De hoofddoek mag niet, de bandana wel: het Belgische compromis van het Antwerpse stadsbestuur.

De moslima’s die in een Antwerpse stedelijke kindercrèche werken en een hoofddoek willen dragen, krijgen een blauwe bandana van het stadsbestuur. Werkgever en werkneemsters kwamen tot dat compromis. Iedereen tevreden? Vergeet het. De socialistische vakbond ACOD diende een klacht in omdat hij niet uitgenodigd was bij de gesprekken. Het Vlaams Belang roept nog harder dat een hoofddeksel uit geloofsovertuiging niet kan. En de kerstboom en de paaseieren, die moeten ook maar verdwijnen.

‘Als het de bedoeling is om elke vorm van religie te bannen, dan moet je meteen alles verbieden in de publieke ruimte’, zegt Rachida Lamrabet, debuterend auteur van Marokkaanse origine en juriste bij het Centrum voor Gelijke Kansen en Racismebestrijding. ‘Nu krijg je het gevoel dat één specifiek aspect van één bepaalde godsdienst geweerd wordt.’ Neutraal valt de nieuwe maatregel evenmin te noemen. ‘Wat me nog het meest tegen de borst stuit, is dat het blijkbaar belangrijker is wat je op je hoofd zet dan hoe je de opgelegde taken uitvoert. Professionaliteit zou het enige criterium moeten zijn. Maar goed, als de werkneemsters ermee kunnen leven, voor mij niet gelaten. Ik vrees wel een beetje dat de moslima’s in andere gemeenten met een hoofddoekverbod zich gediscrimineerd zullen voelen.’

Vlaams minister van Binnenlandse Zaken Marino Keulen (Open VLD) wil er in elk geval zijn handen niet aan vuil maken. ‘En wellicht is dat een terechte houding’, zegt politoloog Herwig Reynaert (UGent). ‘Je zou kunnen zeggen dat hij de hete aardappel doorschuift, maar er zijn nog aangelegenheden waar de lokale besturen zelf kunnen kiezen. Nemen ze de OCMW-voorzitter op in het schepencollege of niet, blijft de burgemeester voorzitter van de gemeenteraad of niet? Ook in het buitenland merk je dat de keuze over de hoofddoeken doorgaans niet rechtlijnig wordt opgelegd door het centrale bestuur. In Antwerpen hebben bepaalde mensen er problemen mee. Maar in andere steden en gemeenten is de hoofddoekenkwestie geen item.’

Reynaert vermoedt dat Patrick Janssens (SP.A) zich als sociaaldemocraat persoonlijk geen vragen stelt bij het dragen van een hoofddoek. ‘Maar als burgemeester zal hij rekening willen houden met al zijn inwoners, ook al zullen het wel altijd dezelfde mensen uit de oppositie zijn die er problemen mee hebben.’

Enkele weken geleden was er nog een rel rond jonge meisjes die als vrijwilligster bij de stad werkten en hun hoofddoek wilden ophouden. ‘Na veel gepalaver mochten ze hem opzetten, maar toen enkelen van hen plots als jobstudent aan de slag gingen, moesten ze hem afzetten’, weet Lamrabet.

‘Het zal wel een typisch Belgisch compromis zijn’, knipoogt Reynaert naar de mislukte formatiebesprekingen. ‘Maar als je het van een afstand bekijkt: Wat is nu het verschil tussen een hoofddoek en een bandana?’ De hals!

Hannes Cattebeke