De kans is klein dat er op korte termijn een onderzoekscommissie komt in de zaak van de radiolicenties. Nochtans is de vraag om opheldering door de verwarrende getuigenissen groter dan ooit.
Hij geeft het zelf gedeeltelijk toe. ‘Men kan mij misschien verwijten te weinig assertief te zijn in deze commissie. Iedere vogel zingt zoals hij gebekt is. Ik ben misschien te veel technieker en te weinig politieker‘, aldus Vlaams minister van Media Dirk Van Mechelen (VLD) aan het eind van de commissievergadering vorige week. ‘Maar laat me één ding duidelijk stellen, meneer Decaluwé, ik zit hier vijftien jaar. Ik hoop dat u niet twijfelt aan mijn integriteit.’
Van Mechelen onderstreepte nogmaals dat het tot de exclusieve bevoegdheid van het Vlaams Commissariaat voor de Media (VCM) behoort om in alle onafhankelijkheid radiolicenties toe te kennen. In haar domein staat het VCM bovenaan de hiërarchie. Zelfs als minister van Media heeft hij niets in te brengen bij het erkennen, schorsen of intrekken van de radiolicenties. Dat is decretaal bepaald: het is zijn bevoegdheid niet. ‘Geef het toekennen van de licenties terug aan de politiek’, wierp Van Mechelen al meermaals op. ‘Dan kan je op zijn minst op de klassieke manier ter verantwoording geroepen worden in het parlement.’
Nu voelt de minister zich de speelbal van verschillende instanties. ‘Hij krijgt vragen in de mediacommissie, van de oppositie en wordt gematrakkeerd in de media. Terwijl de erkenning of de schorsing niet tot zijn bevoegdheid behoort’, aldus zijn woordvoerder.
Een van de politiek onafhankelijke toewijzing van radiolicenties door het Vlaams Commissariaat lijkt op het eerste gezicht nochtans een ideaal scenario. Alleen stond voor sommige kringen als het ware in de sterren geschreven wie de twee winnaars zouden zijn. In de lente van vorig jaar, een paar maanden voor de toekenning, vond immers een informeel topberaad plaats ( Knack, 25 april 2001). Zowel Vlaams minister-president Patrick Dewael (VLD), diens kabinetschef Jan Kerremans en Dirk Van Mechelen als VLD-voorzitter Karel De Gucht namen aan die vergadering deel. Maar ook Christian Van Thillo, eigenaar van De Persgroep en gedelegeerd bestuurder van de Vlaamse Mediamaatschappij (VMM), eigenaar van VTM. De kansen van de toekomstige kandidaten voor de radiolicenties werden er besproken. De namen die het vaakst werden genoemd, waren VMM en Think-Media, toen nog Groep De Beukelaar genoemd, en hoofdaandeelhouder van 4FM.
Nochtans hebben de commissarissen naar eigen zeggen ‘in alle zelfstandigheid en onafhankelijkheid’ over de erkenning beslist. Na aantijgingen van Vlaams parlementslid Eric Van Rompuy (CD&V) zei VCM-voorzitter Henri Coremans op een hoorzitting uitdrukkelijk dat er ‘geen politieke druk’ was uitgeoefend. Dat is trouwens ook de bevinding van het gerecht. Het hof van beroep heeft geen concrete aanwijzingen dat de magistraten hun beroepsgeheim geschonden zouden hebben.
DE SPONS EROVER
Toch is het niet zozeer in verband met dat aspect van de toekenning dat Van Mechelen geviseerd wordt. Het hardnekkige Korfoe-verhaal steekt almaar weer de kop op. Dat relaas is inmiddels genoegzaam bekend, op een klein detail na dat onlangs bekend raakte: behalve met Freddy Van Dyck, referentieaandeelhouder van Think-Media, zou Van Mechelen er ook met Francis Verachtert gepraat hebben. Die laatste is een goede vriend van Freddy Van Dyck en ook aandeelhouder van Aquapark op datzelfde eiland. Het is daar dat Van Dyck met Vlaams minister van Economie Jaak Gabriëls (VLD) werd gesignaleerd.
Van Mechelen zou tijdens die familiereis echter met geen woord over de radiolicenties hebben gerept. Dat bevestigde ook Verachtert. De man, die weigert nog met de pers te praten, zei eerder wel aan De Standaard dat hij ‘bijna zeker’ was dat 4FM de radiolicentie in de wacht zou slepen. Hij kocht dan ook voor 220.000 euro aandelen Think-Media. Pech voor hem dat het aandeel inmiddels een dieptepunt heeft bereikt.
Van Mechelen probeerde al meermaals tevergeefs de spons over zijn Korfoe-reis te vegen. Op eigen initiatief legde hij zijn betalingen en bestellingen van de reis voor aan de Antwerpse procureur des Konings. Tijdens de commissievergadering las hij zelfs zijn agenda gedetailleerd voor, en daaruit blijkt niet dat hij wie dan ook beïnvloed heeft. Maar het mocht niet baten.
Zijn collega Jaak Gabriëls slaagt er beter in om de dans te ontspringen. Hij onderhoudt nauwe contacten met Freddy Van Dyck en helpt hem waar dat nodig blijkt. Maar hij blijft zo goed als buiten schot. Hoewel, volgens Wetstraatbronnen staat Gabriëls onder curatele van Dewael. Zonder de goedkeuring van de minister-president mag hij momenteel nauwelijks beslissingen nemen.
