Over Kazachse asielzoekers, sociale staatshervorming en de betekenis van Pasen.

1 Een Kazachse familie van asielzoekers verkreeg van de rechter een opschorting van hun uitwijzingsbevel, dat al van 2001 dateerde. De verantwoordelijke minister, Patrick Dewael (Open VLD), vindt dat zo mensen beloond worden die bewust de wet overtraden.

LUC VAN DEN BRANDE: Het grote probleem is dat er geen duidelijke criteria bestaan die bepalen waarom iemand al dan niet in aanmerking komt voor regularisatie. Dat was ook de voornaamste klacht van de mensen die vorige week die opvallende actie organiseerden waarbij ze zes acteurs opsloten in een glazen kooi op het Muntplein. Een pleidooi voor open grenzen of een ongebreidelde immigratie hoorde je daar niet. Men wou gewoon nogmaals benadrukken dat ook asielzoekers het recht hebben om te weten waar ze staan. Het is de willekeur en de ondoorzichtigheid van de procedures die zo fel tegen de borst stuit.

In zijn reactie op de heisa rond die Kazachse familie maakt Patrick Dewael een merkwaardige gedachtesprong. Hij zegt: ‘Je beloont mensen die de wet overtreden.’ Maar als die familie al in 2001 een uitwijzingsbevel gekregen heeft en ze wonen anno 2007 nog gewoon in België, loopt er dan niet iets mis in de uitwijzingsprocedure? Dewael puurt met andere woorden een argument uit zijn eigen gebrekkige beleid. Ook vreest hij dat het regulariseren van die ene Kazachse familie een precedent zou scheppen waarop anderen zouden gaan steunen. Maar gelden de regularisaties uit het verleden, die vaak op heel willekeurige gronden gebeurd zijn, dan ook niet als precedenten?

2 Over anderhalve week vinden in Frankrijk de presidentsverkiezingen plaats. Oud-minister van Binnenlandse Zaken Nicolas Sarkozy (UMP) zet fel in op de vreemdelingenproblematiek. ‘Frankrijk wordt geïrriteerd door de betwisting van onze nationale identiteit en door de immigratie’, verklaarde hij.

VAN DEN BRANDE: Mij valt op dat álle belangrijke presidentskandidaten zich sterk willen vereenzelvigen met de Franse nationale identiteit. Ik zie François Bayrou opvallend vaak poseren met zijn tractor – wat toch duidelijk inspelen is op het idyllische Frankrijk en Frankrijk als machtig landbouwland. Zelfs Ségolène Royal doet eraan mee. Ze laat zich de bijnaam Ségolène d’Arc aanmeten. Toch opmerkelijk voor iemand die zich links noemt; de sfeer van de Internationale vind ik hier niet in terug. Blijkbaar leeft in Frankrijk toch een onderstroom die meer op het eigen land wil terugplooien. Ik denk dat diezelfde gedachte er ook de Europese grondwet terug naar af stuurde. Misschien is het wel een schrikreactie tegen de uitdagingen van de globalisering.

Nu, Nicolas Sarkozy gaat hierin wel erg ver. Hij wil een ministerie voor Immigratie en Nationale Identiteit oprichten. Ik vind dat hij zo de ‘schuld’ van alle maatschappelijke problemen al te gemakkelijk bij de nieuwe Fransen legt. Hij maakt de facto ook een scheidslijn: het is wij tegen zij. Een samenleving is niet gediend met zo’n discours. Sarkozy zal hiermee waarschijnlijk willen scoren bij de extreemrechtse kiezer. Maar hij vergeet dat als hij verkozen raakt, hij president wordt van alle Fransen. Ook van de nieuwe.

3 In een opiniestuk in De Morgen pleit Frank Vandenbroucke (SP.A) voor een ‘sociale staatshervorming’. Alles wat arbeidsbemiddeling betreft, zou naar de regio’s moeten. Vandenbroucke ziet daarbij een gedeeltelijke fiscale autonomie voor Vlaanderen best zitten.

VAN DEN BRANDE: Een heel constructieve bijdrage van Vandenbroucke. Nu is het niet de eerste keer dat die man verstandige dingen zegt. Alleen vind ik soms dat de uitvoering van die ideeën achterwege blijft. Maar goed, daar hebben andere politici ook vaak last van. Vandenbroucke legt een grote klemtoon op activering. Terecht, een individu wordt maar mens in de samenleving, en niets is zo belangrijk als werk om je echt te kunnen ontplooien. Ik deel ook zijn mening wanneer hij zegt dat we meer verantwoordelijkheden moeten doorspelen aan de steden en gemeenten. De Scandinavische landen hebben zo hun werkgelegenheidsbeleid gevoelig kunnen versterken.

Vandenbroucke verdient steun voor deze denkoefening, alleen valt mij wel op dat hij bepaalde belangrijke zaken níét zegt. Natuurlijk heeft de overheid een belangrijke verantwoordelijkheid, maar hoe Vandenbroucke het privé-initiatief wil aanzwengelen, dat mis ik toch in zijn opiniestuk. Ook ontbreekt er aandacht voor een echt loopbaanbeleid. Een carrière is veel minder constant en rechtlijnig dan vroeger, verloopt meer in pieken en dalen. Laten we ons beleid daar dan ook op afstemmen.

