Willy Cortois weet sinds vorige vrijdag dat hij op 1 januari geen burgemeester van Vilvoorde meer is. Hij werd aan de kant gezet door de coalitie van CVP, SP en Agalev, geleid door Jean-Luc Dehaene. Twee overgelopen FDF’ers gaven de doorslag.

Willy Cortois was ooit woordvoerder van de PVV-kamerfractie. Ongetwijfeld stelde hij toen al meer vragen dan de journalisten die hij te woord stond. Elke vraag beantwoordt hij met een tegenvraag, liefst een retorische. De afgelopen zes jaar was hij behalve parlementslid ook burgemeester van Vilvoorde. Hij is altijd te vinden voor een gepeperde uitspraak, vaak het voorwerp van controverse, en heeft de gave mensen tegen zich in het harnas te jagen. Cortois is ook zeer gehecht aan zijn stad Vilvoorde en aan het burgemeesterschap.

Ons gesprek vindt plaats woensdagmiddag, een dag voordat Jean-Luc Dehaene bekendmaakt dat het eerder gesloten bestuursakkoord tussen CVP, SP en Agalev nu ook de steun krijgt van twee ex-FDF’ers, en zodoende op een meerderheid kan rekenen in de Vilvoordse gemeenteraad. Cortois voelde die woensdagmiddag de bui al hangen. De man lijkt over profetische gaven te beschikken. We confronteren de aftredende burgemeester met het verhaal van Hans Bonte (SP). Die zei kort na de verkiezingen dat niet Dehaene maar Cortois het op een akkoordje wilde gooien met het FDF.

Hans Bonte beweert dat hij vier keer een gesprek met u heeft gehad. De laatste keer zou u hem uw plan verteld hebben: de gesprekken met CVP laten aanslepen tot begin januari, om vervolgens met steun van SP, Agalev, FDF en mogelijk het Vlaams Blok, u in een geheime stemming als burgemeester te laten voordragen. De SP zou in ruil drie schepenmandaten en het OCMW-voorzitterschap krijgen.

Willy Cortois: Meneer Bonte vertelt zoveel. Ik heb met meneer Bonte nooit gesprekken gevoerd over een coalitievorming. Dat verhaal van die geheime stemming is compleet uit de lucht gegrepen. Als je het mathematisch bekijkt, kan het gewoon niet: de VLD heeft negen zetels, de SP vier, dat is samen dertien. Zelfs als je daar Agalev bij neemt, kom je maar aan veertien op eenendertig. Ik zit al achttien jaar in de gemeentepolitiek, maar ik heb nog nooit meegemaakt dat een stad wordt bestuurd met een minderheid. Een bestuursakkoord met het FDF is voor mij principieel uitgesloten. Laten we toch ook even kijken naar de FDF-verkozenen. De dame die er nu bij gekomen is, ken ik niet, maar meneer Vermote wordt in Vilvoorde niet bepaald als een stabiel persoon gezien. Die steunt nu meneer X en twee maanden later iemand anders. Tot meneer Dehaene op het toneel verscheen, heeft trouwens geen enkele Vilvoordse partij bij de onderhandelingen rekening gehouden met het FDF of met het Vlaams Blok.

Zowel Bonte als Vermote zeggen met u contact te hebben gehad, Vermote al voor de verkiezingen.

Cortois: Ook met meneer Vermote heb ik nooit over een coalitie gepraat. U zegt dat het mijn woord is tegen dat van Bonte en Vermote. Dat klopt. Maar, à qui profite le crime? ( op een samenzweerderig toontje) We zullen zien wie met het FDF in zee gaat, niet?

Hans Bonte is heel concreet over jullie gesprekken.

Cortois: Meneer Bonte heeft te veel fantasie. Blijkbaar heeft hij bij Jean-Luc Dehaene een aandachtig oor gevonden.

Dus wat Hans Bonte beweert…

Cortois: …is klinkklare onzin. En dat Bonte aan het FDF denkt, verbaast mij niet. De SP is de enige partij die tweetalige verkiezingspropaganda heeft gevoerd in Vilvoorde.

