailand dat een Australisch echtpaar een baby met het syndroom van Down had geweigerd. De baby is de helft van een tweeling waarvan een Thaise draagmoeder was bevallen. De Australiërs hebben alleen het gezonde meisje mee naar huis genomen en hebben de jongen, de inmiddels acht maanden oude Gammy, achtergelaten bij de draagmoeder.
Kort daarop kwam nieuws naar buiten over een 24-jarige Japanner die minstens twaalf kinderen heeft verwekt bij Thaise draagmoeders, met medewerking van Thaise artsen. De man, Mitsutoki Shigeta, zou uiteindelijk twintig kinderen willen, aldus zijn advocaat.
Begin deze maand werd bekend dat een Australische man ervan wordt verdacht zijn tweelingdochters, afkomstig van een Thaise draagmoeder, seksueel te hebben misbruikt.
De schandalen hebben Thailand wereldwijd op de kaart gezet als centrum van commercieel draagmoederschap, inclusief de uitwassen.
Geslachtsbepaling
Thailand is, naast India, het enige Aziatische land zonder expliciet verbod op geld verdienen als draagmoeder of met de verkoop van eicellen of sperma. Alleen al vanuit Australië krijgen per jaar ongeveer tweehonderd koppels een kind via een Thaise draagmoeder. Koppels uit China en Hongkong, waar een zoon nog vaak in hoger aanzien staat dan een dochter, komen naar Thailand omdat daar ook niet moeilijk wordt gedaan over geslachtsbepaling bij kunstmatige bevruchting.
Daarnaast konden buitenlandse homokoppels terecht in Thailand. India verbiedt surrogaatzwangerschappen voor homo’s.
De hele procedure kost een buitenlands koppel tussen de 35.000 en 55.000 euro. Veel geld, maar in andere landen waar commercieel draagmoederschap is toegestaan, zoals de Verenigde Staten, bedragen de kosten het drievoudige.
De Thaise draagmoeder krijgt slechts een klein deel van dat geld. De rest gaat op aan medische kosten en verdwijnt in de zakken van de bemiddelingsbureaus.
Er is ook geld te verdienen met de verkoop van eicellen en sperma. De babyindustrie belooft tot twaalfhonderd euro voor het zaad van Thaise medische studenten ‘wegens hun intellect’, aldus een Thaise onlineadvertentie. Modellen en actrices kunnen rekenen op bedragen tot 2500 euro voor het verkopen van een eicel aan vruchtbaarheidsklinieken.
De bureaus en vruchtbaarheidsklinieken zien zichzelf graag als bemiddelaar en leverancier van medische hulpverlening. Het meer duistere imago van de sector is dat het ordinaire makelaars zijn die handelen in de verhuur van baarmoeders.
Een van die bemiddelingsbureaus, Thailand Surrogacy, presenteert zich op zijn website als keurige instelling. Maar het bureau voelt ook de noodzaak om zich ongevraagd te verdedigen: ‘Wij doen alleen ethisch verantwoorde surrogaatzwangerschappen’, staat op de homepage te lezen. ‘De draagmoeders komen uit de Thaise middenklasse en zijn gewoon op zoek naar wat extra geld om de studie van hun eigen kinderen te financieren of om te investeren in een familiebedrijf. De draagmoeders wonen tijdens de zwangerschap ook gewoon bij hun eigen familie.’
Lom Sak, in de noordelijke provincie Phetchabun, heeft de reputatie hofleverancier van Thaise draagmoeders te zijn. Mensen wonen er in houten hutten op palen, met daken van gedroogde palmbladeren. In dit arme plattelandsgebied wonen geen ‘vrouwen uit de Thaise middenklasse’ die ‘gewoon op zoek zijn naar wat extra geld’. In één dorp hebben in de afgelopen twee jaar 25 vrouwen geld verdiend als draagmoeder.
‘Ze doen het niet om rijk te worden’, citeert de Bangkok Post de tante van een van de draagmoeders uit het dorp. ‘We wonen met tien familieleden samen en hebben het geld nodig om dagelijks rond te komen, schulden af te lossen en onze huizen te repareren.’
Uitbuiting
De hele babyindustrie, de ‘handel’ in baby’s, embryo’s, eicellen en sperma, de verdenking van uitbuiting van Thaise vrouwen in geldnood die eromheen hangt, de recente schandalen: het is allemaal schadelijk voor de reputatie van het land, vindt oud-generaal en huidig premier Prayuth.
Een van de hoogste rechters van het land, Sriamporn Salikoop, heeft ook zijn afschuw laten blijken. ‘Kinderen op de wereld zetten is niet hetzelfde als het fokken van dieren’, zei hij onlangs tegen een Thaise krant. ‘We moeten surrogaatbaby’s en draagmoeders beschermen tegen uitbuiting.’
‘De uitspraken van de premier hebben een direct effect’, aldus Somsak Lolekha, voorzitter van de Medische Raad. ‘De meeste artsen werken niet meer mee aan draagmoederschappen, uit angst dat ze straks worden opgepakt.’
‘Er is veel onzekerheid’, zegt Nandana Indananda, een advocaat in Bangkok die is gespecialiseerd in het onderwerp. ‘Dat maakt het moeilijk voor Thaise artsen om nog mee te werken.’