Op de vergadering van de mediacommissie viel Dewael trouwens op door zijn afwezigheid. De antwoorden op vragen aan zijn adres werden door Van Mechelen voorgelezen. Of hij nu van tevoren op de hoogte was van de beslissing van het Commissariaat, zo werd gevraagd. Neen, de minister-president had over de toekenning van de radiolicenties nooit contact gehad met de leden van het VCM. Hij was pas op 6 september op de hoogte gebracht van de beslissing, en kon daarover dus nooit contact gehad hebben met Christian Van Thillo. Dat beweerde Dewael ook tegenover de pers. Maar aan derden zou hij wel hebben toegegeven dat hij over de radiolicenties heeft gebeld. ‘Maar meer moest men daar niet achter gaan zoeken.’
Zou er nu al dan niet een parlementaire onderzoekscommissie worden opgericht? Die vraag lag vorige week op ieders tong. Vlaams parlementslid Carl Decaluwé (CD&V) had trouwens daags voor de commissievergadering uitgepakt met wat hij ‘een ernstige en betrouwbare getuige’ had genoemd. Iemand die ervan op de hoogte zou zijn dat er bij de toekenning van de radiolicentie aan 4FM 250.000 euro smeergeld was betaald.
Als dat waar was, zou een onderzoekscommissie misschien noodzakelijk zijn, zo werd gesuggereerd. Maar Decaluwé viel door de mand. De getuige bleek niemand minder dan de ex-reclameman Danny Vuylsteke, geen onbesproken figuur. Zijn verhaal kwam van ex-Zillionbaas Frank Verstraeten, en die ontkende meteen. De getuige zou Decaluwé trouwens vanuit VLD-kringen zijn toegeschoven. Het idee van een onderzoekscommissie strandde dus zo goed als helemaal.
SCHERPERE CONTROLE
Sommige commissieleden wilden echter van geen wijken weten. De zaak moest toch ernstig onderzocht worden, vonden ze. Het aandeel Think-Media werd trouwens ook vier dagen lang op de beurs geschorst. En dat was vreemd. Het initiatief kwam van de Commissie voor Bank- en Financiewezen (CBF) die wilde voorkomen dat nietsvermoedende beleggers aandelen Think-Media zouden kopen op basis van valse informatie. Think-Media had immers laten uitschijnen dat het gerechtelijk onderzoek tegen dochterondernemingen niet meer was dan een uitloper van het onderzoek in de zaak-Verstraeten.
De CBF, die vragen over Think-Media een paar maanden geleden nog terzijde schoof, heeft haar controle op het mediabedrijf de jongste weken duidelijk verscherpt. Momenteel wil de commissie nagaan of Tony Gram, de nieuwe aandeelhouder van Think-Media en bekend van zijn recente investering in VG Airlines, tot een openbaar bod moet overgaan. Als blijkt dat Gram meer voor een aandeel heeft betaald dan de referentieprijs, moet hij alle aandeelhouders de gelegenheid bieden hun aandelen tegen de hogere prijs te verkopen. Pas na die beslissing kan Gram zich eigenaar noemen en voorzitter van de raad van bestuur worden. Momenteel wordt het bedrijf de facto geleid door Freddy Van Dyck, zo meldt een interne bron. Volgens die bron zouden Van Dyck en Gram nauwe banden hebben. Dat zou een verklaring kunnen zijn voor de belangstelling van Gram voor Think-Media. Bij navraag geeft Gram niet thuis.
Strikt genomen valt het dossier van Think-Media volledig buiten de belangen van 4FM. Het gerechtelijk onderzoek in de zaak-De Velder staat ook los van de toekenning van de radiolicenties. Toch hangt 4FM voor een belangrijk deel af van de financiering door zijn belangrijkste aandeelhouder. Vandaar dan ook de belangstelling van de mediacommissie voor dat bedrijf. Als het gerecht trouwens zou aantonen dat Think-Media met zwart geld is gefinancierd, staat de erkenning van 4FM helemaal op de helling.
Het gerechtelijk onderzoek naar de handel en wandel van gedelegeerd bestuurder Maurice De Velder is nog bezig. Een groot pakket aandelen Think-Media, 23.000 of meer, is evenwel nog steeds niet terecht. Druppelsgewijs komen steeds weer nieuwe aandeelhouders hun participatie melden. Vorige week nog bleek dat ook Maurice Verbaet, in een vorig leven actief bij het vroegere Smeets, Verbaet en co, aandelen Think-Media bezit. Volgens de krant De Standaard had Verbaet met De Velder niet minder dan 14.000 aandelen geruild tegen schilderijen van Jean Rustin. Goed voor naar schatting 800.000 euro of meer. Verbaet bevestigt dat hij de aandelen bezit, maar ontkent dat hij ze via een ruil verworven heeft. Hij ontkent eveneens dat hij samen met zijn broer Vlaamse vermogens zou beheren, onder meer in Zwitserland, waar hij ook voor klanten in aandelen Think-Media zou hebben belegd.
Het hele onderzoek is een vette kluif voor het gerecht. Intussen kabbelt het verhaal van de radiolicenties maar voort. De commissarissen hebben hun plaatsvervangers aangesproken voor nieuwe dossiers, maar blijven bevoegd voor de lopende zaken. Momenteel leggen ze de laatste hand aan een programmatische evaluatie van 4FM en Q-Music.
Ingrid van Daele
Een onafhankelijke toewijzing van radiolicenties lijkt een ideaal scenario.
Vorig jaar vond een informeel VLD-topberaad plaats. Het thema: de radiolicenties.
