Piet de Visser (81) houdt van België, en nog meer van de fabuleuze lichting voetballers die nu bij de Rode Duivels speelt. De hoofdscout van Chelsea ontdekte in ons land Kevin De Bruyne, Eden Hazard, Thibaut Courtois en Romelu Lukaku en haalde hen allemaal naar het Londense Chelsea. ‘Heb maar niet te veel ontzag voor Spanje en Duitsland. De Belgen zijn even goed.’
Het is prettig praten met een man die zo van zijn vak houdt als Piet de Visser. Nog dagelijks schuimt de 81-jarige Zeeuw over heel de wereld trainingsveldjes af, op zoek naar de volgende superster. In de Braziliaanse derde klasse vond hij een piepjonge David Luiz, die hij ondertussen een goede vriend mag noemen. Michael Essien kent hij uit de Ghanese jeugdreeksen. Wayne Rooney, Neymar en Pavel Nedved scoutte hij toen het nog nobele onbekenden waren. Zijn neus voor talent overtuigde ook Roman Abramovitsj, de steenrijke eigenaar van Chelsea die hij al meer dan tien jaar adviseert. Dat zoveel Belgen bij Chelsea zijn beland, danken ze aan hun talent en de tips van Piet de Visser en zijn vriend Frans Bouwmeester. ‘Ere wie ere toekomt’, vertelt De Visser, ‘Frans was de eerste die zei dat we ons vol op België moesten richten: “Er loopt daar een lichting talentjes rond, Piet, dat ga je niet geloven.” Zo vonden we de jonge Moussa Dembélé, Jan Vertonghen, Vincent Kompany en Axel Witsel. Veertien waren ze toen Frans zei dat zij ooit een geweldige nationale ploeg zouden vormen. En toen moesten we Lukaku, Courtois en De Bruyne nog ontdekken.’
Dat verhaal en nog vele andere schreef De Visser met Bert Nederlof neer in Meesterscout!, zijn biografie die sinds kort in de winkel ligt. Met de opbrengst spijst hij een voetbalschool die een pupil van hem oprichtte in Ghana. Maar lang voor hij de Belgische invasie bij Chelsea in gang zette, had De Visser al naam en faam in België. Hij coachte in 1976 en 1977 het grote RWDM, net nadat de club haar enige landstitel had behaald. ‘Voorzitter Jean-Baptiste L’Ecluse bouwde aan een topteam, met Nico de Bree, Morten Olsen, Jan Boskamp, Benny Nielsen en Willy Wellens’, vertelt De Visser. ‘Een wereldploeg! Wij deden het Club Brugge van Ernst Happel en het Anderlecht van Raymond Goethals concurrentie aan en speelden de halve finale van de UEFA-cup. “Geef me nog één topper en ik win volgend jaar een Europabeker”, zei ik tegen L’Ecluse, maar hij kreeg problemen in zijn zaak. Ik moest vijf spelers verkopen en dan haak je natuurlijk af. Zo jammer. Ik ben er boos om geweest. Boos en triest. Want als je dat laat inzakken, keert het niet zo makkelijk terug.’
Na uw trainerscarrière werd u voetbalscout. Met een voorliefde voor Belgen, verraadt het transferbeleid van Chelsea.
DE VISSER: De eerste die ik haalde, was Romelu Lukaku. Al op zijn veertiende zag je dat hij alles had. Een kolossaal lijf, slim en technisch sterker dan je zou denken, maar vooral een echte voetbalman, gebrand om zich te tonen. Lukaku bezorgde me nog een tweede superscouting in een jeugdwedstrijd op Genk. Romelu speelde alweer weergaloos, maar ik dacht: dat weet ik nou wel. Ik ging bijna vertrekken tot ik op een veldje verderop een keeper een redding zag doen van heb-ik-jou-daar. Ik stond aan de grond genageld: een lange, atletische jongen die als een speer de hoeken in dook. Ik zei dadelijk: die laat ik nooit meer los. Dus ik vroeg aan de mensen van Genk wie dat was. ‘O, dat is Thibaut’, zeiden ze, een beetje gemoedereerd. Een paar weken later hoorde ik dat er een jeugdkeeper debuteerde in het eerste van Genk, een zekere Courtois. Hebben ze er nou een die nóg beter is dan Thibaut? Ik kon het niet geloven. Bleek het om dezelfde te gaan. (lacht)
Hij kan de beste doelman ter wereld worden, zegt u.