Hebt u niet met FDF-voorzitter Olivier Maingain gepraat over de steun van Vermote?

Cortois: Ik heb Maingain lang voor de verkiezingen alleen maar gezegd: meneer Vermote kan u wel eens in de steek laten. Ik heb geen moeite om dat toe te geven.

Op de CVP-VLD-coalitie zat de laatste jaren flink wat sleet, wordt in Vilvoorde verteld. De mot zat erin.

Cortois: Op welke feiten baseert u zich? Ik ken geen enkele coalitie die de laatste zes jaar zoveel heeft gedaan. Wij hebben krachtig gereageerd op het wegvallen van Renault. We hebben nieuwe en jonge industrie aangetrokken. Wij hebben ook de hele renovatie van de kanaaloevers in gang gezet.

U bent dus voor voortzetting van de coalitie?

Cortois: Uiteraard.

Maar niet met Jean-Luc Dehaene als burgemeester.

Cortois: Voor ons is alles bespreekbaar, ook het burgemeesterschap. Maar, en dat is misschien het verschil met meneer Dehaene, voor ons is een college een ploeg. Ik verwijs naar wat zich in Antwerpen heeft voorgedaan.

Niet echt een voorbeeld van teamspirit.

Cortois: Wij zijn dus niet voor de Antwerpse formule. Ik moet u er toch op wijzen dat niet de VLD, maar wel de CVP van de onderhandelingstafel is weggelopen. Dat niet de VLD is komen pronken met een bestuursakkoord met SP en Agalev. Een bestuursakkoord waarbij iedere journalist vroeg: waar is jullie zestiende man? Die bleek eerst een vrouw te zijn en blijkt nu meneer Vermote van het FDF te zijn.

Rita Van Dam van het Vlaams Blok, de Vilvoordse ‘Mata Hari’ volgens een bevlogen hoofdredacteur. Bent u wel zo zeker dat de CVP contact met haar heeft opgenomen?

Cortois: Dat de CVP geen contact met haar heeft opgenomen, wil ik nog aanvaarden. Maar ik ben er wel van overtuigd dat de CVP op haar avances is ingegaan. Dehaene heeft zelf gezegd dat de zestiende man of vrouw uit de gelederen van het Vlaams Blok kon komen, als hij of zij maar geen partijkaart had. Ik denk gewoon dat Dehaene op een bepaald ogenblik de pedalen is kwijtgeraakt.

Er is toch een parallel met Antwerpen. In de twee steden eist de VLD het burgemeesterschap op, ook al heeft de partij daar eigenlijk geen recht op.

Cortois: Mevrouw, wij hadden een akkoord met de CVP. En daarin stond niet dat de sjerp noodzakelijk naar de sterkste partij moest gaan. Wij besturen trouwens al acht jaar met een situatie waarin de VLD, met één gemeenteraadszetel minder, toch de burgemeester levert.

De CVP heeft het akkoord opgeblazen?

Cortois: Omdat meneer Dehaene geen functie meer heeft, kan de CVP zich plotseling niet meer terugvinden in het akkoord. Terwijl de CVP niet betwist dat we samen vrij goed hebben bestuurd. VLD en CVP hebben samen opnieuw een ruime meerderheid. Maar iedereen weet dat wie maanden van tevoren het burgemeesterschap claimt, daarvoor in de politiek een prijs moet betalen. Meneer Dehaene was daar niet toe bereid en is naar alternatieven gaan uitkijken.

Het lijkt sterk dat iemand met zoveel ervaring zich door wat u klinkklare onzin noemt, laat overtuigen om een minderheidsbestuur te vormen.

Cortois: ( denkt na) Als u zegt: het is sterk dat iemand met de ervaring van Dehaene zich dergelijke onzin laat aanpraten, deel ik uw mening. Ik snap het niet: we waren nog niet aan de verdeling van de mandaten toe en ineens is Dehaene weg. Overigens, ook binnen de CVP vonden sommigen dit een vreemde bocht. Toen Dehaene op de scène verscheen, heeft hij gezegd: ik wil Vilvoorde op de kaart plaatsen. Daar is hij nu goed in geslaagd. Wie zegt dat Dehaene geen burgemeester kan worden? Wij hebben daarover nooit een zinvol gesprek gevoerd want hij is weggelopen voor we het wisten, eerst recht in de armen van mevrouw Van Dam en nu in die van het FDF. De folie duurt voort.

