‘We begrijpen dat er ongerustheid bestaat bij mensen die in de buurt wonen, maar onze kerncentrales behoren tot de meest robuuste ter wereld.’ Dat zei Geetha Keyaert, de woordvoerster van Engie Electrabel, onlangs in De Standaard. Ze deed dat na het nieuws dat negentig buitenlandse grensgemeenten Engie Electrabel en het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC) voor de rechter dagen om Tihange 2 te sluiten.
Wereldwijd zijn er ongeveer vierhonderd werkende kernreactoren. Zeven daarvan staan in ons land: vier in Doel nabij Antwerpen, en drie in Tihange bij Luik. Engie Electrabel baat ze uit, het FANC monitort en controleert hun veiligheid. Behoren ze tot ‘de meest robuuste ter wereld’, ondanks herhaaldelijk nieuws over ‘scheurtjes’, stilleggen en heropstarten?
Wat betekent ‘robuust’, om te beginnen? ‘U mag gewoon zeggen dat ze tot de veiligste ter wereld behoren’, zegt Geetha Keyaert aan de telefoon. ‘Daar komt het op neer.’
De claim steunt op een rapport van het FANC over de zogeheten stresstests waartoe de Europese Unie had opgeroepen na de kernramp in Fukushima in 2011, zegt Keyaert. Het FANC ging daarbij na of de Belgische centrales voldoende bestand zijn tegen extreme omstandigheden zoals overstromingen, aardbevingen of een terroristische vliegtuiginslag.
‘Over het algemeen is de robuustheid van de installaties bevredigend’, concludeert dat Nationaal rapport voor de kerncentrales van 23 december 2011. Het bevat aanbevelingen en er zijn sindsdien upgrades uitgevoerd, maar volgens de Belgische veiligheidsregulator zijn al onze kerncentrales dus ‘robuust en veilig’, bevestigt Ine Wenmaekers namens het FANC. ‘Hoe veilig ze zijn in vergelijking met buitenlandse centrales, daarover kunnen wij ons niet uitspreken. Die informatie hebben we niet.’
Geen van de vijf Vlaamse experten met wie we contact opnamen, kent een studie die de veiligheid van kerncentrales in verschillende landen vergelijkt. De persdienst van de World Association of Nuclear Operators (WANO) evenmin, en ook die van het Internationaal Atoomenergie Agentschap (IAEA) niet. Geen van beide instellingen kan of wil de claim van Engie Electrabel bevestigen of ontkennen. Nucleaire veiligheid is ‘een nationale kwestie’, beklemtonen WANO en IAEA.
De claim wordt wel bevestigd door Willy De Roovere, directeur van het FANC van 2006 tot 2013. Hij argumenteert onder meer dat de Belgische centrales een ‘dubbel reactorgebouw’ hebben, ‘met daartussen onderdruk, zodat wat uit het binnenste lekt niet naar buiten kan. Amerikaanse kerncentrales hebben dat niet.’
Het expertenoordeel van Walter Bogaerts (KU Leuven), de professor materiaalkunde en nucleaire techniek die eerder in Knack (nr. 1, 6 januari 2016) al kritisch was over het FANC, gaat de andere richting uit. ‘Reactoren in België hebben geen bijzondere voorzieningen in vergelijking met die in andere industrieel geavanceerde landen zoals Duitsland, Frankrijk, Zweden, Zwitserland en Zuid-Korea’, zegt hij. ‘De reactor van Doel 3 telt bovendien 13.047 scheuren, en die van Tihange 3149. Dan kun je toch moeilijk beweren dat ze bij de meest robuuste ter wereld zijn?’
Het FANC heeft met internationale experts geoordeeld dat die ‘scheuren’ of ‘materiaalfouten’ geen veiligheidsprobleem vormen. Anderen, onder wie Bogaerts, vinden van wel.
Conclusie
Onze kerncentrales zijn volgens een overheidsrapport robuust en veilig. Maar een brede rondvraag levert geen vergelijkende studie op waaruit blijkt dat ze ’tot de meest robuuste ter wereld behoren’, zoals Engie Electrabel beweert. Knack beoordeelt de stelling daarom als grotendeels onwaar.
GROTENDEELS ONWAAR
Jan Jagers
‘Onze kerncentrales behoren tot de meest robuuste ter wereld’
Geetha Keyaert, woordvoerster van Engie Electrabel, in De Standaard