De onzekerheid is nog groter voor vrouwen die op dit moment draagmoeder zijn. Velen zijn ondergedoken, bang dat hun zwangerschap ineens strafbaar is.
Op webfora uiten koppels die wachten op baby’s van Thaise draagmoeders hun bezorgdheid dat de vrouwen niet meer voor controle naar de dokter durven, uit angst te worden gearresteerd. Sommigen zijn zelfs bang dat de onzekerheid draagmoeders zal aanzetten tot abortus.
‘Wat er met baby’s zal gebeuren die in de komende twee, drie maanden worden geboren: we hebben nog geen idee’, zegt Nandana. De nieuwe wet staat vrouwen alleen nog toe draagmoeder te zijn voor eigen familieleden en dus niet voor buitenlanders. Het zal moeten blijken of een rechtbank bereid is documenten af te geven waarmee baby’s die in de komende maanden worden geboren toch nog door de potentiële ouders mee het land uit mogen worden genomen.’
Embryo’s
Thailand telt 45 klinieken voor surrogaatzwangerschappen. Die zijn inmiddels alle onderwerp van onderzoek door de autoriteiten. Vijf zijn er al gesloten, wat ook tot duidelijke paniek leidt bij cliënten die soms midden in een behandeling zaten.
‘Help me’, schrijft een wanhopige vrouw op een forum waar vooral Australiërs informatie zoeken en delen over de huidige schimmige situatie. ‘De All IVF kliniek is ineens gesloten. Ik maak me grote zorgen over de ingevroren embryo’s die de kliniek voor mij bewaart. Krijg ik ze ooit terug?’
Er volgt een weinig geruststellende reactie van een andere deelnemer op het forum: ‘Mij werd eerst verteld dat het personeel van de kliniek voor de embryo’s zal blijven zorgen, maar dat blijkt niet zo te zijn. De kliniek is afgesloten. Alleen de beveiligingsbeambten van het gebouw mogen er naar binnen.’
Het forum staat vol met reacties die bewijzen hoe gespannen de situatie is voor buitenlanders die een baby verwachten van een Thaise draagmoeder. Zoals de vraag van Bob Wilson: ‘Wat moet ik doen om nu nog een baby Thailand uit te krijgen?’
Advocaat Nandana is bang dat de babyindustrie ondergronds zal gaan, als de nieuwe wet commercieel draagmoederschap verbiedt. ‘Het zou alleen nog bovengronds kunnen werken als de wet voorschrijft hoeveel geld een draagmoeder maximaal kan krijgen, en als bij overtredingen niet de draagmoeder of de potentiële ouders strafbaar zijn, maar het bemiddelingsbureau.’
Wat voor advies heeft Nandana voor buitenlanders die overwegen om een Thaise draagmoeder te gebruiken? Hij lacht wat besmuikt. Valt even stil. Zucht en lacht nog een keer. ‘Wacht vooral de nieuwe wet af. Als je nu met een Thaise draagmoeder zit, is de situatie bijzonder ingewikkeld geworden.’
Korting
De bureaus die voor veel geld bemiddelen tussen Thaise vrouwen en buitenlandse koppels zijn heel wat directer.
Na een paar minuten surfen op de website van Bangkok Surrogacy laat de computer een ‘ping’ horen en verschijnt er ongevraagd een chatscherm in beeld. ‘Hi, hoe kunnen we je helpen vandaag?’ schrijft iemand die de naam ‘Smith’ gebruikt.
Agent Smith sluit de eerste vraag af met een smiley en gooit er direct een aanbieding achteraan. ‘We regelen al sinds 2007 alles voor surrogaatzwangerschappen. We hebben al meer dan vijfhonderd cliënten geholpen. Chat nu met ons en je krijgt honderd dollar korting.’
Volgens hun website werkt het bedrijf, dat staat geregistreerd in het Australische Melbourne maar het hoofdkantoor in Bangkok heeft, samen met de beste klinieken in Thailand. ‘Kies ons’, zegt het kantoor in vage termen, ‘niet alleen om de prijs, maar om een combinatie van factoren.’
Smith chat verder. Hij krijgt de vraag wat de gevolgen van de nieuwe wet zullen zijn voor buitenlandse koppels die overwegen samen te gaan werken met een Thaise draagmoeder.
Terwijl artsen, ouders en draagmoeders achterblijven in onzekerheid, blijkt uit zijn reactie dat de baarmoedermakelaars al zijn vertrokken om hun geld te verdienen in andere landen.
‘Thailand is passé’, antwoordt Smith. ‘Maar ik heb een nieuwe optie voor je: Mexico. De procedure kost daar twee- tot drieduizend dollar meer, maar is veel duidelijker. We hebben zelfs nog een filiaal in India. Daar is het feitelijk nog goedkoper dan in Thailand en Mexico. Mag ik je naam, e-mail en telefoonnummer?’
DOOR REMKO TANIS
De hele procedure kost een buitenlands koppel tussen de 35.000 en 55.000 euro.
Thaise modellen en actrices kunnen rekenen op bedragen tot 2500 euro voor het verkopen van een eicel.
