GROTENDEELS WAAR
Op 11 maart was het twee jaar geleden dat een tsunami Fukushima overspoelde met een kernramp tot gevolg. Daags na die trieste verjaardag publiceerde De Standaard een opiniestuk van Ward Snoeck, voorzitter van de denktank Yera (Young energy reviewers association). ‘Een antinucleaire houding gebaseerd op gezondheidsrisico’s in Fukushima is pure nonsens’, schrijft Snoeck. Hij verwijst naar een rapport van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) waarin wetenschappers de gevolgen van de kernramp proberen in te schatten, en zet die in perspectief. ‘De hoogste equivalente stralingsdosis waar het rapport over spreekt, gaat van 10 tot 50 millisievert (mSv) in het eerste jaar na de ramp. Dat is het equivalent van 2 tot 10 jaar in België wonen en onze natuurlijke en medische straling ondergaan.’ Is leven in Fukushima dan nauwelijks gevaarlijker dan in België?
Wetenschappers gebruiken de eenheid Sievert, of millisievert (mSv) als het om duizendsten gaat, om het gezondheidsrisico van radioactieve straling in te schatten. Op basis van een meting van radioactiviteit en door rekening te houden met hoe mensen er leven en wat ze eten, ramen ze het toegenomen risico op kanker.
‘De internationale consensus zegt dat wanneer je 100 mensen zou bestralen met 1000 mSv, er gemiddeld 5 als gevolg van die straling aan kanker overlijden’, weet Frank Hardeman, stralingsdeskundige aan het Studiecentrum voor Kernenergie SCK-CEN in Mol. ‘1000 mSv verhoogt het kankerrisico met 5 procent.’
Zowel Hardeman als Céline Faidherbe, de chef communicatie van het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (Fanc), zegt dat Snoecks vergelijking tussen België en Fukushima grofweg opgaat. De gemiddelde dosis straling die we in België te verwerken krijgen, bedraagt 4,5 mSv per jaar. Ongeveer de helft daarvan komt uit natuurlijke bronnen – de kosmos, de bodem – en de andere helft is het gevolg van medische toepassingen zoals röntgenfoto’s, CT-scans of stralingstherapie.
‘Op sommige plaatsen in Zweden, of in Bolivia bijvoorbeeld, komen mensen alleen al door de natuurlijke straling met gemak aan 10 mSv per jaar’, zegt Hardeman. ’50 mSv is eerder uitzonderlijk, maar ook die waarde hoeft niet zorgwekkend te zijn. Omdat in hoger gelegen gebieden de kosmische straling groter is, loopt een doorsnee Japanner in de regio Fukushima nauwelijks meer risico op kanker dan eender wie elders in de bergen woont. Als het aantal kankers in Fukushima al zou toenemen, zal die stijging zo klein zijn dat je statistisch niet kunt onderscheiden of de kernramp er de rechtstreekse oorzaak van is.’
De wettelijke norm voor wie beroepsmatig met straling werkt, in een ziekenhuis of kerncentrale bijvoorbeeld, ligt in de EU op 20 mSv per jaar.
Conclusie
In het eerste jaar na de kernramp was de radioactieve straling in Fukushima minstens dubbel zo hoog als gemiddeld in België. Hoewel dat qua extra gezondheidsrisico weinig tot niets voorstelt, beoordeelt Knack de stelling dat leven in Fukushima nauwelijks gevaarlijker is dan in België, slechts als grotendeels waar. Omdat in het WHO-rapport, zoals Snoeck in zijn opiniestuk trouwens zelf aangeeft, de evacuatiezone van 20 kilometer rond de nucleaire site niet is meegerekend. De radioactieve straling daarbinnen is dermate groot dat er de eerste jaren geen mensen kunnen wonen, zegt Frank Hardeman van het Studiecentrum voor Kernenergie in Mol. ‘Zelfs als de Japanse overheid erin slaagt dat gebied te reinigen, duurt dat naar schatting nog minstens vijf à tien jaar.’
Jan Jagers
‘Leven in Fukushima is nauwelijks gevaarlijker dan in België’ Ward Snoeck, student burgerlijk ingenieur in de energie, in De Standaard
