‘De moderne vrouw leeft meer en meer zoals de mannen, met alle voordelen, maar ook alle nadelen’, zei geriater Lucien De Cock onlangs in een interview in Het Nieuwsblad. ‘Inderdaad: de emancipatie van de vrouw zorgt ervoor dat ze minder lang leven. Ze gaan dat niet graag horen, maar dat is nu eenmaal de wetenschappelijke vaststelling.’
Leven vrouwen minder lang door ‘de emancipatie’?
Het zo stellen is een brug te ver, zegt De Cock aan de telefoon. Hij publiceerde zopas zijn nieuwe boek De weg naar 100 en zelfs meer, en zegt dat de krant hem zorgvuldiger had mogen citeren. ‘Zowel bij mannen als bij vrouwen neemt de levensverwachting nog toe. Maar het verschil tussen de twee geslachten neemt af. Dat komt onder meer doordat vrouwen net als mannen zijn beginnen te roken en buitenshuis zijn gaan werken, met de stress en gevolgen van dien. Dat was wat ik bedoelde.’
En dat klopt ook.
De kloof in levensverwachting tussen mannen en vrouwen was in België sinds het begin van de telling eind negentiende eeuw het grootst in de periode 1991-1993. De levensverwachting voor vrouwen (79,8 jaar) lag toen 6,8 jaar hoger dan die voor mannen (73,0). In 2014, volgens de recentste overheidsstatistieken, was die voorsprong geslonken tot vijf jaar (-1,8). De gemiddelde levensduur voor vrouwen bedroeg toen 83,5 jaar tegenover 78,6 jaar voor mannen.
‘De emancipatie zette zich door vanaf de jaren 1960- 1970 en de negatieve gevolgen zien we nu in de cijfers’, zegt demografe Sylvie Gadeyne (VUBrussel), die gespecialiseerd is in onderzoek naar sterfteverschillen. ‘Roken leidt tot vroegtijdig sterven, maar dat effect zie je pas decennia later natuurlijk. Net als mannen zijn vrouwen ook achter het stuur gekropen (en verongelukt), en gevaarlijke beroepen gaan uitoefenen. In de schoonmaaksector bijvoorbeeld, zien we intussen een oversterfte door kankers en andere doodsoorzaken, die wellicht voortvloeien uit onbeschermd en aanhoudend contact met schoonmaakproducten. Dat mannen intussen veel minder of in betere omstandigheden in de mijn- of asbestindustrie werken, stuwt hun gemiddelde levensduur dan weer naar boven.’
Volgens Gadeyne moet het effect van de emancipatie ‘nog verder uitkristalliseren’, en verkleint de genderkloof de komende decennia wellicht nog verder.
Professoren in de geriatrie Maurits Vandewoude (UAntwerpen/ZNA) en Johan Flamaing (UZ Leuven) beamen die prognose. Maar ze vermoeden net als Gadeyne dat mannen nooit – ’toch zeker niet de komende eeuw’, volgens Flamaing – op gelijke hoogte zullen komen.
‘Dat vrouwen langer leven dan mannen, is in de natuur bij alle soorten zo’, beklemtoont Vandewoude. Vrouwen hebben een genetisch voordeel, en vermoedelijk helpen ook hun hormonen – oestrogenen. ‘Maar hoewel “zij” gemiddeld ouder wordt dan “hij”, wordt “hij” wel kwaliteitsvoller oud’, zegt Vandewoude. ‘Mannen blijven relatief beter functioneren op hoge leeftijd, wellicht door hun lichaamsbouw, die meer spieren en minder vet bevat dan die van vrouwen.’
Als mannen de cijfers verder in hun voordeel willen keren, moeten ze volgens Flamaing ‘evrouwciperen‘. ‘Er worden meer mannen geboren dan vrouwen. Maar mannen overlijden jonger, waardoor er al vanaf 50 à 55 jaar meer vrouwen dan mannen overblijven. Mannen moeten voorzichtiger zijn in het begin van hun leven. Minder haantjesgedrag en risico’s, dat is de essentie.’
Conclusie:
De Cock bedoelde niet dat vrouwen ‘minder lang leven’, maar wel dat ze hun voorsprong op mannen aan het kwijtspelen zijn. Dat klopt volgens drie experten, en komt inderdaad grotendeels doordat vrouwen zijn beginnen te roken en buitenshuis zijn gaan werken.
Knack beoordeelt de stelling als waar.
WAAR
Jan Jagers
‘De emancipatie van de vrouw zorgt ervoor dat vrouwen minder lang leven’
Geriater en publicist LUCIEN DE COCK, Het Nieuwsblad
