Ontstemde Waalse boeren staken bij de opening van de jaarlijkse landbouwbeurs in Libramont bij wijze van protest tegen de lage melkprijzen de stand van het Federaal Voedselagentschap in brand. Ruim een derde van de Belgische boeren heeft een tweede inkomen nodig om te overleven. Intussen meldde het Franse Danone voor het voorbije halfjaar een forse winst – een rechtstreeks gevolg van die lage melkprijs.
In de Verenigde Staten verwachten ze bijkomende bankenellende. Begin deze week stond de beursgenoteerde Guaranty Financial Group op omvallen. In Europa wordt dan weer gevreesd voor een kredietkaartencrisis als gevolg van het onvermogen van consumenten om de schulden terug te betalen die ze opstapelden door hun kredietkaarten roekeloos te gebruiken.
Intussen vangen medewerkers van de Amerikaanse bank Goldman Sachs dit jaar een gemiddeld bonuspakket van net geen miljoen dollar. De Wall Streetbank, die voor het tweede kwartaal van 2009 een recordwinst van 14 miljard dollar liet optekenen, boert uitzonderlijk goed dankzij de financiële crisis.
De Amerikaanse overheid heeft daarbij geen klein beetje geholpen. Zo trok minister van Financiën Henry Paulson ruim 85 miljard dollar uit om de noodlijdende verzekeraar AIG overeind te houden. Van dat bedrag sluisde Goldman Sachs, waarbij AIG in het krijt stond, meteen 13 miljard dollar naar de eigen geldkoffers. Bovendien mocht Goldman Sachs van Paulsons steunprogramma’s gebruikmaken om goedkoop geld op te nemen en dat dan tegen een riante marge uit te lenen.
Tot voor kort stond Barack Obama’s minister van Financiën aan het hoofd van Goldman Sachs. Zowel het personeel als de top van de bank stortte vorstelijke bijdragen in de verkiezingskas van Obama. Paulson, die ook even onder George W. Bush diende, was overigens volledig ingewijd in de geheimen en vooral de gevaren van de gifkredieten die tijdens het voorbije jaar de beurzen en tal van internationale bankinstellingen uit hun hengsels lichtten. Een van de hoofdacteurs in dat drama was immers Goldman Sachs, dat onder Paulson de gifkredieten op grote schaal en met megawinsten verspreidde. Om dan naderhand, zodra de verzadiging was bereikt, te gaan speculeren op verlies van diezelfde toxische kredieten.
Toch mogen we volgens de Nederlandse bankier Bert Heemskerk van Rabobank niet mopperen. Hij heeft het niet over een crisis maar over ‘een gezonde krimp’, zoals zijn recente boek heet. ‘De huidige krimp’, schrijft Heemskerk, ‘of dat nu over één of twee jaar is en in totaal tot 5 of 10 procent daling van het bbp leidt, in het slechtste geval betekent dit terug naar ons welvaartsniveau van ergens tussen 2002 en 2005.’ En in de westerse wereld, besluit Heemskerk, had vrijwel niemand toen te klagen.
De gevolgen van zo’n gezonde krimp laten zich inderdaad niet gevoelen voor bankiers als Heemskerk. Zij winnen altijd en blijven dus hun bonussen behouden. Zelfs als het fout gaat. Banken mogen niet omvallen. Bovendien, zo doceert hij, schreeuwt de huidige vraaguitval om overheidsingrijpen, waarbij bestedingen door de overheden een deel van de weggevallen vraag invullen. En de bankiers, die zijn graag bereid tot het verlenen van bijstand aan de overheden die zich op de internationale geldmarkten wagen om hun schulden te financieren.
Nee, de pijnlijke resultaten van deze gezonde economische krimp, die zijn voor de noodlijdende melkveehouders die met zware kredieten opgezadeld blijven, en voor de arbeiders van Opel Antwerpen die eerstdaags hun ontslag verwachten. Zij draaien twee keer op voor de crisis die door de collega’s van Heemskerk werd veroorzaakt. Want zij moeten ook nog eens mee opdraaien voor de schulden die de overheden aangingen om de banken te redden.
En al dat gedoe over de ultieme schuldvraag voor de kredietcrisis? ‘Persoonlijk ben ik er niet voor’, schrijft bankier Heemskerk.
door Rik Van Cauwelaert
De gevolgen van deze ‘gezonde krimp’ latenzich inderdaad niet gevoelen voor bankiers als Heemskerk.
