‘Een op de tien vrouwen wordt in de loop van haar leven verkracht’, zei kinder- en jeugdpsychiater Peter Adriaenssens (UZ Leuven) onlangs in Knack. De directeur van het Vertrouwenscentrum Kindermishandeling in Vlaams-Brabant deed die uitspraak in een dubbelinterview met experte seksueel strafrecht Liesbet Stevens (KU Leuven). Niet zozeer in aanloop naar Vrouwendag op 8 maart, wel in de nasleep van nieuws over massale aanrandingen in Keulen en een verkrachting waarvoor de Gentse rechtbank de dader opschorting van straf verleende, omdat het volgens de rechter om ‘een niet-brutale verkrachting’ ging.
Als je tien willekeurige vrouwen op een rij ziet staan, is – of wordt – een van hen dan in de loop van haar leven verkracht?
‘Omdat verkrachting vaak onder de radar blijft, is zo’n cijfer sowieso approximatief’, nuanceert Adriaenssens aan de telefoon. ‘Als je de term “verkracht” vervangt door “seksueel misbruik”, zodat er bijvoorbeeld ook een ongewenste hand in je slip onder valt, kom je al snel aan 2 op de 10 vrouwen. Als het alleen over verkrachting gaat en je overschouwt al het bestaande onderzoek, dan is 1 op de 10 vrouwen een goede, zelfs voorzichtige schatting.’
Zes andere experten die we raadpleegden beamen dat en verwijzen naar de Sexpert-studie (2013), een representatieve bevraging bij 1832 Vlamingen. ‘Daaruit blijkt dat 1 op de 5 vrouwen (en 1 op de 10 mannen, nvdr) een of meer vormen van seksueel overschrijdend gedrag heeft ervaren voor haar achttiende, en 1 op de 7 daarna’, zegt Sabine Hellemans (UGent, Relatie- en Gezinsstudies), die het onderzoek mee uitvoerde.
Het minst zware vergrijp dat dan wordt meegerekend, is ‘op een kwetsende manier seksueel aangeraakt of vastgepakt zijn’. Het zwaarste luidt verkrachting, en die wordt begrepen als penetratie in de vagina of anus.
Als we de cijfers daarover isoleren, zegt 4 procent van de vrouwen daadwerkelijk verkracht te zijn voor haar achttiende, en 4 procent erna. Omdat sommige slachtoffers zowel voor als na hun achttiende verkracht zijn, mag je die percentages niet zomaar optellen.
De Sexpert-studie rapporteert dus lager dan de ‘1 op de 10 vrouwen’ waarover Adriaenssens spreekt?
Ja. Maar toch onderschrijven andere experten zijn schatting, en noemen ze die ook ‘conservatief’. Verkrachting is zo’n delicaat onderwerp, zeker ook binnen een relatie, dat vrouwen uit schaamte of angst daarover zelfs in wetenschappelijk onderzoek zwijgen, luidt het argument.
‘Als je verkrachting definieert als “gedwongen penetratie zonder toestemming, van gelijk welke lichaamsopening met eender welk lichaamsdeel of een object”, zoals recente internationale studies doen, dan overkomt dat bij ons wellicht 1 op de 3 (!) vrouwen in de loop van hun leven’, schat onderzoekster Ines Keygnaert (UGent).
Je kunt de impact van seksueel overschrijdend gedrag overigens niet afmeten aan de zogenaamde ernst van ‘boekhoudkundige feiten’, benadrukken experten. Klinisch seksuoloog Paul Enzlin (KU Leuven): ‘Het cruciale punt is de angst. Slachtoffers hebben zich bedreigd gevoeld. Sommige vrouwen die verkracht zijn, slagen erin om hun leven opnieuw op te pikken. Anderen hebben een levenslang trauma van een ongewilde kneep in hun billen. Dat lijkt minder bedreigend, maar kan naargelang wie het overkomt een even grote impact hebben.’
Conclusie:
Volgens een wetenschappelijke bevraging wordt in Vlaanderen 4 à 8 procent van de vrouwen in de loop van hun leven verkracht. Omdat alle experten die we raadpleegden ‘een op de tien’ evenwel een realistische, zelfs ‘conservatieve’ schatting noemen, beoordeelt Knack de stelling als waar.
WAAR
Jan Jagers
‘Een op de tien vrouwen wordt in de loop van haar leven verkracht’ – Kinderpsychiater PETER ADRIAENSSENS(UZ Leuven), Knack.
