Minister van Verkeer Isabelle Durant moet nu toch nachtvluchten accepteren: de zoveelste Ecolo-nederlaag die er geen hoefde te zijn.
Wekenlang grinnikten de insiders van de Wetstraat met Magda Aelvoet en haar onhandige telefoontje met de premier. Toch was het een beetje onrechtvaardig voor Aelvoet dat uitgerekend zij de reputatie van een onervaren nieuwkomer kreeg. Amper een halve week na de regeringsvorming had een andere groene minister nog veel erger geblunderd.
Op 14 juli dwong een klapband een toestel van Virgin Airlines tot een noodlanding in Zaventem. Tot ieders verbazing staat kort daarna de nieuwe minister van Verkeer op het platform. Wellicht een wat overijverige reactie van Isabelle Durant, maar na de dioxinecrisis en de ‘nalatige’ ministers Pinxten en Colla nam niemand de minister haar alertheid kwalijk. Dat verandert als de minister voor de tv-camera’s beweert ‘dat ze aanwijzingen heeft dat er bij Virgin en bij andere maatschappijen blijkbaar niet zoveel aandacht is voor de veiligheid.’ De directie van Virgin in alle staten, de Belgische Vereniging voor Touroperators woest: ‘Of Durant heeft echt bewijzen van wantoestanden, maar dan trekt ze meteen de vergunning van Virgin in, want dan zijn er mensenlevens in het geding. Of ze heeft die niet, maar dan houdt ze haar mond en biedt ze haar excuses aan.’ Durant koos voor het laatste: ‘Sorry, Virgin.’
Laat zo’n slippertje voorvallen midden in het parlementaire jaar en Durant zou het hard te verduren krijgen. Maar het was vakantie.
GROENE AMBITIES
Toch verraste die uitglijder. De kordate Isabelle Durant (°1954) is immers door de wol geverfd inzake persrelaties. Tot ze minister werd, was ze secretaris én woordvoerster van haar partij.
Als federaal secretaris werkte ze nauw samen met Agalev – haar Nederlands is behoorlijk. Durant, geboren en getogen Brusselse, pleit er trouwens al meer dan twee jaar voor om bij de gemeenteraadsverkiezingen in haar stad met een tweetalige groene lijst op te komen. Dat voorstel heeft het nu ook gehaald.
Door de wol geverfd dus, maar misschien net iets te gretig, iets te tuk op aandacht. Het was de listigste van allen, PS’er Philippe Moureaux, die haar maanden voor 13 juni al in de smiezen had. Hoewel Durant een van de bekendere Ecolo-koppen is, stond ze op geen enkele lijst, waardoor ze per definitie afzag van een parlementair mandaat. Aan Le Matin legt Moureaux haar carrièreplanning uit: ‘Ik heb dat ook gedaan. Ik weet wat ze gaat doen: namelijk hetzelfde als ik. Ze wil meteen minister worden.’
Zo gebeurde ook. Durant werd niet alleen minister maar zelfs ook vice-premier. Dat ambt, zo blijkt, vraagt toch meer maturiteit, meer politiek Fingerspitzengefühl ook, dan dat van een doorsnee parlementslid. Vraag is dan wat een politiek talent een relatief onbekende vice-premier moet bezitten die én inhoudelijk op het beleid wil wegen, én de ambitie heeft om naam te maken, én rekening moet houden met een relatief radicale achterban. Dat bracht haar bijvoorbeeld in de discussie over het asielbeleid in een ongemakkelijke positie: als vice-premier kun je geen afstand nemen van de regering, maar zowel de achterban als de kamerfractie – Vincent Decroly op kop – dromen eigenlijk van een heel ander beleid.
Lef heeft Durant anders wel genoeg. In haar openingstoespraak op de autosalon zei ze doodleuk: ‘We moeten hoe dan ook naar minder auto’s.’ De aanwezigen stonden er verbijsterd bij – vergelijk het maar met een minister van Emancipatiezaken die op Roze Zaterdag zou vertellen dat de aanwezigheid van homo’s best wat minder mag.
Maar dat was niks vergeleken met de echte incidenten. Eerst is er de aanval op de positie van Etienne Schouppe, de gedelegeerd bestuurder van de NMBS die met onderzoeksrechter Leys af te rekenen krijgt. Durant trekt prompt Schouppes positie in twijfel. Maar blaffen, zo blijkt snel, is nog niet bijten. Schouppe blijft dus waar hij graag zit. Niet veel later draait Schouppe zelfs de rollen om en wast hij zijn voogdijminister de oren: haar voorstellen over gratis vervoer voor kinderen zijn niet erg realistisch en waren er beter pas gekomen na overleg met de betrokken partners.
