Op stap met Willem Elsschot in Antwerpen.

Er gaat geen jaar voorbij of er verschijnt een boek over Willem Elsschot met verrassende onthullingen. En in de boeggolf van het boek een herdenking. De volgende is gepland voor het Hemelvaartweekend van 19 en 20 mei. De officiële reden is dat Elsschot 125 jaar geleden op 7 mei 1882 in Antwerpen het licht zag, de stad van zijn hart, want in de metropool zal hij ook overlijden op 31 mei 1960.

De overkoepelende titel van de herdenking luidt Op stap met Elsschot. De tweedaagse wandeling begint op zaterdag 19 mei met de onthulling van een bronzen plaat op het voetstuk van Elsschots standbeeld van de hand van Wilfried Pas op het Mechelseplein. Naast de obligate historische kenmerken, komt er een fragment uit het gedicht Tot den arme, het tweede gedicht met die naam: Toch is ons aller vleesch en bloed / van ééne soort; en dat de regen / ons aller voetspoor weg zal vegen / dat zien ook zij en weten ’t goed.

Op de achtergrond tegen een blinde muur van het OCMW hangt een gedicht van voormalig stadsdichter Ramsey Nasr. Ook dat gedicht gaat over armoede.

Na deze confrontatie kan de bezoeker liveoptredens meemaken op een twintigtal locaties. Ze verwijzen naar de favoriete plekken van Elsschot. Om al die happenings op een professionele manier te organiseren hebben Villanella, Behoud de Begeerte, Marta! tentatief, het Willem Elsschot Genootschap en het AMVC/Letterenhuis de krachten gebundeld. De coördinatie gebeurt door Antwerpen Boekenstad.

Een bijzonder onderdeel is een 600 meter lange banner met foto’s van de auteur en zijn familie, en met de integrale tekst van Het dwaallicht. De uitvoering hiervan is in handen van Agfa Graphics en de materiële sponsoring van dit bedrijf is logisch, want de grafische wereld lag Elsschot na aan het hart. In zijn novelle Een ontgoocheling (1914) is het tweede hoofdstuk praktisch helemaal gewijd aan zijn belevenis als loopjongen Karel De Keizer bij de drukkerij La maison Poortmans Dechesne & Co.

De herdenkingsdagen zijn slechts een voorbode van een megaherdenking die eindigt in 2010, het jaar waarin Elsschot 50 jaar dood zal zijn. Het nieuwe offensief begint op 26 september 2008 met een muzikaal programma verzorgd door deFilharmonie, onder leiding van Philippe Herreweghe. De geliefde muziek van Elsschot zal er worden uitgevoerd, samen met werken uit de bloeitijd van de auteur, de eerste helft van de 20e eeuw.

Er is een alliantie gepland met Rotterdam, de stad waar Elsschot Villa des Roses (1910) schreef en enkele van zijn beste gedichten. Dat er geen samenwerking voorzien is met Brussel verrast mij zeer. Het is toch de stad van Lijmen (1923) en Het Been (1938) en ook in die stad heeft de auteur een tijd gewoond. Johan Anthierens heeft er in zijn boek Het Ridderspoor (1992) een hoofdstuk aan gewijd, Brusselaar Elsschot. Typisch Belgisch?

Guido Lauwaert