Met Identiteit, Traditie, Soevereiniteit, kortweg ITS, trad een nieuwe, extreemrechtse fractie toe tot het Europees Parlement. Het gaat om een clubje met naast de kleindochter van Mussolini ook het Vlaams Belang in zijn rangen. Eerste objectief: werkingsmiddelen binnenrijven.
Maandelijks houdt het Europees Parlement in Straatsburg een hoogmis. Meestal maakt een internationaal staatshoofd of regeringsleider er zijn opwachting. Deze keer stond Angela Merkel op het spreekgestoelte. Duitsland zit het komende halfjaar immers de Europese Unie voor. De Duitse kanselier deed een opvallend morele oproep aan Europa. Ze maakte een sterke indruk, niet omdat ze concrete acties voorstelde, maar omdat ze een lans brak voor een humanistisch wereldbeeld. Ze maakte er een beklijvende, persoonlijke geloofsbelijdenis van. ‘Ik heb Europa van buiten en van binnen leren kennen’, zei ze, ‘Eerst vanuit de DDR, de voorbije 17 jaar als politica in de Unie. Toen zag ik wat op amper 50 jaar bereikt kan worden op het vlak van vrede, welvaart en vooruitgang.’
Dat komt omdat Europa meer is dan een economisch project, liet ze verstaan. Europa is voor alles een morele geschiedenis van vrijheid in verantwoordelijkheid. Want Europa heeft een ziel, zoals voormalig Commissievoorzitter Jacques Delors ooit zei, en die ziel is verdraagzaamheid. Alleen verdraagzaamheid maakt eenheid in verscheidenheid mogelijk. Het Europa met zijn tientallen talen, culturen, overtuigingen en geschiedkundige wisselmeerderheden leeft maar bij de gratie van wederzijds begrip. Merkel klopte zich voor de borst: ‘Wij Duitsers hebben er alles aan gedaan om het tegendeel te bewijzen, maar twee verwoestende wereldoorlogen hebben ons met de neus op de feiten gedrukt: alleen door het afschaven van onze nationalistische vooringenomenheid is de uitbouw van Europa tot een krachtige wereldspeler mogelijk. Alleen mogen we niet in dezelfde fout vervallen. Andere culturen zijn gelijkwaardig.’
ONHANDIGE TACKLE
De lakmoesproef was daags voor het optreden van Merkel al geleverd. Toen moest afscheidnemend EU-parlementsvoorzitter Josep Borrell bij zijn laatste optreden de vorming van een nieuwe fractie gedogen: de uiterst rechtse ITS, wat staat voor Identiteit, Traditie, Soevereiniteit. ITS is een merkwaardige groep van twintig leden uit zeven lidstaten. Het Vlaams Belang ijvert al jaren voor zo’n fractie, en deed in 1999 al een poging om in een ’technische fractie van onafhankelijke leden’ te stappen. Die aandrang is voor alles ingegeven door gewinzucht. Want wie erin slaagt een fractie te vormen (zoals de Europese Volkspartij, de Partij van Europese Socialisten, de Alliantie van Liberalen en Democraten in Europa, de Groen/Vrije Alliantie et cetera), krijgt in de logica van de Europese besluitvorming een reeks voordelen. Geld voor de werking van de deelnemende partijen, en een betaald gemeenschappelijk secretariaat, bijvoorbeeld. En stemrecht in het dagelijks bestuur van het parlement, de vergadering van de voorzitters. Meer mandaten (commissievoorzitters, quaestoren, verslaggevers) ook. En daarbovenop wordt het gemakkelijker om amendementen in te dienen – zonder fractie moeten immers 40 vertegenwoordigers een aanpassingsvoorstel ondersteunen.
