‘Serieuze lappen leerstof verwerken, vereist een bijzondere concentratie’, zo lazen we in Het Laatste Nieuws op 30 mei. In een stuk over deugd en kwaad van sociale media tijdens de blokperiode en hoe daarmee om te gaan, zei mediasocioloog Ben Caudron verder:’Uit onderzoek blijkt dat wie opkijkt na een bliepje op zijn smartphone en die nieuwe melding wil checken, 20 tot 30 minuten nodig heeft om weer in dat opperste niveau van concentratie te raken. Immens tijdverlies!’ Caudron is onder meer columnist en auteur van het boek Niet leuk? Mijmeringen over nieuwe media, mensen en macht.
Als één bericht checken bijna een halfuur concentratieverlies betekent, kunnen studenten die smartphone en chatbox inderdaad maar beter uitzetten tijdens het leren.
Maar naar welke bron verwijst Caudron? Een gesprek met een psycholoog, over het toelaten van smartphones in de klas, zegt hij aan de telefoon. ‘Die psycholoog, wiens naam ik niet kan geven omdat ik dat met hem niet heb doorgesproken, zei dat hij dat in een studie had gelezen. Zijn deskundigheid, die ik niet in twijfel trek, kan ik niet beoordelen. Ik ben een socioloog, geen psycholoog’, zegt Caudron.
Bij ontstentenis van de primaire bron leggen we de stelling voor aan drie andere experts ter zake. Onderzoek naar concentratieverlies en -herstel door een smartphonebliep kennen zij niet. Maar steunend op studies die wél voorhanden zijn, ontkennen ze eensgezind dat zo’n concentratieherstel ’20 tot 30 minuten’ zou duren.
‘Ik denk eerder aan twee minuten’, zegt psycholoog Peter Nikken, hoogleraar media-opvoeding aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. ‘We weten dat mobieltjes je concentratie verstoren, net zoals soaps kijken en leerstof studeren niet goed samengaan. Zulke negatieve effecten van media zijn bekend. Maar 20 tot 30 minuten om weer op niveau te komen, dat kan ik me niet voorstellen.’
Dan functioneer je simpelweg niet meer, zegt psycholoog Dieter Baeyens (KU Leuven), die geen concrete tijdspanne kan en wil noemen. ‘Die verschilt sterk van persoon tot persoon, naargelang van de situatie en de inhoud van het bericht. Als daarin je lief het uitmaakt, studeer je misschien de hele dag niet meer. Maar als het gaat over de leerstof of over samen eten om 18 uur, heb je gemiddeld zeker geen 20 à 30 minuten nodig om je opperste concentratie te herwinnen.’
Focus werkt immers niet zoals slaap, verduidelijkt psycholoog Wouter Duyck (UGent). ‘Pas na een poos raak je in een diepe slaap. Die lange aanloop heb je bij concentratie niet nodig. Uit klassiek onderzoek waarbij proefpersonen continu geluidjes op een computer moesten monitoren, blijkt dat ze dat systematisch minder goed begonnen te doen na 40 à 50 minuten. Maar net zoals dat standaard bij het lezen van een boek gebeurt, dwaalden ze tijdens die periode weleens af. Ononderbroken aandacht kunnen we maar vasthouden gedurende 15 à 20 minuten. Dat het 20 à 30 minuten zou duren om opnieuw top te zijn, is in dat perspectief absolute onzin. Want dat is langer dan onze gemiddelde, normale aandachtsboog.’
Cruciaal bij concentratie is wel de wil om aandachtig te zijn, benadrukt Duyck. ‘Als je een berichtje hoort of ziet, kun je dat haast niet negeren. Die stimulus is te sterk, eens te meer wanneer je intrinsiek minder gemotiveerd bent om te studeren dan om dat bericht te beantwoorden.’
Conclusie:
Drie experts beamen dat een bericht op je smartphone de concentratie verstoort. Omdat opnieuw op toeren komen volgens hen evenwel maar een paar minuten duurt, en geen ’20 tot 30′, beoordeelt Knack Caudrons uitspraak als onwaar.
ONWAAR
Jan Jagers
‘Wie opkijkt na een bliepje op zijn smartphone en die nieuwe melding wil checken, heeft 20 tot 30 minuten nodig om weer in dat opperste niveau van concentratie te raken’ Mediasocioloog BEN CAUDRON in Het Laatste Nieuws, over mediagebruik tijdens het studeren.
