Twee jaar na Titanic steekt Leonardo DiCaprio weer zijn voeten in het water en gaat hij in The Beach op zoek naar het paradijs.

The Beach is de filmbewerking van de gelijknamige cultroman van de Londense debutant Alex Garland (29) over de avonturen van een stelletje ecopelgrims op een bijna verlaten eiland in Thailand. Het is ook de nieuwste film van een Brits trio dat na twee spetterende hits ( Shallow Grave en Trainspotting) op zijn bek viel met A Life Less Ordinary.

O ja, ook niet te versmaden: The Beach is de eerste grote film van Leonardo DiCaprio sinds de boot zonk. Zowel The Man in the Iron Mask, waarin je twee DiCaprio’s krijgt voor de prijs van één, en Celebrity, de satire van Woody Allen waarin hij slechts een cameo speelde, werden immers opgenomen voordat Titanic in 1998 zijn zegetocht begon aan de kassa. Wat The Beach tot een evenement maakt is precies dit post- Titanic Leomania aspect.

Wie zag hoe DiCaprio zeven jaar geleden in This Boy’s Life – hij was toen pas zeventien – al flink zijn mannetje stond naast Robert De Niro, wist meteen dat de nieuwkomer uit het goede hout gesneden was. Prachtige acteerprestaties in What’s Eating Gilbert Grape (het geestelijk gehandicapte broertje van Johnny Depp leverde hem een Oscarnominatie op voor beste bijrol), The Basketball Diaries (waarin hij een scholier speelde die aan drugs kapotgaat) en zijn doorbraakfilm Romeo + Julia ( het Shakespearedrama in de versie van de jaren negentig), bevestigden dat het mooie jongetje ook een van de grote talenten van de nieuwe generatie zou worden. Maar er was wel een Titanic nodig om de beloftevolle acteur tot ongeëvenaarde wereldfaam te katapulteren.

Na de verpletterende hit van James Cameron wilden alle producers en studio’s met DiCaprio in zee gaan, maar voor een acteur is het makkelijker om een nieuwe film te kiezen na een snel vergeten flop dan na het grootste kassucces aller tijden.

Terwijl de jeugdige megaster aarzelde over zijn volgende film, werd zijn doen en laten breed uitgesmeerd in alle media- outlets van de planeet. Uitgebreide verslagen van zijn nachtelijke escapades in het partycircuit in Los Angeles en Manhattan. Berichten over zijn geldverkwisting op de Californische vastgoedmarkt, het aantal keren in de week dat hij zijn favoriet Newyorks restaurant Asia de Cuba bezocht en wat hij er op zijn bord kreeg (in adamsnaald gebakken zaagbaars). Intussen werd op de meer dan vijfhonderd Leo Websites druk gespeculeerd over de seksuele interesses van de meest gevierde androgyne verschijning sinds Greta Garbo. Tenzij men natuurlijk schande sprak over de manier waarop de Titanic-ster voor de Oscars werd gepasseerd.

EEN KWESTIE VAN HYPE

Bij gebrek aan nieuwe films werd voor het exploiteren van Leo als seksobject ook gretig gegraaid in vroeger werk. Oudere films waar niemand nog naar omkeek, waren plotseling een tweede leven op video beschoren. Vooral het obscure art house curiosum Total Eclipse van Agnieszka Holland profiteerde daarvan. Leonardo geeft in die saaie kunstenaarsbiografie gestalte aan de vermaledijde homoseksuele dichter Arthur Rimbaud die tussen het schrijven van poëzie door ook nog anale seks heeft met de getrouwde Verlaine (David Thewlis als de ontvangende partij). De geschokte fans werden gelukkig ook nog getracteerd op luttele momenten van frontaal naakt.

Een van de problemen om de geruchtenmolen draaiend te houden is dat DiCaprio zelf niet veel loslaat over zijn flitsende leven. Zelfs toen hij nog niet beroemd was, was hij weinig toeschietelijk in interviews en dat zal er intussen niet op verbeterd zijn. De beide keren dat ik hem ontmoette – op de set van The Man in the Iron Mask in Frankrijk en enkele maanden later bij de Londense première van Titanic – was hij allesbehalve een vlotte prater. Ongeacht de aard van de vragen (privé, professioneel, algemeen of specifiek) waren zijn antwoorden steevast vaag of ontwijkend, of liefst een combinatie van beide. Ook inzake ongearticuleerd wauwelen hoeft hij van De Niro geen lessen te leren.