DE VISSER: Manuel Neuer, de keeper van de Duitse nationale ploeg, vind ik momenteel nog net iets sterker, maar veel scheelt het niet. En Courtois is amper 23, terwijl een keeper pas rond zijn dertigste piekt. Het is niet alleen zijn stijl, techniek of kracht. Courtois is heel koel. Als Chelsea psychologische tests uitvoert, eindigt hij altijd bovenaan. Je mag hem onder druk zetten zoveel je wil, Courtois kraakt nooit.
Courtois heeft het gemaakt bij Chelsea, Lukaku niet.
DE VISSER: Zijn toenmalige trainer José Mourinho vond Lukaku te jong. Ik heb een grote bewondering voor de winnaar in Mourinho. Hij smeedt een team dat gehard is en voor hem door een muur zou gaan. Elf killers. Jonge spelers heeft hij daarbij niet altijd nodig, en Lukaku leed inderdaad soms balverlies in de dribbel, waardoor je dacht: die is nog niet klaar. Chelsea heeft hem laten gaan. Een kapitale fout.
Hij keert komende zomer misschien terug naar Chelsea. Dat is een dure vergissing: Everton vraagt zeventig miljoen euro, meer dan het dubbele van wat ze er zelf voor betaald hebben.
DE VISSER: Voor zo’n talent had Chelsea altijd een terugkoopsom moeten bedingen, maar als het aan mij ligt, komt hij vandaag nog terug. Het is een wereldspits. Elk jaar hoog in de topscorerslijsten, maakt niet uit bij welke ploeg je hem zet. Verdedigers weten niet waar ze het hebben, Lukaku duikt in elk gat dat je laat. En die jongen is nog maar 22.
Bij de nationale ploeg is hij nochtans gecontesteerd.
DE VISSER: Ik vind het zo spijtig dat bondscoach Marc Wilmots niet gewoon zegt: ‘Lukaku, jij bent de beste, jij speelt, wat er ook gebeurt.’ Dat heeft die jongen nodig. Nu is het: één foutje, en eruit. Ik vind dat verkeerd, hoe bouw je zo vertrouwen op? Lukaku is een stuk gevaarlijker dan Christian Benteke of Divock Origi. Geen slecht woord over die twee, maar zo is het nu eenmaal.
Kevin De Bruyne doorliep bij Chelsea een vergelijkbaar parcours als Lukaku. Niet tevreden met de bank en vertrokken voor hij echt doorbrak.
DE VISSER: Een scout moet zakelijk zijn, maar het heeft me zo’n pijn gedaan dat De Bruyne getransfereerd werd! Toen ik hem voor het eerst zag, was hij zestien. Ik was meteen verliefd. Die balaanname, en dan direct schakelen: altijd wist hij waar de bal naartoe moest. Geef hem een goede spits en het regent assists, en anders trapt De Bruyne ze er zelf wel in. Ik was dolgelukkig dat ik hem kon binnenhalen. Voor een redelijke prijs bovendien, want hij was nog jong. Chelsea leende hem een jaar uit aan Werder Bremen, waar Kevin het fantastisch deed, dus ik dacht: nu is hij vertrokken. In zijn eerste wedstrijd in Engeland was De Bruyne onmiddellijk Man of the Match, maar toch zette Mourinho hem nadien op de bank, wegens ’te jong voor het echte werk’. Hij mocht spelen in de League Cup, meer niet. Het strekt De Bruyne tot eer dat hij dat niet gepikt heeft. Chelsea verkocht hem aan Wolfsburg voor een schamele 22 miljoen euro, en daar waren ze nog blij mee ook. Zo stom! Laatst zag ik Manchester City (waar De Bruyne nu speelt, nvdr.) tegen Chelsea. De Bruyne domineerde en Chelsea werd met 3-0 weggeveegd. Mijn club verloor, maar ik had wel binnenpret: hoe kan je zo’n talent laten gaan?
Waarom speelde Eden Hazard, nog een van uw ontdekkingen, dit jaar zo’n flauw seizoen?