Fraaie toestanden in Vilvoorde.

Cortois: Dat u het maar weet. Ik ben hier geboren en getogen, en ik heb hard gewerkt aan het imago van deze stad. Vroeger was Vilvoorde een vuile industriestad, nu riskeert Vilvoorde een vuile stad zonder meer te worden. We waren op de goede weg. Kunt u zich inbeelden dat wij een college samenstellen waarin de stem van het FDF beslissend wordt? ( fel) Dat is het mij niet waard. Zeker met de politiehervorming en andere uitdagingen die op ons afkomen, heeft de stad behoefte aan een sterke, homogene bestuursmeerderheid. De VLD-CVP-meerderheid lag voor het grijpen. Je moet blind of verblind zijn om dat niet te zien. Natuurlijk zou dit aanleiding geven tot discussie over bevoegdheden, maar daarom hoef je je koffers toch niet te pakken.

En waaraan ik zwaar til, kilo’s zeg maar, is dat Dehaene publiekelijk een oproep heeft gelanceerd aan VLD’ers om over te lopen. Wat is dat voor een politieke cultuur? Dehaene en Bonte hebben met verschillende VLD’ers contact opgenomen. Schrijf dit maar met mijn complimenten: Bonte heeft onder meer Mike Verstraeten aangesproken. We zouden de verkiezingen moeten kunnen overdoen. Ik voel dat het hart van de mensen niet bij Dehaene ligt. Hij is op een lompe manier te werk gegaan en heeft Vilvoorde bijna onherstelbare schade toegebracht, terwijl we echt iets aan het opbouwen waren. Dat elan is nu gebroken. Dus, ik ben nogal ontmoedigd, ( grijns) ontmoedigd en strijdvaardig.’

‘Ziet u wel’, zegt hij haast triomfantelijk vrijdag aan de telefoon, nadat gebleken is dat Dehaenes zestiende man inderdaad een (ex-) FDF’er wordt. Had hij het niet voorspeld? En is dit niet het ultieme bewijs dat niet hij, maar de tegenpartij met het FDF van alles heeft bekokstoofd. De opmerking dat het gesjoemel van de één dat van de andere niet uitsluit, is niet aan hem besteed. Willy Cortois is kwaad, gloeiend kwaad.

Cortois: Dit is een koopjescollege. De SP krijgt met vier verkozenen drie schepenen. Dat is…

Goed betaald.

Cortois: Me dunkt. Agalev, tja, die kunnen geen tweede schepen vragen, ze hebben verdorie maar één gekozene. Dus die zijn ook goed betaald. Van Agalev verbaast het mij nog het meest dat ze de Dehaene-politiek van overlopers en kiezersbedrog steunen. En die mensen van het FDF bedriegen hun kiezers. Ze laten zich verkiezen op een FDF-lijst, en de verkiezingen zijn nog niet goed achter de rug of ze laten zich omkopen voor een paar mandaten in intercommunales. Dehaene blijft ons verbazen, van Ieper tot Vilvoorde. Hij zal de eerste Vlaamse burgemeester zijn die zich heeft laten voordragen met handtekeningen van het FDF. Laat u vooral niet vangen aan die witwasoperatie. Zwart geld wordt wit geld, FDF’ers worden plotseling goede Vlamingen. Dat is toch een grof staaltje van politiek onfatsoen.