Te oordelen naar een recent portret in het Amerikaanse magazine Talk weet Leo duidelijk nog altijd niet hoe hij een interview moet geven.

In de lange periode dat hij niet speelde, ontbrak het hem zeker niet aan rollen die hij zogezegd bijna zeker zou doen. Doorgaans was het koppelen van zijn naam aan een of ander project een kwestie van hype, een poging om de financiering op poten te zetten of interesse te wekken. Een keertje was het bijna raak: tijdens het festival van Cannes van 1998 blokletterde Variety dat DiCaprio 21 miljoen dollar zou opstrijken voor de rol van de psychotische yuppiekiller Patrick Bateman in de verfilming van de omstreden roman American Psycho van Bret Easton Ellis.

Het idee leek intrigerend vanwege het gigantisch contrast met de film die hem beroemd maakte: van de zachtaardige arme drommel die tijdens die fatale nacht van 15 april 1912 zijn leven offert om zijn rijk meisje van de verdrinkingsdood te redden tot een jonge seriemoordenaar die zijn vrouwelijke slachtoffers zodanig bewerkt dat de oorspronkelijke uitgever Simon & Schuster onder druk van vrouwenorganisaties afzag van publicatie (het boek werd opgepikt door Vintage).

American Psycho was oorspronkelijk opgezet als een bescheiden low budget filmpje van zes miljoen dollar, geregisseerd door Marry Harron ( I Shot Andy Warhol), maar eenmaal dat DiCaprio eraan gekoppeld werd, en hij in zijn vaarwater topregisseur Oliver Stone meesleurde, dreigde deze Lions Gate productie te bezwijken onder de ballast die hij onvermijdelijk met zich meesleept.

Hoe dan ook, de “King of the World” kreeg koudwatervrees – misschien was de sprong van tieneridool naar een jonge kerel zonder hart of ziel toch een beetje te groot – en trok zich terug. (De hoofdrol keerde terug naar de acteur die al eerste keus was: Christian Bale, als adolescent ontdekt door Spielberg in Empire of the Sun; American Psycho gaat volgende week op het filmfestival van Berlijn in Europese première).

DiCaprio kreeg ook nog The Talented Mr.Ripley aangeboden, maar zette uiteindelijk zijn zinnen op het exotisch avontuur van The Beach. Een vreemd toeval wil dat ook zijn tegenspeelster in Titanic, Kate Winslet, wegvluchtte in twee films die haar naar verre oorden brachten, het grotendeels in Noord-Afrika opgenomen Hideous Kinky en Jane Campions Holly Smoke, waarin ze na een proloog in Indië terugkeert naar de Australische outback.

WINNAARS EN VERLIEZERS

20 th Century Fox worstelt met een marketingprobleem. Iedereen weet dat The Beach nooit zo hoog kan scoren als DiCaprio’s vorige hit, maar toch zal deze kanjer onvermijdelijk als maatstaf worden gebruikt om het succes van deze nieuwe prent te meten. Om de absurd hoge verwachtingen nog niet meer aan te zwengelen, probeert de studio dan ook de hype te matigen. Een moeilijk karwei, nu ook onder invloed van de Internetkoorts de Amerikaanse media alles en iedereen opsplitsen in twee categorieën: winnaars en verliezers.

Slecht nieuws voor de Leomaniakken die Titanic honderd keer hebben gezien: The Beach is zelfs geen Titaniekje. De acteur hamerde er tijdens een persfuif in Hawaii op dat hij precies die film heeft aanvaard omdat hij helemaal geen zin had in een tweede romantische rampenfilm. “Met alle respect voor de fans van Titanic, ik ben een acteur en om professioneel te overleven moet ik mijn rollen variëren.”

The Beach is wat in het jargon een downbeat-film heet; Leo speelt allesbehalve een sympathiek kereltje en de overheersende toon is ondanks de tropische locaties erg somber. In die zin sluit de prent meer aan bij DiCaprio’s pre-supersterperiode, bij commercieel riskante of half marginale films als This Boy’s Life, The Quick and the Dead,Total Eclipse en The Basketball Diaries. In feite is Titanic het buitenbeentje in zijn carrière.