DE VISSER: Dat begon toen Mourinho hem zei dat hij in de categorie van Lionel Messi en Christiano Ronaldo moest komen. Hij moest meer verdedigen, constanter zijn, en nog veel meer scoren. Maar Eden moet je geen druk opleggen, die moet je vrij laten voetballen, dan is hij op zijn best. Door de stress en de frustratie zijn er blessures gekomen, maar ik vertrouw erop dat de nieuwe coach van Chelsea hem helemaal terugbrengt.
Hazard oogt koel en zorgeloos, alsof niks hem kan raken. Zo’n jongen laat zich toch niet gek maken door een trainer?
DE VISSER: Dat is maar schijn. Hazard moet voelen dat je hem vertrouwt. Als je hem af en toe een foutje gunt, zal zijn rendement ontzettend groeien. Bij Chelsea zeggen ze dat zijn vorm hoge toppen scheert. Ik zie Hazard de ster van het EK worden, al brengt hij ook in het Belgisch elftal niet wat hij kan. Hetzelfde probleem als onder Mourinho: te veel opdrachten, te weinig vertrouwen.
U noemt België een van de grote favorieten voor het EK.
DE VISSER: Frankrijk, Duitsland, Spanje en België vormen de top vier. Daar kijken jullie toch niet meer van op, hoop ik? Want dat is nou het enige wat België in de weg staat: jullie moeten de schroom afwerpen. Niet blij zijn met een kwartfinale. Donder toch op! Met die spelers mik je op de titel.
U hebt een type-elftal samengesteld voor de Rode Duivels. Opvallend: vaste waarde Radja Nainggolan zet u op de bank.
DE VISSER: Nainggolan vind ik een prima middenvelder, maar met hem leg je de nadruk op verdedigen. Ik zou het brutaler aanpakken. Waarom durft Wilmots niet met Dembélé op het middenveld te spelen? Witsel die de ballen afpakt, Dembélé voor de toevoer, en De Bruyne op de tien: daarmee leg je iedere topploeg over de knie.
Van Witsel vinden de Belgische analisten dat hij het spel vertraagt.
DE VISSER: Daar ben ik het niet mee eens, maar als dat het probleem is, kun je Nainggolan zetten. Of Fellaini. België heeft een bijzonder sterke bank, jullie kunnen bijna op elke positie wisselen. Enkel de backs zijn kwetsbaar. Jan Vertonghen en Toby Alderweireld doen het daar prima, maar ik zie ze liever centraal, en als een van die twee uitvalt, dan ligt er een leegte. Centraal in de verdediging zit het wel snor, al is het zonde dat Vincent Kompany zich blesseerde.
De verdediging van de Rode Duivels is top, maar jullie aanval vind ik helemaal om van te smullen. Yannick Ferreira Carrasco – Lukaku – Hazard is jullie beste trio, maar Dries Mertens – Benteke – Origi is ook lang niet verkeerd. Heb dus maar niet te veel ontzag voor Spanje en Duitsland. De Belgen zijn even goed.
U schrijft dat u Wilmots een erg goede coach vindt.
DE VISSER: Ik vond hem om te beginnen al een knappe voetballer, en veel van wat hem toen sterk maakte – ploeggeest, inzet – heeft hij overgezet op jullie nationale team. Wilmots heeft zeker verdienste aan de opmars van de Rode Duivels, maar om nog een stap te zetten, moet hij meer durf uitstralen. Wie zichzelf klein maakt, wint het EK niet.
Charly Musonda, die u op zijn vijftiende naar Chelsea haalde, is er niet bij in Frankrijk. Bij Anderlecht noemen ze Musonda een voorbeeld van hoe het niet moet: ga maar niet te snel naar het buitenland want daar krijg je geen kansen.
DE VISSER: Charly heeft een prima keuze gemaakt. Toen we hem namen was hij erg frêle. We vreesden zelfs dat hij ondanks zijn talent te weinig atleet was om het in de topsport te maken. Dat hebben ze bij de jeugd van Chelsea mooi aangepakt. Het is een beer van een vent geworden, fysiek van niemand bang. Techniek had hij altijd al met bakken. We hebben hem een jaar uitgeleend aan Betis Sevilla, waar hij de pannen van het dak speelde. Geef hem nog een seizoen en ik vermoed dat hij klaar zal zijn voor Chelsea.
Youri Tielemans is een jaar jonger dan Musonda maar voetbalt wel al drie jaar in het eerste elftal. Is dat niet slimmer?
