Halve waarheden uit de koker van een Vlaams Belang-politicus gaan de hele pers rond.
De medische kosten voor illegalen zijn de laatste tien jaar vertienvoudigd, tot 40 miljoen euro in 2009, stond begin deze maand in de Vlaamse pers te lezen. ‘Het gaat niet alleen om spoedeisende behandelingen,’ aldus Vlaams Belangkamerlid Filip De Man in het persbericht dat de bron was van dit algemeen overgenomen nieuwsstuk, ‘maar ook om luxe-ingrepen zoals een neuscorrectie of ivf-behandeling.’ Spectaculair nieuws, alleen: het klopt niet echt. In het beste geval kan je het een halve waarheid noemen, in het slechtste geval partijpropaganda van het Vlaams Belang.
Los van het feit dat 40 miljoen merkelijk minder is dan tien maal 4,6 miljoen, het cijfer uit 2000 waar De Man zich op baseert, rammelt er nog wel meer aan de feitelijkheid van dit bericht. In werkelijkheid worden esthetische nosejobs niet terugbetaald door het OCMW. Dringende heelkundige neusoperaties wel, op voorwaarde dat een arts daar een medische motivatie voor biedt. Bij aanvragen waar het verantwoordelijke OCMW twijfels bij heeft, kan men een controlearts aanstellen om de noodzaak van de ingreep te dubbelchecken. Navraag bij universitaire ziekenhuizen leerde bovendien dat niemand weet heeft van illegalen die een ivf-behandeling ondergingen. In-vitrofertilisatie zou trouwens ook in theorie voor het grootste deel door de patiënten zonder verblijfsvergunning zelf moeten worden betaald. De meeste kosten van ivf vallen immers buiten de terugbetalingsvoorwaarden.
Al bij al blijft er weinig over van de spectaculaire beweringen van De Man, temeer omdat de kostenstijging in lijn ligt met de manier waarop de medische budgetten klimmen voor mensen die wel bij de ziekteverzekering aangesloten zijn. Dat blijkt ook zonneklaar uit de parlementaire vraag die De Man gebruikte als aanleiding voor zijn persbericht. Daarin vroeg de Vlaams Belanger hoe de uitgaven voor illegaal verblijvende vreemdelingen sinds 2007 zijn geëvolueerd. Staatssecretaris Philippe Courard (PS) antwoordde dat die in 2007 37.308.109 euro bedroegen en 39.836.986 in 2009. Een stijging van 6,7 procent. Bij het Kruispunt Migratie-Integratie begrijpt men waarom De Man teruggreep naar oudere cijfers. ‘Het Koninklijk Besluit over de dringende medische hulp werd pas in 2000 algemeen bekend gemaakt. In de eerste jaren vertrouwden veel illegalen de regeling niet. Ze dachten dat het een truc was om hen uit te zetten. Cijfers van 2009 vergelijken met die van opstartjaar 2000 is onzin’, beweert Ellen Druyts van het Kruispunt Migratie-Integratie.
Geconfronteerd met deze gegevens reageert Filip De Man verbaasd: ‘Dus het OCMW kan in beroep gaan? Dat is het eerste dat ik daarvan hoor’, aldus de Vlaams Belangpoliticus. ‘En in-vitrofertilisatie voor illegalen zou niet bestaan? Niet waar, ik vernam dat er in Knokke-Heist een paar jaar geleden iemand in dat geval zou zijn geweest. Dat de kostenstijging in lijn ligt met de rest van ons land is een kwestie van interpretatie. Ik vind het veel geld.’
Zowat alle media hebben die insteek gevolgd. De aanvankelijke bron blijkt een Belga-nieuwsflash, gebaseerd op het persbericht van Filip De Man. De tekst van het persbureau werd vervolgens overgenomen in Het Nieuwsblad, Gazet van Antwerpen, Het Belang van Limburg, de Franstalige versie van Metro en in Het Laatste Nieuws. In die laatste krant schreeuwt op dezelfde pagina een Colombiaans gezin trouwens zijn vreugde uit dat het niet wordt uitgewezen omdat de kinderen in België geboren zijn. Ook de websites van De Morgen en Knack kopieerden het tendentieuze bericht. Woord voor woord, zonder verdere controle. Pol Deltour, nationaal secretaris van de Vlaamse Vereniging voor Journalisten, vindt niet dat zijn vakgenoten een deontologische fout hebben gemaakt. ‘Maar bij dergelijke gevoelige materie is het zeker niet verboden om extra moeite te doen en het verhaal achter de cijfers bloot te leggen. Dit soort berichten is koren op de molen voor wie elke vorm van integratie wil afblokken en een politicus als Filip De Man spint garen bij dergelijk nieuws. Dat is ook zijn recht, maar journalisten moeten het hem daarom nog niet zo makkelijk maken’, vindt Deltour.
Ook in dit artikel interpreteerde Filip De Man de feiten op zijn eigen manier. Op 26 februari 2010 wees staatssecretaris Courard de Vlaams Belangpoliticus immers twee maal op de mogelijkheid van een tegenexpertise door het OCMW, in antwoord op parlementaire vragen van De Man. Hij heeft er dus wel al van gehoord.
Jef Van Baelen
