Tijdens het Belgische EU-voorzitterschap moeten knopen worden doorgehakt over extra geld voor ITER, het peperdure kernfusieproject in Zuid-Frankrijk.
Het grootschalige wetenschappelijke kernfusieproject ITER, dat de commerciële productie van energie uit kernfusie mogelijk moet maken, staat onder zware druk. De kosten lopen immers torenhoog op. Terwijl de International Thermonuclear Experimental Reactor die op 60 kilometer van Marseille moet worden gebouwd, aanvankelijk 5 miljard euro zou kosten, zijn de kosten intussen verdrievoudigd tot 15 miljard. Voor de Europese Unie, de grootste investeerder van het project, betekent dit dat ze niet 2,7 miljard maar wel 7,5 miljard euro moet bijdragen, of 4,8 miljard euro meer dan gepland. Het dringendste probleem daarbij is het tekort van 1,4 miljard euro in het budget van 2012-2013.
Verwacht wordt dat de 27 lidstaten dat tekort grotendeels zullen opvangen. Op 25 juni raakten ze het er voorlopig over eens om dat tekort met geld uit het Seventh Framework Programme (FP7) te betalen. FP7 is het belangrijkste onderzoeksprogramma van de EU (2007-2013), en dat maakt wetenschappers dan weer ongerust. In het wetenschappelijke blad Nature zeggen ze te vrezen dat de beslissing andere onderzoeksprojecten in gevaar zal brengen.
Toch beschouwen velen ITER nog altijd als de oplossing voor een even-tueel energietekort in de komende decennia. Kern-fusie, die bestaat uit het samensmelten van atomen om energie aan te maken (in tegenstelling tot het splitsen van atomen, wat gebeurt in kerncentrales), zou immers gigantisch veel energie aanmaken met een minimale hoeveelheid brandstof. De fusie van 1 gram fusiebrandstof zou bijvoorbeeld evenveel energie opleveren als de verbranding van acht ton steenkool.
‘Het ITER-project is utopisch en heeft tot vandaag geen enkel zichtbaar resultaat opgeleverd’, countert Europees Parlementslid Bart Staes (Groen!). ‘Maar intussen blijven de kosten maar oplopen. Tijdens het Belgische EU-voorzitterschap moet finaal beslist worden of Europa nog meer geld zal uittrekken. Wel, dat willen de groenen niet. We willen dat Europa uit het project stapt en het vrijgekomen geld gebruikt voor onderzoek naar energiebesparende maatregelen en alternatieve energie. Anders komt de overstap naar duurzame energie er nooit.’
ITER verwacht een akkoord tegen eind juli. Of dat lukt, is nog de vraag.
Ingrid Van Daele
‘De Europese Centrale bank is een soort mini-IMF geworden. Ze zorgt voor liquiditeit, maar alleen op haar voorwaarden.’
The Financial Times
