?Oleanna? van David Mamet bij Antigone.

Elk stuk van de Amerikaan David Mamet (1947) is een waagstuk en niet direct een opdracht voor een beginnend regisseur. Toch heeft Antigone dit risico genomen en de regie van Mamets ?Oleanna? (1992) toevertrouwd aan Christophe Ameye. Die liep vorig seizoen stage bij Antigone en studeerde in juni af aan het RITCS in Brussel.

Het bijzondere aan Mamets stukken zit onder meer in de dialogen. Niet voor niets is hij, naast toneelauteur, ook bedrijvig als schrijver van scenario’s die hij de jongste jaren ook zelf verfilmt. ?House of games? uit 1987 was zijn fel geprezen filmdebuut, en eerder had hij al de scenario’s geschreven van ?The postman always rings twice? (1981) en ?The untouchables? (1986).

Als toneelschrijver demonstreerde Mamet zijn virtuoos en toch diepsnijdend steekspel met de taal al in 1971 in ?Variaties omtrent eend?, waarmee hij dicht in de buurt van Beckett komt. ?Oleanna? is herkenbaarder want minder abstract, maar is ook betogend, haast pamflettair en een praatstuk. Het trucje met de telefoon die geregeld de woordenstroom onderbreekt, irriteert, al onthult het ook iets over de professor ( Franck Van Erven) die een onzekere studente ( Katrien De Becker) wil helpen om een goed cijfer te halen.

De professor oreert vanuit een dominerende positie en heeft aanvankelijk een aanzienlijke verbale voorsprong. Maar een en ander wordt verkeerd uitgelegd en door de studente tegen hem misbruikt. Het meisje acht alle middelen goed om haar machtsgeilheid te voeden.

Koen Van Hove maakte voor Antigone een nieuwe vertaling en regisseur

Ameye waakt erover dat de intonatie-aanduidingen van schrijver en vertaler worden gerespecteerd. Voor de rest laat hij het bobijn afrollen binnen een decor (twee stoelen en een tafeltje) waar de spelers nauwelijks buiten kunnen. Dit nauwsluitende kader dwingt weliswaar tot aandachtig luisteren, maar biedt weinig kijkspel en accentueert aanvankelijk de indruk dat het hier meer om een lees- dan om een speeltekst gaat. De ommekeer in het meisje wordt echter minutieus voorbereid en uitgewerkt en ook de afgang van de professor is ingehouden precisiewerk.

Er is weinig fantasie geïnvesteerd om de magere plot bij te kleuren. Maar die droge manier van voorstellen komt tegemoet aan de kritiek die Mamet in ?Oleanna? heeft op zowel de oude als de jonge intelligentsia van zijn land die de dorst naar almacht in de American way of life niet graag toegeeft.

Roger Arteel

Reisvoorstellingen. Info : 056/22.68.70 (Antigone).

Franck Van Erven en Katrien De Becker in Oleanna : weinig kijkspel.