DE VISSER: Maar is Tielemans nu beter dan toen hij begon? Toen hij pas in het eerste kwam, vond ik hem heel bijzonder, maar die jongen heeft sindsdien geen stappen vooruit gezet. Dat is ook niet zo raar, want Tielemans was van in het begin de beste bij Anderlecht. Musonda trainde bij Chelsea met Frank Lampard, John Terry en Eden Hazard: natuurlijk leer je daarvan. Wat de beste keuze is, kun je niet zeggen. De ene moet zo snel mogelijk naar een buitenlandse topclub, de ander kan zich beter in een kleine competitie ontwikkelen. Tielemans heb ik in zijn eerste twee seizoenen van nabij gevolgd, maar dit jaar vond ik hem een stuk minder.
Hoe goed kent u het talent uit de Belgische competitie? Maken Bjorn Engels, Jordan Lukaku of Sven Kums indruk?
DE VISSER: Daar mag ik niet op ingaan, sorry. Chelsea wil dat ik stilhoud wie ik volg, want anders pikken de Engelse tabloids dat op en gaat de prijs met een ruk omhoog.
Hoe snel weet u van een speler: dat is een goede?
DE VISSER: Ik scout op vijf punten: techniek, visie, fysiek, mentaliteit en karakter. Die laatste twee dingen kun je onmogelijk in één wedstrijd zien, hoewel ze cruciaal zijn voor de slaagkansen van een speler. Ik kijk sowieso meerdere wedstrijden en ook altijd thuis- en uitmatchen, want daarin kan een speler heel anders voor de dag komen. Ik volg trainingen en probeer een beeld te krijgen van zijn omgeving. Er zijn er met wie ik onmiddellijk een klik heb – De Bruyne, Lukaku en Courtois bijvoorbeeld – maar zelfs dan ga ik niet over een nacht ijs.
Scouten is een vak dat in de voetballerij te weinig naar waarde wordt geschat. Clubs geven veel geld uit aan trainers, assistenten, physical coaches, psychologen en noem maar op, terwijl de scouting wordt gedaan door een oud-speler die een onkostenvergoeding krijgt. Een goede scout is nochtans belangrijker dan de trainer. Ik ben 36 jaar trainer geweest dus ik mag er wat van zeggen. Beter een team met goede spelers en een slechte trainer dan andersom. En wie zorgt voor die spelers? De scout.
Ik ken nochtans clubs die denken dat ze geen scouts meer nodig hebben. Die kopen een abonnement op een voetbaldatabank, waarin ze van elke speler ter wereld beelden en statistieken vinden.
DE VISSER: Die voetbalclipjes ken ik. (grijnst) Maak een compilatie van de beste momenten en je kunt de grootste sukkel als de nieuwe Messi presenteren. De minpunten laten ze weg. Ik ben niet ouderwets, af en toe gebruik ik ook wel eens zo’n databank, maar om goed te scouten moet je met je poten op het veld staan. Ik wil een speler in de ogen kunnen kijken. De aard van het beestje vind je niet in een databank.
Een truc van u is om met opzet iets doms te zeggen tegen een speler, bijvoorbeeld over de manier van trainen. Spreekt de speler u tegen, dan heeft hij karakter. Anders is het een watje.
DE VISSER: (lacht) De Bruyne zei meteen: ‘Nee, zo is het niet!’ En gaf me dan een heel verhaal over hoe ze wel moesten trainen. Geweldig, dacht ik, hij heeft nog een mening ook!
In Nederland klagen alle trainers dat ze persoonlijkheden missen in hun elftal. Vind je het raar, heren trainers? Jullie dwingen jochies van acht jaar in een keurslijf: dit mag niet, en je moet dit. Dan programmeer je alles voor zo’n kind. Hoe kan hij dan zijn persoonlijkheid ontwikkelen? Je moet een jonge speler nooit zeggen dat hij te veel dribbelt. Laat hem zelf maar merken dat hij de bal te vaak kwijtraakt. Minder regels en vrij voetballen zoals wij dat vroeger op straat deden, dat hebben we nodig.
Bert Nederlof, Meesterscout! De mooiste ontdekkingen van Piet de Visser, Edicola, 276 blz., ? 19,95.
DOOR JEF VAN BAELEN, FOTO’S FRANKY VERDICKT
‘België moet niet blij zijn met een kwartfinale. Donder toch op! Met die spelers mik je op de titel.’