Nu blijft de vraag hoezeer Vandenbroucke die denkoefening zal doorzetten. Hij zal het alvast niet gemakkelijk krijgen. Dat bewijst de afwijzende reactie van de socialistische vakbond.

4 Het Amerikaanse Hooggerechtshof verplicht president Bush om het effect van broeikasgassen te erkennen. Twaalf Amerikaanse staten en dertien milieuorganisaties hadden de federale overheid voor de rechter gesleept omdat die te weinig deed tegen de opwarming van de aarde.

VAN DEN BRANDE: Om verscheidene redenen een historisch verdict: een rechtsinstantie die een regering tot maatregelen dwingt in een pure beleidsaangelegenheid, dat is ongezien. Het ruikt wat naar een gouvernement des juges, maar het is in ieder geval een belangrijk statement. Bush heeft niet overtuigend kunnen argumenteren waarom hij geen maatregelen neemt om de CO2-uitstoot te beperken en wordt daarom nu met de neus op de feiten gedrukt. Ik zie daar ook het bewijs in dat het draagvlak voor ecologische maatregelen momenteel heel groot is. Gedeeltelijk is dat de verdienste van Al Gore. Zijn oproep heeft een grote indruk gemaakt. Zelfs de Amerikaanse automobielsector zegt dat er iets moet worden gedaan – al is het altijd afwachten of dat ook daadwerkelijk gemeend was.

Maar of deze uitspraak van het Amerikaanse Hooggerechtshof op het terrein veel zal veranderen, zou ik niet durven te zeggen. Er bestaan vragen bij de afdwingbaarheid van dit vonnis. Hopelijk zet dit statement Bush wel aan het denken. Hij herhaalt steeds maar dat we wereldwijd moeten denken in zijn nieuwe wereldorde. Maar op ecologisch vlak zou dat dan plots niet meer gelden?

De Europese Unie moet met ecologische standpunten een wereldwijd te volgen standaard zetten. De recente beslissing om de CO2-uitstoot met 20 procent te verminderen, is daar een belangrijke eerste stap in.

5 Wallonië boekte de laatste vijf jaar meer economische groei en creeerde ook meer banen dan Vlaanderen. Dat blijkt uit cijfers van het Instituut voor de Nationale Rekeningen (INR). De achterstand op Vlaanderen blijft zeer groot, maar Wallonië lijkt zijn inhaalbeweging te hebben ingezet.

VAN DEN BRANDE: Dit is bijzonder positief nieuws. In de eerste plaats voor de Walen zelf, maar ook voor ons. Voor Vlaanderen zou het een heel goede zaak zijn als Wallonië zich weer wat herpakt. Maar nu moet dit positieve geluid wel worden doorgezet, want een korte opflakkering zal niet volstaan om Wallonië uit het dal te laten kruipen. Er mogen trouwens gerust enkele kanttekeningen geplaatst worden bij dit goede nieuws uit Wallonië, want als ik naar hun recente werkloosheidscijfers kijk, vertellen die toch een minder rooskleurig verhaal. En de economische kloof tussen beide landsdelen blijft hoe dan ook erg groot.

Het aandeel van de overheidstewerkstelling is ook aan de hoge kant in Wallonië. Dat moet men in de gaten houden, want als die regio weer structureel gezond wil worden, dan zal het toch de privésector zijn die de kar moet trekken. Ik las vorige week dat veel Vlaams investeringsgeld tegenwoordig zijn weg naar de Waalse economie vindt. Dat is bijzonder hoopgevend.

Je kunt niet zeggen dat de Vlaamse economie slabakt, maar ik vind toch dat ons bedrijfsleven tegenwoordig te weinig pionierbedrijven telt. We teren wat te veel op de verwezenlijkingen van vorige generaties. Dat is gevaarlijk, we mogen niet in slaap vallen of we raken onze koppositie kwijt.

6 Een op de drie Vlamingen weet niet dat we met Pasen de verrijzenis van Jezus herdenken, blijkt uit een studie van het Vlaams Centrum voor Volkscultuur. De meesten associëren Pasen ook meer met chocolade en eieren rapen dan met een religieus feest en kerkbezoek.

VAN DEN BRANDE: Dit zal wel het bewijs zijn dat onze maatschappij verder seculariseert. Op zich is dat geen negatieve evolutie. Alleen vrees ik dat we langzaamaan aan het evolueren zijn naar een heel eng pluralisme, waarin alle overtuigingen op zich wel kunnen, maar nergens nog getoond mogen worden. Waar in de media vind je nog aandacht voor Pasen – toch een erg belangrijk evenement in het geloof van heel veel Vlamingen? Ik heb de indruk dat men daar in buitenlandse media meer aandacht voor heeft.

Ik las in Knack dat er gediscussieerd wordt of men al dan niet moet doorgaan met het uitzenden van de zondagsmis op de radio. Als er op de publieke omroep al geen plaats meer is voor dergelijke uitzendingen, waar dan wel? In een écht open samenleving kunnen alle meningen aan bod komen, ook de christelijke visie. Een volledig geseculariseerde maatschappij is volgens mij verarmd. We moeten de democratische confrontatie tussen verschillende levensvisies durven blijven te maken.

En we mogen een belangrijk religieus feest als Pasen niet achter de muren van de privéwoning verbergen. Onze wortels liggen in de judeo-christelijke traditie, naast de verlichting en het humanisme. Laten we dat niet vergeten, en laten we het niet zeker ook niet weggooien.

samengesteld door jef van baelen