Zon of geen zon: in Antwerpen zomert het straks weer. Twee maanden lang circus, theater, muziek, films, kermis, buurtwandelingen en feestgedruis.

‘Er staat niks op het programma dat we vorig jaar al hadden’, beklemtoont Patrick De Groote, bedenker en programmator van deze achtste editie van de Zomer van Antwerpen. ‘We hebben alleen een paar formats behouden. Ook al omdat we voor sommige ervan op lange termijn werken.’

En inderdaad, er zijn weer een pak circusvoorstellingen, er is weer muziek op de pleintjes, er zijn weer films aan de Schelde, en een Nacht van de Musea. Maar tegelijk is alles weer anders, want met nieuwe groepen, voorstellingen, en thema’s.

De Zomer van Antwerpen is een kind dat langzaam is groot geworden. ‘Van een festival met een klein budget en een duur van één maand, evolueerden we naar een groter budget en een festival dat twee maanden duurt’, aldus De Groote. ‘Geleidelijk aan kwamen er ook meer plekjes bij, en pleintjes. En meer Belgische of Vlaamse gezelschappen, die op locatie een voorstelling maken.’

Naast het MartHa Tentatief en Theater Tol is Bad van Marie uit Borgerhout een van die gezelschappen. Hun nieuwste creatie heet Buxus! en brengt je in een bus naar een locatie. Daar krijgt u een verhaal over twee gladde verkopers en hun avonturen in Bulgarije. Ondertussen proberen ze naar verluidt ook de toeschouwers te overtuigen van hun kwaliteitsproducten en het sociale werk dat ze verrichten in de Balkan. Detail: de drie genoemde voorstellingen zijn, zoals een paar andere, nu al uitverkocht.

Patrick De Groote: ‘Een deel van de reserverende voorstellingen is inderdaad al uitverkocht, vaak ook omdat de locaties waarop gespeeld wordt maar een beperkte publiekscapaciteit hebben. Maar die betalende voorstellingen maken maar een kwart van het totale aanbod uit. Het grootste deel bieden we gratis aan.’

Circus en kunstjes bijvoorbeeld. De Zomer van Antwerpen haalde ook dit keer een aantal gerenommeerde circusacts en -gezelschappen binnen. Het Circo da Madrugada brengt een groot openluchtspektakel, waarbij artiesten (‘engelen’ en ‘demonen’) rond een grote structuur halsbrekende toeren uithalen. Verder zijn er de binnenspektakels van de Franse troepen La Tribu iOta (‘Vliegen met je voeten op de grond’) en de Cie Maboul Distorsion (‘Les Mêm’). Heeft dit Antwerpse festival het circusgenre niet heruitgevonden?

De Groote: ‘Het circus is natuurlijk altijd blijven bestaan, maar het kreeg in België misschien weinig kansen. We zien nu wel dat ook andere steden circus aanbieden: Hasselt, Gent, Brussel. Circus kan alvast op een grote interesse van het publiek rekenen.’

EERHERSTEL VOOR DE FRIET

Veel en vrolijk en gratis en voor elk wat wils: de Zomer van Antwerpen lijkt ook een ideaal middel tegen de verzuring.

De Groote: ‘In die acht jaar heb ik nog maar weinig van verzuring gemerkt. En ik wil me zeker niet aansluiten bij de anti-verzuringsbeweging of zoiets. Wij proberen ons gewoon zo open mogelijk op te stellen en activiteiten te organiseren die voor iedereen toegankelijk zijn. In het publiek merk je dan wel een zekere gelaagdheid: sommige initiatieven spreken een breed, nationaal en zelfs internationaal publiek aan. Andere zijn gerichter. Voor een optreden op het Kroonplein in Merksem zullen misschien vooral inwoners van die wijk opdagen. Die Antwerpse pleintjes, waar we geregeld muziekgroepjes programmeren, liggen ook echt verankerd in de wijken en maken het ons mogelijk om op een andere manier te werken. Er is een belangrijk evenwicht tussen jong en oud, breed en minder breed.’

Vorig jaar tikte de telmachine van de Zomer van Antwerpen om en bij de 230.000 bezoekers aan. Komt er jaar na jaar ook meer volk opdagen?

De Groote: ‘Het aanbod stijgt, maar niet recht evenredig met budget en publiek. Het aantal toeschouwers neemt sneller toe dan het aanbod. We kunnen niet volgen, hebben te weinig financiële middelen om aan de vraag te voldoen.’

Een van de doelstellingen van de Zomer van Antwerpen is in elk geval: mensen laten kennismaken met wijken en gebouwen die ze niet of nauwelijks kennen. Vorig jaar was er de rondgang langs de Antwerpse stadskappers, dit keer kun je een fabrieksbezoek meepikken, in een frietmakerij (Berghmans) nog wel.

De Groote: ‘We wilden de friet in ere herstellen en daar meteen een groot publiek van jongeren en ouderen mee bereiken. Het is echt opgezet als een bedrijfsbezoek, van bintje tot gebakken friet, in samenwerking met Theater Stap, dat voor de ‘werknemers’ zorgt. Deze activiteit brengen we in een gesloten fabriek aan de Slachthuislaan, een minder bekende plek in Antwerpen. Dat is ook een van de voordelen van de Zomer van Antwerpen: dat we een stukje in de schaduw gebleven Antwerpen naar voren schuiven.’

De Zomer van Antwerpen herbergt ook een aantal vaste gasten. Zo is Villanella erbij, met twee activiteiten. ‘Hotel Ideal’ werd door hen vorig jaar in Berchem al eens uitgeprobeerd en krijgt nu een vervolg in de Offerandestraat (vlakbij het Centraal Station). Die straat wordt omgetoverd tot een Meir, maar dan vooral met koopwaar kunst. Kernwoorden: kunst, buurt, shoppen en goesting. Langs de route, in een bordeel, kom je ook Peter-Verhelstsprookjes tegen.

In samenwerking met het MUHKA zette Villanella een reuzenrad aan de Gedempte Zuiderdokken op. ‘Drive-in-Wheel’ heeft alleen die bijzonderheid dat er auto’s op kunnen staan. De oplossing om de stad te aanschouwen vanuit je vierwieler, zonder in de file te hoeven staan.

Over file en drukte gesproken, is de Zomer nu de Antwerpse Feesten, zeg maar het equivalent van die in Gent?

De Groote: ‘Er zijn belangrijke verschillen. Ten eerste de periode: wij werken twee maanden lang, de Gentse Feesten duren 10 dagen. Daardoor heeft het publiek bij ons alvast meer mogelijkheden. Ten tweede is de Zomer heel gedecentraliseerd, verspreid over heel de stad. Enkel in het stadscentrum zijn we niet aanwezig. Omdat ik niet zou weten wat wij aan de pracht en praal van de Grote Markt en de kathedraal zouden kunnen toevoegen.’

Een tip-vijf van de programmator?

De Groote: ‘Moeilijk. Kan ik eigenlijk niet geven. Ik vind het vooral belangrijk en mooi dat we zo’n divers programma kunnen aanbieden: evengoed film als theater als concerten. Het Circo da Madrugada vind ik iets bijzonders. Royal de Luxe ook. En ik ben weer heel blij met de Nacht van de Musea. Al voor de derde keer slagen we erin om verschillende partners op een verschillende manier te laten samenwerken. Waarbij ze én hun identiteit bewaren én toch de vruchten van deze samenwerking plukken. Een plezierig en zinvol project.’

Annelies De Waele