Acht van de 101 Syriëstrijders die volgens de veiligheidsdiensten naar België zijn teruggekeerd, zijn Vilvoordenaars. ‘Twee van hen zijn op vrije voeten’, zei de Vilvoordse burgemeester Hans Bonte (SP.A) in Het Nieuwsblad van 17 januari. ‘Wel, het kost enorm veel tijd, energie en manschappen om die gasten nauwlettend in de gaten te houden. Onze politiemensen zitten op hun tandvlees. Niet moeilijk, als je weet dat je minstens 24 agenten nodig hebt om iemand 24 uur per dag, zeven dagen per week te schaduwen.’
Heb je om één persoon te schaduwen meer dan twee voetbalploegen aan veiligheidsmensen nodig? ‘Het cijfer komt van de Staatsveiligheid, zij heeft daar ervaring mee’, zegt Bonte wanneer we hem om een reactie vragen. De politiezone Vilvoorde-Machelen heeft er na zijn oproep om versterking intussen al enkele agenten bij gekregen, maar er zijn nog altijd extra mensen nodig om het probleem te kunnen opvolgen, zegt Bonte. ‘Een van de acht teruggekeerden is intussen overleden, een andere ligt zwaargewond in een gevangenisziekenboeg, twee zijn verhuisd, en twee zitten in voorarrest in afwachting van hun proces. Alles is onder controle. Maar stel u voor dat de rechter die twee vrijlaat, dan rijst opnieuw de vraag wat we daarmee moeten doen. Ik heb bij politie, gerecht en inlichtingendiensten nog nooit zo’n engagement gezien als nu. Tezelfdertijd zie ik ook allemaal mensen die aan het einde van hun rekker zitten.’
Gecontacteerde politiewoordvoerders en buitenlandse veiligheidsdiensten willen niet publiek maken hoeveel mensen zij nodig achten om schaduwoperaties uit te voeren. ‘Informatie over veldonderzoek is geheim’, zegt onder meer de Britse MI5. De Belgische Staatsveiligheid bevestigt echter wat Bonte zegt. ‘Die 24 personen zijn dan verschillende ploegen van meerdere personen, die in shiften de klok rond maken. Die eenheden zijn alleen al voor het fysiek schaduwen nodig. Personeel dat bijvoorbeeld telefoontaps doet, analyse van onlinegedrag, foto’s en videobeelden… is daarbij niet meegerekend.’ De Staatsveiligheid noemt 24 het minimum minimorum, en geeft aan dat de politie voor een soortgelijke opdracht nog meer mensen nodig heeft. ‘Als wij een criminele daad zien of vermoeden, moeten wij het parket verwittigen. Terwijl de politie op dat moment zelf ingrijpt, en dus meer mensen nodig heeft.’
Eerder gewaagde Alain Grignard, terreurexpert bij de federale politie, van minimaal dertig man. Plausibel, zeggen drie andere agenten. Onder hen de Gentse hoofdcommissaris Steven De Smet: ‘Hoeveel man je nodig hebt, hangt af van wie je volgt, dus een vast getal geven heeft weinig zin. Wat ik wel weet, is dat je voor één politieman op de werkvloer er in totaal 7,6 nodig hebt. Want ook agenten zijn gebonden aan sociale wetgeving, hebben een 38 urenweek, verlof en opleiding.’
Statische observaties gebeuren vaak met een onbemande camera. Echt schaduwen vereist volgens verscheidene bronnen zes, acht of zelfs meer manschappen, omdat eenheden op uiteenlopende plaatsen zijn opgesteld, met verschillende vervoersmiddelen (te voet, auto, motor…), en meestal per twee. Een autoschaduw vereist vaak vier wagens, zegt een rechercheur die zulke operaties uitvoert. ‘Je kunt ongemerkt een target volgen met een rode Golf. Maar niet van Antwerpen tot in Luik, hè.’
Conclusie:
Hoeveel agenten je exact nodig hebt om iemand de klok rond te schaduwen, is moeilijk te zeggen. Maar on en off the record wordt de ordegrootte van ‘minimaal 24’ bevestigd. Knack beoordeelt Bontes uitspraak als waar.
WAAR
Jan Jagers
‘Je hebt minstens 24 agenten nodig om iemand 24 uur per dag, zeven dagen per week te schaduwen’Burgemeester HANS BONTE (SP.A) in Het Nieuwsblad.
