Tayyip Erdogan won – zoals verwacht – de Turkse presidentsverkiezingen. Volgens critici groeit hij uit tot een alleenheerser naar het voorbeeld van Russisch president Vladimir Poetin.
1. De vaders
Poetins vader was een marinier. Vader Erdogan pendelde als kapitein van een veerboot op de Bosporus. Daar houden de overeenkomsten op: kapitein Erdogan was een diepgelovige man die zoonlief een gedegen religieuze opleiding meegaf, terwijl Poetins vader een marxist-leninist en atheïst in hart en nieren was. Al liet moeder Poetin de kleine Vladimir wel dopen.
2. Grote idealen
Beide leiders dienen de zaak van het geloof. Poetin geniet de steun van de Orthodoxe Kerk, Erdogan kan rekenen op de streng gelovige moslims. Het grote ideaal om geloofsgenoten te verenigen, overstijgt ook de landsgrenzen. Poetin wil Rusland onderbrengen in een Euraziatische Unie en leider worden van de Slavische wereld. Erdogan wil de glorietijd van het Ottomaanse Rijk doen heropleven: de Turken moeten de leidersrol opeisen voor alle soennieten, van Marokko tot Pakistan.
3.Oligarchen
Voor Poetin aan de macht kwam, hadden zijn vrienden uiterst bescheiden vermogens, maar intussen zijn ze fabelachtig rijk, zo weet The New York Times. Ook de kleine kapitaaltjes van familie, vrienden en oud-klasgenoten van Erdogan zijn de afgelopen jaren uitgegroeid tot vermogens van miljoenen en miljarden dollars. In Rusland strooit Poetin aardgas- en petroroebels in het rond, terwijl de kracht van de Turkse leider erin bestaat lucratieve staatsopdrachten door te sluizen naar bevriende zakenmannen.
4. Zelfverrijking
Volgens Anders Aslund, begin jaren 1990 economisch adviseur van de Russische regering, zou Poetin eigenaar zijn van een paar grote bedrijven én 4,5 procent van staatsbedrijf Gazprom in handen hebben. Poetins vermogen wordt op meer dan 30 miljard euro geschat. Hoeveel geld Erdogan bezit, is onduidelijk. Door uitgelekte telefoongesprekken weten de Turken wel dat het huis van Erdogans zoon onlangs was volgestouwd met bankbiljetten. Zoon Bilal had een ganse dag nodig om het geld te vervoeren, maar kon ‘de resterende 30 miljoen euro’ nergens kwijt.
5. Mannen van het volk
Corruptie, zelfverrijking en cliëntelisme lijken Poetin en Erdogan niet te schaden. In Turkije is de groei van de economie de afgelopen jaren dan wel gestokt, maar het volk is de erbarmelijke omstandigheden begin jaren 2000 niet vergeten en blijft Erdogan dankbaar voor de relance. Poetin en Erdogan zijn ‘mannen van het volk’: Poetin blinkt uit in judo, skiën, ijshockey, paardrijden en badminton, terwijl Erdogan een begenadigde voetballer is. Vorige week maakte hij nog een hattrick in een vriendenwedstrijd. Klein detail: toen Erdogan de bal kreeg, durfde de keeper niet te reageren.
6. Het paleis
Dat Poetin geen stadsmens is en de vieze Moskouse lucht zo veel mogelijk mijdt, is bekend. Poetin vertoeft liever in het imposante paleis in Italiaanse stijl aan de Zwarte Zee, kostprijs: 1 miljard dollar. Erdogan wil een stulpje nabij Ankara. Ondanks een rechterlijk verbod om te bouwen in het natuurgebied wordt ijverig doorgewerkt aan het ‘Versailles’ van Turkije. Al 600 miljoen dollar ging naar dit paleis.
Erdal Balci
