Het land van de Tungri.
?Atuatuca Tungrorum? of Tongeren, werd gesticht door de Romeinen in het gebied van de ?Eburones?. Onder leiding van Ambiorix hadden die bij de Romeinse verovering van Gallië rond 57 vóór Christus even weerstand kunnen bieden aan de legioenen. Caesar strafte hen daarvoor af. Hun rangen werden sterk uitgedund. Het waren de Tungri, waarschijnlijk een bevolkingsgroep van over de Rijn, die vanaf het begin van de eerste eeuw na Christus de plaats van de Eburonen innamen of zich met hen vermengden. De Romeinse ?civitas Tungrorum?, het territorium van de Tungri, strekte zich uit van de Zuiderkempen tot Maastricht en tot aan de Ourthe en de Semois. De hoofdplaats was ?Atuatuca Tungrorum?.
Van de hand van Robert Nouwen van het Provinciaal Gallo-Romeins Museum in Tongeren verscheen een boek over Tongeren en het land van de Tungri. Hij beschrijft het ontstaan en de organisatie van het bestuursdistrict vanaf de eerste vermelding van de Tungri tot de regering van Diocletianus (284-305). Hij doet dat aan de hand van literaire (Romeinse) bronnen die getoetst worden aan geografische en archeologische informatie. Zo weet hij de identificatie te weerleggen van Atuatuca Eburonum (uit ?De bello Gallico? van Caesar) met Tongeren. Geografisch klopt de lokatie niet.
Verder beschrijft hij de geschiedenis van de stad ?Atuatuca? aan de hand van recent archeologisch onderzoek, onder meer in de Kielenstraat en de Veemarkt. Hij zet het verhaal ook in een economische context, staat stil bij de religie en de dodencultus en bij de rol van de stad als centrum van de romanisering. Ten slotte situeert hij de Tungri in het geheel van het ?Imperium Romanum?. Daarbij hecht hij veel belang aan de ?auxilia Tungrorum?, de hulptroepen van de Tungri, die in dienst stonden van de Romeinse legioenen. Zij hadden onder meer politietaken in de door de Romeinen veroverde gebieden of bewaakten de grenzen. Ongeveer de helft van het boek handelt over dit weinig bekend onderwerp. De Tungri waren blijkbaar veel gevraagde soldaten. Sporen van Tungri, bijvoorbeeld op wij-altaren en grafzuilen, werden gevonden aan de Donau (Dacië), in Brittannië en zelfs in Mauretanië.
P.D.
Robert Nouwen, ?Tongeren en het land van de Tungri (31 v. Chr-284 n. Chr.)?, Eisma BV, Leeuwarden/Mechelen. Te verkrijgen bij ?Stichting Maaslandse Monografieën?, Boschstraat 73, N 6211 AV Maastricht, 900 fr.
Wij-altaar : opgericht uit dank.