ONDERHANDELEN MET DAEMS
In de zaak van de nachtvluchten maakt Isabelle Durant precies dezelfde ‘fout’ als bij Virgin en de NMBS. Ze is te gehaast, wil te vlug scoren – net zoals haar partijgenoot en staatssecretaris voor Energie Olivier Deleuze in de zaak-Alstom. Voor Ecolo had Alstom een nuttige les kunnen zijn, zo heeft ook Agalev-kopstuk Jos Geysels intern tot in den treure herhaald. Uiteindelijk werd er voor de groenen een prima akkoord gesloten: Alstom heeft namelijk nog altijd geen schroef uitgevoerd naar Pakistan. Maar door eerst te hard van stapel te lopen, komt de overwinning over als een nederlaag.
Bij de nachtvluchten speelde Durant nog hoger spel. Tot dusver heette het bij de publieke opinie altijd dat Isabelle Durant op lange tenen trapte omdat ze de zaak eerst binnen de regering had moeten aankaarten. Maar dat klopt niet helemaal. Durant was nog een stap verder gegaan. Er was de maanden voordien immers al wat overlegd tussen BIAC (de exploitant van de luchthaven), het kabinet van voogdijminister Rik Daems (VLD) en dat van Durant zelf. En midden in dat overleg – en tijdens de kerstvakantie – pakt Durant op eigen houtje uit met de meest radicale oplossing: géén nachtvluchten. Ook al betekende dat wellicht het vertrek van koerierbedrijf DHL en werkloosheid voor een paar duizend werknemers. Werknemers – dat verloor Durant bovendien uit het oog – die in meerderheid in Daems’ Vlaams-Brabantse kiesdistrict wonen.
Alles in acht genomen had Durant het geluk dat de liberale ministers de zaak niet op de spits wilden drijven – wat ze wel hadden kunnen doen. Ook de PS en zelfs de ‘groene’ socialisten van de SP konden haar demarche niet appreciëren.
Op een ontbijtvergadering coördineren de betrokken liberale ministers hun strategie. Ze zullen een werkgroep voorstellen onder leiding van Guy Verhofstadt, en die krijgt drie weken om naar een oplossing te zoeken. In de werkgroep zitten kabinetsleden van Durant, de verdedigers van de milieunormen, en van Daems, die veeleer de belangen van de luchthaven verdedigt.
Voor Daems hadden de onderhandelingen bijzonder nut, want hij wil met luchthavenexploitant BIAC naar de beurs. Dat kon nog niet goed, want er was onzekerheid over de concessie, over de nachtvluchten, over de eigendom van het luchthaventerrein…, noem maar op. Waarop de liberalen een argument bovenhalen die echte groenen niet kunnen weigeren: waarom de nachtvluchten niet inpassen in een ruim akkoord over de luchthaven, met middellange perspectieven?
Het akkoord dat uiteindelijk uit de bus kwam, zou iedereen tevreden moeten stellen. De groenen krijgen een verstrenging van de milieuhinder die ze er in de oppositie nooit door hadden gekregen. Als er één dossier is waarmee ze kunnen bewijzen dat regeringsverantwoordelijkheid wel degelijk zin heeft, dan dit. De liberalen zijn erin geslaagd Zaventem een betere economische toekomst te geven. Nooit lagen de kaarten voor BIAC beter om naar de beurs te trekken dan nu. De SP stelde duizenden jobs veilig, haar pacifistische vleugel (die ook bij de groenen zit) is tevreden met de geplande sluiting van Melsbroek. En slechts weinigen die de conclusie van Rik Daems tegenspreken: ‘Het is fout dit akkoord een goed compromis te noemen. Dit is een goed akkoord zonder meer.’ En Jos Geysels kon in Zinzen andermaal komen uitleggen hoe onterecht het is dat dit opnieuw een groene nederlaag zou worden genoemd, omdat de groenen helemaal niet in het zand moesten bijten. Alleen was het natuurlijk wel ‘wat ongelukkig gecommuniceerd’, zoals dat dan heet. Het weze Isabelle Durant een les.
Walter Pauli
