‘De botoxbehandeling doet niet alleen iets met het uiten van emoties, zo suggereert een nieuw onderzoek. Ze tast ook je perceptie van emoties aan’, lazen we onlangs op de nieuwssite scientias.nl. Het nieuws, over een publicatie die recent in het vakblad Toxicon verscheen, werd gebracht onder de kop ‘Botox zorg ervoor dat je de emoties van anderen minder goed begrijpt’.
Is dat zo?
Dat botox je gelaat uitdrukkingsloos maakt waardoor anderen je moeilijker begrijpen, is geen nieuws. Maar snijdt het sociaal verstorende effect ook dieper? Kunnen de opgesmukten op hun beurt ook anderen moeilijker lezen dan voordien?
Dat is alvast wat blijkt uit het experiment. Psycholoog Francesco Foroni (International School of Advanced Studies, Trieste) en zijn collega’s vergeleken bij twee groepen van telkens elf ‘gezonde vrouwen’ – een experimentele groep en een controlegroep – hoe die op twee verschillende tijdstippen andermans emoties konden inschatten, lezen we in Toxicon. Bij een reeks van vijf foto’s waarop ze dezelfde persoon te zien kregen, in willekeurige volgorde van ‘heel blij’ tot ‘heel verdrietig’ met drie schakeringen ertussenin, moesten ze de juiste emotie aankruisen. Ook hun reactietijd werd gemeten.
De vrouwen in de experimentele groep legden de test af voor hun botoxbehandeling en twee weken erna. Ze scoorden bij de tweede test slechter dan bij de eerste: de ‘subtiele’ emoties konden ze moeilijker herkennen. De controlegroep daarentegen, deed het op de twee tijdstippen even goed.
En dat klinkt aannemelijk, vindt plastisch chirurg Frédéric Heintz (AZ Sint-Lucas, Gent). Veel van zijn patiënten krijgen een combinatie van fillers en botox. Vullers dichten de rimpels. Botox verlamt de spieren, ongeveer een halfjaar lang, waardoor je geen grote ogen meer kunt trekken of wenkbrauwen fronsen.
De laatste drie jaar is het aantal behandelingen met die ‘niet-invasieve plastische chirurgie’ volgens Heintz telkens ongeveer verdubbeld tot verdrievoudigd. Ook in België. ‘Bij mannen blijft het een randfenomeen. Maar vrouwen vragen er steeds jonger om, preventief soms, van bij de eerste rimpel.’ Van de Belgische vrouwen ouder dan veertig, is naar zijn schatting ruim 10 procent gebotoxt.
Kunnen zij allemaal moeilijker emoties van anderen lezen dan voordien? Mogelijk. Maar om Foroni’s conclusie te veralgemenen, is verder en grootschaliger onderzoek nodig dat zijn bevindingen robuuster maakt, zeggen vier psychologen met wie Knack contact opnam.
Bovenal interessant aan dit onderzoek, zegt emotiepsychologe Batja Mesquita (KU Leuven), is dat het de theorie ondersteunt dat we anderen hun emoties proberen te begrijpen door ze na te doen. ‘Dat simuleren doen we niet alleen met onze gedachten, maar ook met ons gezicht, meestal onbewust, door gelaatsuitdrukkingen te spiegelen’, zegt Mesquita.
Botox verhindert dat grimassen en verstoort zo een natuurlijke manier waarop empathie ontstaat. ‘Maar er is meer dan ons gelaat alleen’, relativeert Mesquita. ‘Emoties lezen we ook uit de context af, en uit iemands stem en lichaamstaal.’
‘We weten dat het communiceren en begrijpen van emoties cruciaal is voor goede relaties en interacties. Het nadeel van botox is dat je één kanaal mist om je eigen emoties over te brengen, en één kanaal om andere mensen te begrijpen.’
Conclusie
Met botox spuit je niet alleen rimpels, maar ook emoties plat. Doordat botox je gelaat verlamt, kun je minder intens emoties ervaren.
Hoewel verder onderzoek nodig is, beoordeelt Knack de stelling als grotendeels waar.
GROTENDEELS WAAR
Jan Jagers
‘Botox zorgt ervoor dat je de emoties van anderen minder goed begrijpt’ nieuwssite SCIENTIAS, naar Italiaans onderzoek
