In De Standaard van 14 maart zei SP.A-voorzitter Bruno Tobback dat de notionele-interestaftrek voor hem mag verdwijnen. ‘We zijn daar ooit voor geweest, maar het botst met het rechtvaardigheidsgevoel van mensen, het kost veel geld en het levert geen jobs op.’
Is dat zo? Niet volgens Charles Michel (MR). In De Tijd van 21 januari zei de premier exact het tegendeel. De notionele-interestaftrek ‘ondersteunt risicokapitaal en dus investeringen in België. Hij creëert direct en indirect veel jobs, niet het minst in de farmasector en de chemie.’
De notionele-interestaftrek is een fiscale gunstmaatregel voor bedrijven, ingevoerd door de regering-Verhofstadt II in 2006. Alle ondernemingen die in ons land gevestigd zijn, van multinationals tot de bakker om de hoek, kunnen een percentage van hun eigen vermogen aftrekken van hun winst, waardoor hun belastbare winst daalt en soms zelfs nul wordt. Tegenover die gunst staat geen investeringsverplichting.
We focussen hier niet op het belastingvoordeel. Wel op de vraag of de notionele-interestaftrek banen genereert. Nul jobs? Dat zei Tobback. Veel jobs, zei Michel. Onze vraag is: ‘Hoeveel exact?’
Noch Tobback, noch het kabinet van premier Michel kan de eigen bewering staven met een concreet antwoord op die vraag. ‘Ik geef toe, het is voor een stuk een aanvoelen’, zegt Tobback. ‘Maar als de notionele-interestaftrek al jobs creëert, gaat het in elk geval niet om de jobs die we vandaag het meest nodig hebben. Geen jobs voor laaggeschoolden, wel voor hooggeschoolden en expats, die sowieso makkelijker werk vinden. De oorspronkelijke doelstelling was onder meer bedrijven aanmoedigen om te investeren in Belgische productie, industrie en tewerkstelling. Die ambitie is niet waargemaakt.’
Gesprekken met overheidsdiensten en acht economen en fiscalisten leveren als enige degelijke bron over het jobeffect van de notionele-interestaftrek een eenmalige studie van de Nationale Bank op. Die dateert al van 2008 en is dus achterhaald, maar is volgens experts wel de enige noemenswaardige.
De studie spreekt van een ‘positief, zij het marginaal effect op de groei van de werkgelegenheid’. Als de belastingverlaging 1 miljard euro zou kosten, zou dat in 5 jaar tijd 6700 banen opleveren, leerde een simulatie.
Is dat veel? Het kabinet van premier Michel noemt het alvast een onderschatting. ‘Dat cijfer onderschat zeker het aantal indirecte arbeidsplaatsen. De bedrijven die naar hier zijn gekomen voor de notionele- interestaftrek genereren economische activiteit, die op haar beurt andere sectoren beïnvloedt. De maatregel heeft onze concurrentiepositie versterkt en een aantal faillissementen vermeden. Zonder de notionele-interestaftrek waren er door de crisis misschien veel jobs verloren gegaan.’
Een goed geplaatste bron noemt 1 miljard euro een ‘intuïtief plausibele schatting’ van wat de afschaffing van de notionele-interestaftrek zou opleveren. Delen we dat bedrag door 6700 jobs, dan kost één baan ongeveer 150.000 euro. ‘Peperduur’, zegt Etienne de Callataÿ, hoofdeconoom bij Bank Degroof. ‘Ik zou nooit meer spenderen dan 25.000 euro. Dat is al een hoge schatting van wat een bediende netto verdient.’
Econoom Joep Konings (KU Leuven) zet momenteel een studie op naar de vraag die hier voorligt. Het resultaat daarvan volgt in het voorjaar van 2016.
Conclusie:
Volgens Bruno Tobback levert de notionele-interestaftrek ‘geen’ jobs op, volgens Charles Michel ‘veel’. Geen van beiden kan die uitspraak staven met concrete cijfers. Omdat zeven van de acht experts eerder Tobback gelijk geven dan Michel, beoordeelt Knack de stelling als grotendeels waar.
GROTENDEELS WAAR
Jan Jagers
‘Notionele-interestaftrek levert geen jobs op’
SP.A-voorzitter BRUNO TOBBACK, in De Standaard
