FACTCHECKER

Jan Jagers

19-01-2016, 19:00 Bijgewerkt op: 20-01-2021, 19:27

In het debat tegen SP.A-voorzitter John Crombez in De zevende dag verdedigde N-VA-voorzitter Bart De Wever de btw-verhoging op energie. Sinds september 2015 betalen we op elektriciteit niet langer 6 procent, het verlaagde tarief dat de regering-Di Rupo had ingesteld, maar opnieuw 21 procent.

‘Een pijnlijke maatregel’, erkende De Wever op Eén. ‘Maar u moet toch ook eens eerlijk zijn’, richtte hij zich tot Crombez. ‘Die 21 procent is overal de btw op energie, in alle landen.’

We beperken ons hier tot de EU. Heeft De Wever gelijk? Want Tom De Meester reageerde scherp. ‘Bart De Wever liegt over btw-tarieven op stroom in buurlanden’, zegt de energiespecialist van de PvdA op de partijwebsite. Uit een bijgevoegde tabel blijkt dat de btw op elektriciteit ‘5 procent bedraagt in Groot-Brittannië, 5,5 procent in Frankrijk (op het stroomabonnement), 8 procent in Luxemburg, 10 procent in Italië en 13,5 procent in Ierland’.

Klopt dat?

Professor fiscaal recht Michel Maus (VU Brussel) en econoom Toon Vanheukelom (KU Leuven) bevestigen de cijfers van De Meester. Die citeert een rapport van de Europese Commissie, over de situatie in september 2015.

‘Landen mogen voor een aantal producten en diensten een verlaagd btw-tarief instellen’, legt Vanheukelom uit. ‘Sommige doen dat, andere niet. Dat is een politieke beslissing.’

Sowieso verschilt ook het standaardtarief. In de meeste landen is dat 19, 20 of 21 procent. Duitsland rekent bijvoorbeeld 19 procent aan, ook op elektriciteit.

Maar de totaalprijs hangt natuurlijk ook af van de basisprijs en van heffingen en accijnzen. Die verschillen per land. Vergelijkingen gaan uit van een gemiddeld gezin en een jaarverbruik van 3500 kilowattuur (kWh). In de meest recente internationale toets (december 2015) van de federale regulator CREG, die België met vier buurlanden vergelijkt, is Frankrijk het goedkoopst (602 euro). Daarna volgen Nederland (660 euro), Groot-Brittannië (776 euro), België (816 euro) en Duitsland (1.012 euro).

Die gegevens liggen in lijn met de meest recente resultaten van Eurostat.

Boven op de federale btw-verhoging doen Vlaamse maatregelen in 2016 onze prijs evenwel verder stijgen. ‘Het afschaffen van de gratis stroom maakt voor een gemiddeld gezin al snel een verschil van 80 à 100 euro’, zegt Simon November van Test Aankoop. ‘De verhoogde energieheffing vanaf maart (de zogenoemde Turteltaks, nvdr) kost gemiddeld nog eens 100 euro. Alles samen komt onze simulatie uit op 1040 euro voor 2016. Dat is 350 euro duurder dan vorig jaar.’

Toch vindt Michel Maus een hogere belasting op energie verdedigbaar, omdat die aanzet tot minder verbruiken. ‘Maar dan moet je misschien meer steun voorzien voor wie het niet zo breed heeft’, zegt hij.

Volgens Josefine Vanhille (Centrum Sociaal Beleid, UAntwerpen) knelt onder meer daar het schoentje. ‘Van alle Belgen die onder de armoedegrens leven, kan minder dan de helft aanspraak maken op een verlaagd tarief.’

De N-VA reageert op het argument van De Wever via woordvoerder Joachim Pohlmann. ‘In het overgrote deel van de EU wordt het standaard-btw-tarief gehanteerd op energie. Behalve in zes landen, waarvan twee zeer kleine (Malta, Luxemburg) en andere die er economisch slecht voorstaan (zoals Griekenland). In een bits debat waar amper de kans wordt gegeven om iets uit te spreken, laat staan een gedachtegang op te bouwen, gaan nuances soms verloren.’