Als gastheer voor het wereldcongres van de International Solid Waste Association (ISWA) over afvalverwerking eerder deze maand klopte Antwerps schepen van Cultuur en Economie Philip Heylen (CD&V) zich op de borst. ‘In Vlaanderen – en dus ook in Antwerpen – hebben wij zeer goede cijfers’, zei hij op de regionale zender ATV. ’72 procent van al het afval wordt hergebruikt, gerecycleerd. Er is heel veel kennis bij onze Vlaamse bedrijven en dat was een van de belangrijkste redenen waarom men een aantal jaren geleden geoordeeld heeft om het congres hier in Vlaanderen en dus in Antwerpen te doen.’
Dat Vlaanderen bijna driekwart van al zijn afval recycleert, klinkt straf. Sorteren en recyclen we écht zo goed?
Ja, zeggen overheidscijfers. Van het huishoudelijke afval – al wat u naar het containerpark brengt of op straat zet (papier en karton, gft, pmd, restafval) – krijgt 71 procent een tweede leven. Bij bedrijfsafval is dat 74 procent. Die cijfers komen van de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM), en zijn volgens vier academici de best betrouwbare.
‘De officiële topregio in Europa is Treviso in Noord-Italië met een recyclagecijfer van 84 procent’, zegt Peter Jones, onderzoeksmanager in stadsmijnbouw en stortplaatsontginning aan de KU Leuven. ‘Maar ik betwijfel of het daar echt beter is. Hoe dan ook, zeggen dat Vlaanderen een van de beste leerlingen is ter wereld, is niet overdreven.’
De Nederlandse afvalexpert Ulphard Thoden van Velzen (Wageningen UR) ziet voor die koppositie in huisvuilrecyclage twee verklaringen: de ‘relatief gezagsgetrouwe’ Vlaamse bevolking en een ‘decennialang consequent beleid’. ‘Ook waar het moeilijk ging, met name in de steden, met extra controles op pmd-zakken bijvoorbeeld.’
Dat tweede leven krijgt ons afval op drie manieren. ‘Die 72 procent’, zegt OVAM-woordvoerder Jan Verheyen, ‘omvat (1) hergebruik, afgedankte goederen die via de kringwinkel opnieuw worden verkocht bijvoorbeeld; (2) recyclage, het ontmantelen van een product en dat opnieuw als grondstof gebruiken, bijvoorbeeld nieuw glas maken van uiteengeslagen wijnflessen; en (3) composteren.’
Van de 28 procent die niet gerecycled wordt, gaat het leeuwendeel de verbrandingsoven in. Dat levert naast as nog elektriciteit en warmte op. Minder dan 1 procent, waaronder asbesthoudend materiaal, eindigt op de vuilnisbelt. Dat is opmerkelijk weinig. ‘In Europa wordt gemiddeld 30 procent van het huishoudelijk afval gestort’, zegt Peter Jones. ‘In Groot-Brittannië en de VS, toch ook westers en ontwikkeld, is dat respectievelijk zelfs 49 en 54 procent.’
Het gemiddelde Europese recyclagecijfer, vergelijkbaar met die 72 procent van Vlaanderen, bedraagt 43 procent. En ook qua technologie en innovatie loopt Vlaanderen voorop. ‘Umicore is bijvoorbeeld wereldleider in stadsmijnbouw’, zegt Peter Jones. ‘Uit het goud en koper in elektronisch afval zoals gsm’s en laptops wint dat bedrijf met een efficiëntie van bijna 100 procent opnieuw zuiver koper en goud.’ Vlaamse expertisecentra hebben ook meegewerkt aan een nieuwe technologie waarvan intussen de eerste installatie in Canada is besteld. ‘Een gasplasma-installatie zet stortafval om in een gas dat kan worden uitgezuiverd tot waterstof – een alternatief voor klassieke brandstof – en een milieuvriendelijke binder die klassieke cement vervangt. Op termijn kan die technologie verbrandingsovens vervangen.’
Conclusie:
OVAM en vier academici bevestigen dat Vlaanderen wereldtop is in afvalverwerking en recyclage. Knack beoordeelt Heylens uitspraak als waar.
WAAR
Jan Jagers
’72 procent van al het afval wordt hergebruikt, gerecycleerd’ Antwerps schepen PHILIP HEYLEN (CD&V), op ATV
