Ik zou om te beginnen een extra heffing leggen op de banken die een beroep deden op staatssteun maar dat geld nog niet hebben terugbetaald. Ze zijn blijkbaar in staat om bonussen uit te betalen, dus is zo’n belasting te rechtvaardigen. En ik zou voor hen, en voor de Nationale Bank, ook de notionele-interestaftrek afschaffen of zeker verminderen. Ik weet het, dat zijn geen structurele maatregelen, maar ze zijn mede noodzakelijk om de ingrijpende maatregelen bij de bevolking aanvaardbaar te maken.
Wat is er structureel mogelijk? Onze belastingen liggen al hoog, dus aan de inkomstenkant kun je niet veel winnen, integendeel. Onze arbeidskosten moeten naar beneden, dus de belastingen op arbeid moeten omlaag. Je mag hopen dat zo meer mensen aan de slag kunnen, zodat er meer consumptie en belastingontvangsten komen, maar veel zal dat voor de staatskas netto niet opleveren.
Het grootste deel van de sanering moet er komen via een vermindering van de overheidsuitgaven. Daarbij is een staatshervorming van cruciaal belang: grote pakketten bevoegdheden moeten van het federale niveau naar de regio’s gaan, zonder dat de budgetten volledig meegaan. Als je bijvoorbeeld voor 5 miljard overhevelt, maar slechts 90 procent van het budget gaat mee, bespaar je 500 miljoen. Voor de rest zie ik op de federale begroting weinig besparingsmogelijkheden: alles en iedereen zitten daar al op het tandvlees.
Zo kom je onvermijdelijk uit bij de sociale zekerheid. Laten we tak per tak bekijken. Bij de arbeidsongevallen, de beroepsziekten en het vakantiegeld kun je maar weinig besparen. Met de veroudering van de bevolking zullen de kosten van de gezondheidszorg zeker nog stijgen, maar dat moet toch met minder kunnen dan de vastgelegde 4,5 procent per jaar. Daar zijn dus enkele miljarden te halen.
In de pensioenen zou je de baremaverhogingen die nu doorgevoerd worden voor overheidspensioenen, de perequatie, kunnen afschaffen. En verder iedereen verplichten om minimaal tot op zijn 60e te werken.
Dan de werkloosheid. Het is fout te denken dat je kunt besparen door mensen vlugger uit de werkloosheid te duwen, want dan vallen ze terug op een leefloon en dat blijven budgettaire kosten voor de overheid. Eigenlijk kun je daar alleen besparen door ervoor te zorgen dat er minder werklozen zijn, dus meer werk. Dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan, en het vraagt gerichte investeringen van de overheid, bijvoorbeeld in infrastructuur.
Op de kinderbijslagen kun je misschien nog het makkelijkst besparen. Moet je maandelijks kinderbijslagen uitkeren én ook nog een belastingvoordeel toekennen bij de jaarlijkse fiscale aangifte? Ik zou trouwens drastisch snoeien in de aftrekposten op de belastingbrief, goed voor in totaal 10 miljard, en alleen de aftrekposten voor pensioensparen, kinderlast en bouw-leningen behouden. Dat zou de fiscale aangifte ook opnieuw veel transparanter maken.
Ik weet, dat klinkt allemaal vrij drastisch, maar we staan dan ook voor een omvangrijke sanering die met geen voorgaande te vergelijken is. Iedereen, arm en rijk, zal het voelen.’
De manier waarop de Europese vingerwijzigingen werden onthaald, was even ontnuchterend als verbijsterend: ‘Niet nieuw. Dat wisten we al.”Ik zou drastisch snoeien in de aftrekposten op de belastingbrief en alleen die voor pensioensparen, kinderlast en bouwleningen behouden.’