Wat ik ook niet verteer, is dat een FDF-verkozene als meneer Vermote, in het verleden een rabiate Vlamingenhater, van Dehaene het mandaat krijgt om de Vlaamse stad Vilvoorde in intercommunales te vertegenwoordigen. Dehaene had alle schepenambten al verdeeld, dus kon hij er ook geen meer verkopen. Dit is erger dan een schepenambt! En het FDF zal binnenskamers bij het beleid worden betrokken, verklaart Dehaene. Wat is dat ‘binnenskamers’? Is dat buiten de gemeenteraad? Wat is dat nu voor een spel? ( met stem vol ongeloof) Het FDF zal binnenskamers bij het beleid worden betrokken…! En dat van iemand die, als ik mij niet vergis, minister van staat is. Een ander punt is dat het cordon sanitaire rond de Franstaligen in de Rand rond Brussel nu weg is. Het hek is van de dam. Ik kan me voorstellen dat veel Franstalige mandatarissen in de Rand ‘het voelen jeuken’.

Hebt u reacties gehoord van andere partijen?

Cortois: Er zijn mensen bij de Vilvoordse CVP die achter de rug van Dehaene de wenkbrauwen fronsen. Ik ben ook heel nieuwsgierig naar wat de nationale CVP-top hiervan vindt. De CVP heeft verklaard dat ze een sterk Vlaams profiel wil opbouwen. Ik zal de CVP er in de Kamer in elk geval op tijd en stond aan herinneren dat een van haar boegbeelden, of liever gewezen boegbeelden, de Franstalige partijen op het politieke schaakbord heeft gezet in de Rand rond Brussel.

U zou nog iets voorspellen. Verwacht u dan dat er nog een kink in de kabel komt?

Cortois: Ik ben nog steeds burgemeester. We zullen zien hoe de toestand de volgende dagen evolueert. Want de constructie van meneer Dehaene berust op zoveel leugens en onfatsoenlijke manoeuvres, dat ze niet stevig is. Het is geen natuurlijk verbond. Wat kan er nog gebeuren? Vandaag vernam ik dat iemand uit CVP-kringen verklaard heeft dat het de CVP was die naar die madam gestapt is. Als al die leugens bovenkomen, zal die coalitie de druk dan nog kunnen weerstaan? Zal Dehaene nog voldoende geloofwaardigheid hebben?’

Hij wil niet luisteren naar de tegenargumenten, dat bijvoorbeeld de VLD zich onbuigzaam heeft opgesteld, dat de VLD ook niet serieus met de CVP heeft onderhandeld. Hij is het spuugzat. ‘Ik snap er geen fluit meer van en ik heb er mijn buik van vol’, zegt hij. ‘In plaats van spanning in mijn maag krijg ik nu vergif in mijn hersenen en dat krijg ik er niet meer uit. De laatste vier, vijf weken lag ik ’s avonds nog eventjes wakker, maar daarna sliep ik goed. Sinds een week is dat anders geworden, het spookt constant in mijn kop. Dat is niet gezond meer.’ We besluiten dan maar te informeren naar zijn laatste stokpaardje, de politiehervorming.

U had onlangs in de commissie Binnenlandse Zaken scherpe kritiek op de politiehervorming.

Cortois: De Octopuswet bepaalt dat er in elk gerechtelijk arrondissement één ‘gedeconcentreerde’ dienst van de federale politie komt. Dat betekent: één politiedienst voor het gerechtelijk arrondissement Brussel, dat Brussel-Halle-Vilvoorde omvat en meer dan één miljoen inwoners telt. Aan Franstalige kant vindt men dat de wet de wet is, en dat er dus één commando, volgens de nieuwe wet een ‘dirco'(directeur-coördinator), komt voor Brussel-Halle-Vilvoorde. Terwijl de rijkswacht vandaag nog een apart commando heeft in het district Asse.

Politiemensen uit Vilvoorde zullen moeten samenwerken met en rapporteren aan politiemensen uit Brussel?

Cortois: Met alle te verwachten taalproblemen. Een ander belangrijk knelpunt is dat de federale overheid volgens het Octopusakkoord een beroep kan doen op tien procent van het beschikbare contingent van de lokale politie. Als ik naar het voetbal ga kijken in Anderlecht, zie ik daar ook al twee rijkswachters uit Vilvoorde. Maar voorlopig moet Asse daarvoor zijn goedkeuring verlenen. Als Brussel mag beslissen over die tien procent zou het best kunnen dat die capaciteit voortdurend volledig in Brussel wordt ingezet. Voor ons kan dat niet. Er moet een tweede dirco komen in Asse, die rapporteert aan de generale staf. Wij willen absoluut vermijden dat een Brusselse dirco zegt: ik heb zondag een grote betoging in Brussel, geef mij twintig mensen.