Hoewel hij er op zijn vijfentwintigste nog altijd niet oud genoeg uitziet om zich te moeten scheren, speelt Leo in The Beach zijn eerste echt volwassen rol. Hij is de rugzaktoerist Richard, een zelfzeker Amerikaantje op doorreis in Thailand. In Bangkok belandt hij in een goor hotelletje waar hij ’s nachts wordt opgeschrikt door een wat oudere avonturier, Daffy (Robert Carlyle). De man is kapot van de drugs, kraamt wartaal uit, is ten prooi aan paranoia. Hij snijdt zich de polsen over, maar laat Richard wel een zelf getekende kaart na van een geheim eiland in de buurt, een kristalhelder paradijs vol maagdelijke stranden, kokosnoten en dope met hopen.

Hoewel naar eigen zeggen ” shit scared of the great unknown“, gaat Richard toch op avontuur uit. Samen met een bevriend Frans stel, Françoise en Etienne, gaat hij op zoek naar het magische strand. De tocht is niet zonder gevaren: een wilde zee vol haaien (wat aanvankelijk een grap is wordt later dodelijke ernst), een marihuanaveld vol gewapende boeren en een sprong van een veertig meter hoge waterval. Als ze dan toch heelhuids de verborgen zone van het rotseiland bereiken, stuiten ze er op een commune van gesettelde avonturiers die hier het paradijs op aarde hebben gevonden. Overdag doden ze de tijd met visvangst, strandspelen en watersport, ’s avonds hokken ze samen onder een reusachtige tent.

Volgens Leonardo geven ze zich over aan aan de pursuit of pleasure, maar zoals wel meer enthousiaste opmerkingen in zijn voice over commentaar moeten we hem op zijn woord geloven, want veel valt daar niet van te merken. De meeste leden van de commune lopen er zo stoned bij dat er kennelijk voor seks geen energie meer over is. In een van de meer belachelijke taferelen geven de leden zich over aan een break dance die wel gechoreografeerd lijkt door het Ballet van Vlaanderen, maar veel liederlijker gaat het er nooit aan toe.

DE ULTIEME UTOPIE

The Beach gaat onder andere over hoe de hemel op aarde in een hel verandert, maar het probleem is dat je nauwelijks het verschil ziet. Een wat primitieve versie van de Club Med waar een vale feeks (Tilda Swinton) de plak zwaait en waar je noch over een wasmachine noch over een tandarts kan beschikken, lijkt me meer een verschrikking dan de ultieme utopie.

Dank zij hun marihuana kan de kleine gemeenschap van ruilhandel leven. De boeren op het eiland kijken de andere kant uit, op voorwaarde dat het verblijf van de westerlingen een goed bewaard geheim blijft en er zich geen andere indringers aandienen. Wat natuurlijk wel gebeurt. Zodra er enkele backpackers aanspoelen die minder geluk hadden met de haaien, begint het tij te keren en is de pret er helemaal af.

Af en toe maken enkele leden een uitstapje naar de dichtstbijzijnde stad om er de noodzakelijke levensmiddelen in te kopen. En Danny Boyle maar makkelijke visuele contrasten maken tussen de rust (lees de verveling) van het ongerepte maagdelijke eiland en de decadente, oorverdovende en waanzinnige stad. Fotografieleider Darius Khondji tovert mooie plaatjes bij de vleet uit de camera maar excelleert toch meer in het schaars uitlichten van allerlei sombere gevoelswerelden ( Seven, Evita, In Dreams, The Ninth Gate) dan in de vakantiefolderclichés van dit zonvergoten paradijs.

DiCaprio en zijn eilandgezellen staan natuurlijk model voor een e-mail generatie die zo oververzadigd is door parallelle en virtuele realiteiten dat ze geen enkele voeling meer heeft met haar dagelijkse omgeving. Vandaar de drang om te ontsnappen naar Afrika en het Verre Oosten om zo in de anonieme vrijheid van het reizen in zichzelf iets diepers en authentiekers te ontdekken. Misschien slikt iemand deze filosofie, maar de nuchtere toeschouwer ziet vooral een stelletje euforische idioten aan het werk.