Rond de eeuwwisseling lukte het nog om de opmars van extreemrechts af te blokken. Toen veranderde het parlement gauw-gauw zijn eigen interne reglement, en verbood het de technische fracties. Want er moest ‘een gemeenschappelijk ideologisch platform’ zijn, heette het. Dat was een lachertje voor wie de verhoudingen binnen de grootste fracties een beetje kent. De Britse conservatieven zijn al jaren een stoorzender binnen de Europese Volkspartij, je kunt ze moeilijk een groot Europees hart toedichten. En als de socialist Saïd El Khadraoui in De Morgen verklaart dat er ‘door de oprichting van de (extreemrechtse) fractie per definitie geen twijfel meer kan zijn over hun politieke verwantschap’, dan krijgt de ultieme poging van zijn fractieleider Martin Schulz om de oprichting van IST tegen te houden iets pathetisch. Schulz verwees naar een interview met Alessandra Mussolini, die van een verstandshuwelijk en van technische samenwerking sprak. ‘Onze reglementen verbieden dat’, zei Schulz, verwijzend naar de doodgeboren poging om door de manipulatie van het reglement een rechtse frontvorming te verhinderen. EU-parlementsvoorzitter Borrell bleef nuchter en zindelijk, geheel in de stijl van Angela Merkel. Voltaire indachtig zei ze: ‘Uw ideeën kunnen stuitend zijn, en ik zal ze tot op het bot bestrijden. Maar ik zal ook uw recht om ze te uiten tot mijn laatste levensadem verdedigen.’
VRIENDEN ONDER ELKAAR
De oprichting van ITS was al een week eerder in Brussel aangekondigd. Voorzitter Bruno Gollnisch – de rechterhand van de Franse Front Nationalvoorzitter Jean-Marie Le Pen – heeft een weinig smaakvol gevolg. Zelf is hij pas veroordeeld omdat hij zijn twijfels bij de Holocaust uitdrukte. Romania Mare levert vijf vertegenwoordigers in de ITS-fractie, en is de partij van de bard van de voormalige dictator Nicolae Ceausescu, Corneliu Tudor (‘Een van onze drie leden die in de laatste ronde van de presidentsverkiezingen in hun eigen land zijn geraakt’, verkondigt Gollnisch niet zonder trots). De Groot-Roemeense Partij staat niet meteen bekend om haar voorliefde voor de minderheden van Hongaren en zigeuners en spint daar garen bij, al is ze over haar hoogtepunt heen (84 parlementszetels in 2000, nog 48 in 2004).
Bulgarije heeft Dimitar Stojanov naar Straatsburg gestuurd, een wildebras van 23 jaar die namens de antisemitische partij Ataka onsterfelijkheid verwierf toen hij de nominatie van het Hongaarse Romaparlementslid Livia Jaroka afdeed met de woorden: ‘Ach, er zijn bij ons tienduizenden zigeunermeisjes die heel wat knapper zijn. Je kunt er zelfs eentje kopen van een jaar of twaalf, dertien, voor pakweg 5000 euro.’
Al even besmuikt is de palmares van Andreas Mölzer van de Oostenrijkse extreemrechtse Vrijheidspartij FPÖ. Mölzer weigert de misdaden in Auschwitz te veroordelen, en beroept zich op biologische argumenten om Europa ‘zuiver’ te houden.
Italië vaardigt dan weer Allessandra, de kleindochter van Benito Mussolini af, en Luca Romagnoli van de neofascistische beweging Fiamma Tricolore.
Het opvallendste buitenbeentje, op het separatistische Vlaams Belang na, is ongetwijfeld de Britse jingoïst Ashley Mote. Mote, een oud-journalist en fervent verdediger van de Britse eigenheid, heeft eigenlijk geen uitstaans met de ultrarechtse strekking, behalve dat ook hij de financiële voordelen van de fractievorming ziet. Hij haalde trouwens onmiddellijk uit naar Stojanov, die hij een dommerik noemde omdat Stojanov tot twee keer toe weigerde afstand te nemen van zijn anti-Joodse uitspraken.
DOOR LUKAS DE VOS
