Het nieuws dat leerkrachten minstens twee tot drie jaar langer zullen moeten werken, leidt tot protest bij de onderwijsvakbonden. Leraren kun je niet uitknijpen als citroenen, zei Marianne Coopman, de algemeen secretaris van het Christelijk Onderwijzersverbond in De Morgen op 21 november. ‘Je mag niet onderschatten hoe veeleisend het beroep is. Een leraar werkt gemiddeld 41 uur per week en volgens ons kan die loopbaan niet worden verlengd.’
Werken leerkrachten gemiddeld 41 uur per week? In de basisschool staan ze officieel 26 tot 28 uren voor de klas. Regenten met een voltijdse opdracht geven 22 uur les, en licentiaten in het hoger middelbaar 20 uur. Waar komt dat totaalcijfer 41 dan vandaan?
Uit recent onderzoek (2013) van de Serv, zegt Coopman. De Serv is het overlegorgaan van de Vlaamse vakbonden en werkgevers, dat om de drie jaar een enquête onder Vlaamse werknemers houdt. ‘Als je alle uren meerekent die leerkrachten spenderen aan vergaderingen, zorg op maat, lesvoorbereidingen en toezicht houden, kom je uit op een gemiddelde van 40,9 uur per week’, zegt Coopman. ‘Sommigen werken meer, anderen minder. Maar met halve inzet voor de klas staan, is onmogelijk. Als je er niet voluit voor gaat, krijg je de leerlingen niet mee en houd je het niet lang vol. Uit datzelfde onderzoek blijkt overigens dat negen op de tien leerkrachten hun job graag doen.’
De 40,9 uur die Coopman aanhaalt, is het gemiddelde antwoord van ‘alle werknemers in de onderwijssector’ op de vraag hoeveel uur ze gemiddeld voor hun job werken, all-in, zonder reistijd. Tot die groep behoren evenwel ook onderhoudspersoneel, directie en secretariaatsmedewerkers. ‘Als we uitsluitend de leerkrachten nemen, komen we uit op gemiddeld 40,3 uur per week voor een fulltimer’, zegt Serv-onderzoeker Stephan Vanderhaeghe, die het rapport mee schreef. ‘Dat is vergelijkbaar met werknemers in de zorgsector (40,7), en het is iets minder dan het Vlaamse gemiddelde van alle werknemers (41,6).’
Hoeveel uren leerkrachten presteren in respectievelijk het kleuteronderwijs, lager, secundair en hoger, daarover kan de Serv-studie geen uitspraak doen. Maar het totaal van 41 uur ligt in de buurt van ander onderzoek, zoals het eindeloopbaanonderzoek bij oudere leerkrachten (45+) van de VUB en de UAntwerpen (2009) dat uitkomt op 39,5 uur. En volgens TALIS, de Teaching And Learning International Survey uit 2013, werken Vlaamse leerkrachten in het lager onderwijs vier uur meer dan gemiddeld in alle 24 TALIS/OESO-landen (41 uren vs. 37), en klokken regenten in het lager secundair af op 37 uur.
Al die cijfers komen uit enquêtes. ‘Tijdsbestedingsonderzoek, waarbij gevraagd wordt om een gedetailleerd dagboekje bij te houden, zou een accurater beeld opleveren’, zegt socioloog Filip Van Droogenbroeck (VUBrussel). ‘Maar los van het aantal uren, is de kern van de zaak de subjectieve beleving ervan. Vijf uur lesgeven aan twintig kinderen is niet hetzelfde als acht uur achter een computer zitten.’
En al hun verlofdagen dan? Hoewel ze die minder vrij kunnen kiezen, hebben leerkrachten grofweg twee keer meer vakantie dan gemiddeld. Moet je dat ook niet in rekening brengen? ‘Zo simpel is het niet’, zegt Stephan Vanderhaeghe. ‘Vakantie hoort bij de voorwaarden van eender welke baan, net als het loon, de vergoeding van overuren of maaltijdcheques. Dat is iets anders dan hoeveel uur je gemiddeld per week werkt.’
Conclusie:
Knack beoordeelt de stelling als waar. Wie denkt dat leerkrachten een luilekkerleven leiden, heeft het mis.
WAAR
Jan Jagers
‘Een leraar werkt gemiddeld
41 uur per week’ Vakbondsvrouw MARIANNE COOPMAN (Christelijk Onderwijzersverbond), in De Morgen.
