Volgens Deens onderzoek heeft sporten in de stad zin. ‘Luchtvervuiling wordt vaak gezien als een drempel om te sporten in stedelijke omgevingen’, zegt epidemiologe Zorana Jovanovic Andersen in een persbericht van de Universiteit van Kopenhagen. ‘Sporten in het groen is gezonder. Maar in het licht van stijgende gezondheidskosten door de toenemende fysieke inactiviteit en obesitas in moderne samenlevingen, ondersteunen onze bevindingen de promotie van lichaamsbeweging, zelfs in urbane omgevingen met veel vervuiling.’
Andersen is de hoofdauteur van een grootschalige studie bij 50- tot 65-jarigen over de zin van lichaamsbeweging in verontreinigde lucht in Kopenhagen en Aarhus. Die verscheen onlangs in het vakblad Environmental Health Perspectives. Van proefpersonen die tussen 1993 en 1997 nauwgezet noteerden hoe vaak ze aan sport deden, werden vervolgens sterftecijfers bijgehouden. Conclusie was dat bij wie sportte – de onderzoekers beschouwen ook wandelen en tuinieren als ‘lichaamsbeweging’ – in 2010 twintig procent minder sterfgevallen voorkwamen dan in de groep die dat niet of nauwelijks deed. Die lagere sterftekans gold ook voor wie sportte in de meest vervuilde stadsdelen.
‘Dat is niet noodzakelijk zo in steden met hogere luchtvervuilingswaarden’, zegt Anderson ook. Hoe zit het dan bij ons? Want naar cijfers van de Wereldgezondheidsorganisatie is de concentratie fijnstof in Antwerpen, Brussel en Gent tien keer kleiner dan in Delhi, India. Maar twee à drie keer groter dan in Kopenhagen.
Wegen de positieve effecten van lichaamsbeweging ook bij ons zwaarder door dan de negatieve van de vuile stadslucht?
In de eindafrekening wel, zeggen vijf Vlaamse experts. Longspecialist Lieven Dupont (KU Leuven): ‘Bij een inspanning adem je sneller en verbruik je tot vijf keer meer lucht. Het tegenargument is dat ook het contact met toxische bestanddelen dan met die factor toeneemt. Maar de gezondheidseffecten van lichaamsbeweging zijn zo groot in vergelijking met sedentair leven, dat sporten ook in minder optimale omstandigheden een goed idee is.’
Het onmiddellijke effect van joggen naast druk verkeer is een verminderde longcapaciteit. ‘Je presteert ook minder goed’, zegt longspecialist Guy Brusselle (UGent). ‘Daar maakte men zich zorgen over bij de Olympische Spelen in Peking.’
Joggen in de Wetstraat is en blijft dus een slecht plan. Maar op lange termijn, gemeten in sterftekans, is het beter dan niets.
Voor wie gezond is tenminste, beklemtoont professor huisartsgeneeskunde Dirk Avonts (UGent). ‘Bij chronisch zieken, mensen met hart-, vaat- en longproblemen die veel moeten bewegen, kan sporten in vuile lucht leiden tot een aanval of ritmestoornissen. Voor 20 à 30 procent van de bevolking gaat de stelling dus niet op.’
Als leidraad benadrukken experts dat niet de bomen tellen, wel de nabijheid en intensiteit van auto- en vrachtwagenverkeer. ‘Kies plaatsen en momenten zo ver mogelijk daarvandaan’, adviseert Luc Int Panis, onderzoeker bij VITO (Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek). En let ook op de verkeersveiligheid. ‘Het belangrijkste risico is dat op een ongeval. Zeker bij fietsers. Pas daarna komt luchtvervuiling.’
Conclusie:
De lucht is in Vlaamse steden meer dan dubbel zo vuil als in Kopenhagen. Voor chronisch zieken gaat de stelling niet op, maar voor wie gezond is wel. Omdat de voordelen van sporten in de eindafrekening groter zijn dan de nadelen van de vuile lucht waarin je dat doet, beoordeelt Knack de stelling als waar.
WAAR
Jan Jagers
‘Zelfs in vervuilde lucht is lichaamsbeweging gezond’ Epidemiologe ZORANA JOVANOVIC ANDERSEN (Universiteit van Kopenhagen), in een persbericht .