Vanuit Vlaams standpunt zou de nieuwe regeling een stap achteruit zijn.

Cortois: Niet alleen omdat we in een tweetalige structuur belanden, maar ook inzake criminaliteitsbestrijding. Alle statistieken tonen heel hoge criminaliteitscijfers voor dit arrondissement, maar je hebt in de grootstad natuurlijk een totaal ander criminaliteitsbeeld dan in de Rand. Bovendien, als er in Gooik wordt ingebroken of een handtas wordt gestolen, is de impact daarvan veel groter dan in de Brusselse Nieuwstraat. De politie van Brussel werkt met grootstedelijke criminaliteitsnormen. Er is een totaal andere mentaliteit.

En de taalproblemen?

Cortois: Je krijgt hetzelfde probleem dat nu al op gerechtelijk niveau bestaat. Als je belt naar de substituut-procureur des Konings in Brussel, is de kans nog steeds groot dat je een substituut aan de lijn krijgt die, het is haast niet te geloven, niet in staat is Nederlands te spreken.

Zelfs geen gewone conversatie?

Cortois: ( gaat onverstoord verder) …en die het gevoel geeft heel ver van de regio te leven. Die magistraten en substituten zitten daar in het justitiepaleis met hun Brusselse toestanden, en denken bij zichzelf, in Gooik maken ze zich druk omdat er ergens ingebroken is. In Brussel is dat een fait divers.

Hoe reageert minister van Binnenlandse Zaken Antoine Duquesne?

Cortois: Minister Duquesne blijft heel vaag. Twee weken geleden heeft de minister mij in de commissie Binnenlandse Zaken zelfs geantwoord: ‘L’intérêt de la vie est qu’il reste des questions.’

Als er voor 1 januari niets verandert, wordt de wet ongewijzigd toegepast.

Cortois: En is Asse afgeschaft. Al onze burgemeesters, politiechefs en ook gouverneur Lode De Witte pleiten evenwel voor het behoud van de aparte politiestructuur. De komende weken moet er een oplossing komen. Die moet ook inhouden, wat nu niet het geval is, dat Halle-Vilvoorde ook een op de eigen behoeften afgestemd vervolgingsbeleid kan voeren. Bijvoorbeeld: wij willen in verstedelijkt gebied de maximumsnelheid 50. Dat is geen prioriteit op de kleine ring aan de Avenue Louise. Maar er staat elke dag wel een moeder in de krant die klaagt dat er op de Ninoofsesteenweg te hard gereden wordt en die de politie vraagt er iets aan te doen.

Dat lijken redelijke argumenten. Waarom is Duquesne daar niet ontvankelijk voor?

Cortois: Wat de bedoeling is van de minister, weet ik niet. De Franstaligen vrezen waarschijnlijk dat na een apart politiebeleid voor Halle-Vilvoorde, en eventueel een aparte procureur-generaal met een eigen vervolgingsbeleid, de splitsing van het gerechtelijk arrondissement Brussel-Halle-Vilvoorde de volgende stap wordt. Wat het Vlaams parlement al langer vraagt.

En wat vindt uw partijgenoot, premier Verhofstadt?

Cortois: De premier heeft in de Kamer gezegd dat het district Asse belangrijk is voor een goed veiligheidsbeleid. We zouden dit nu ook moeten kunnen horen uit de mond van Duquesne. Vanuit de VLD kijken we uit naar een gesprek met meneer Duquesne. En wij vertrouwen erop dat de premier de beste oplossing zal nastreven.

Minister Duquesne tot inzicht brengen?

Cortois: Dat is misschien te sterk, maar de premier zou ervoor moeten zorgen dat Duquesne zich in positieve zin uitspreekt. Ik heb Duquesne nog niet horen zeggen dat hij tegen het behoud van Asse is. Nu zou hij moeten zeggen dat hij voor is.

Han Renard