The Beach is onvermijdelijk een Leonardo DiCapriovehikel, wat helaas betekent dat het verhaal van zijn transformatie helemaal ten koste gaat van alle belangrijke nevenpersonages. Die blijven onderontwikkeld en waaien het verhaal in en uit. Bij de aanhef van de film is DiCaprio’s Richard niet meer dan een brave jongen die een beetje stoer wil doen. Met zijn nonchalante, tot onder zijn navel afgezakte zwemshorts oogt hij als een van de straat geplukt Calvin Klein-model. Tijdens de beproevingen ontpopt hij zich als een wormeneter, haaienvechter en met mensenbloed bespatte krijger. Wat de jungle een mens kan aandoen! In zijn hallucinaties krijgt hij het bezoek van Daffy en eventjes lijkt hij in diens voetspoor te treden en af te glijden in de pure waanzin.

Je weet nooit goed hoe ernstig Danny Boyle het zelf allemaal neemt, meestal serveert hij plechtig de gemeenplaatsen van het Verloren Paradijs, terwijl hij er heimelijk ook de spot mee drijft. Zo visualiseert hij DiCaprio’s gevechten als een van zijn favoriete Gameboy-spelletjes.

EEN KRANS VAN PLANKTON

Voorts jongleert Boyle duchtig met verwijzingen en allusies naar talrijke bekende en minder bekende avonturen in de jungle. Soms lijkt het wel een tienerversie van Heart of Darkness in zijn diverse adaptaties: de roman van Joseph Conrad; Apocalypse Now van Francis Coppola, de tv-bewerking van Nicolas Roeg. Je denkt onvermijdelijk ook aan John Boormans fabels van de wildernis versus de beschaving ( Duel in the Pacific, Deliverance en The Emerald Forest) maar dan zonder de mythische grandeur die Boorman steevast aan zijn parabels weet te geven.

Gezien de wat tengere fysiek van DiCaprio staat Richard dichter bij de knapen uit Lord of the Flies dan bij de kolonel Kurtz van Marlon Brando, al ben je verbaasd dat hij in de scène waarin hij zijn verborgen barbaarse natuur onder ogen ziet, niet in afschuw “the horror, the horror” murmelt.

Zelfs al slaat de film nergens op, DiCaprio is prima in een rol die meer de Schot Ewan McGregor (ster van de drie vorige films van het team) op het lijf geschreven lijkt. Leo vecht als een leeuw om zijn rol memorabel te maken, zijn jongensachtige gelaatstrekken vaak verwrongen van de pijn die zijn gekweld personage voelt. Met zijn ogen dicht speelt hij zijn twee zwakke Franse tegenspelers van het doek. Guillaume Canet vertolkt zijn onnozel personage op een onnozele manier en Virginie Ledoyen loopt er voor spek en bonen bij. Soms heb je het gevoel dat ze meemocht naar Thailand om meisjesidool Leo toch een liefdesscène te gunnen.

Ook voor Leonardo is er op het eiland aanvankelijk weinig seks, tot hij Virginie afsnoept van haar Frans vriendje en ze samen in de oceaan liggen te stoeien, omgeven door een stralenkrans van lichtgevend plankton. Boyle laat deze romantische onderwaterseks contrasteren met een latere scène waarin DiCaprio verplicht wordt naar bed te gaan met de leidster (zoniet zal ze verklappen dat hij de geheime kaart heeft gekopieerd en daardoor verantwoordelijk is voor de komst van de pottenkijkers). Deze dwangmatige coïtus krijgen we te zien als een schimmenspel achter een strategisch geplaatst muskietennet.

Hoe moet het nu verder met Hollywoods golden boy? Het ziet ernaaruit dat hij veel sneller in een nieuwe film zal te zien zijn. Zijn eerstvolgende film wordt Gangs of Newyork, een negentiende-eeuws wraakepos van Martin Scorsese. Michael Mann wil hem voor zijn al lang aangekondige biografie van Howard Hughes en hij komt ook in aanmerking voor de rol van Anakin Skywalker in de volgende aflevering van Star Wars.

The Beach komt vanaf 16 februari in de bioscoop.

Patrick Duynslaegher