Is de schutkring in gevaar?
Cordon sanitaire. Nog nooit hadden twee woorden in de Belgische politiek zo’n mythische en tegelijkertijd vervloekte en verlammende kracht. Vlaanderens zelf gecreëerde monster. Voor de een is het de levensverzekering tegen extreemrechts bestuur, voor de ander precies de garantie dat zo’n door extreemrechts opgetuigd bestuur er ooit zal komen. De schijnwerpers van de (wereld)pers zullen op de avond van 8 oktober en in de dagen erna Vlaanderen afstropen. Wie breekt er het eerst? En vooral ook: wie volgt als de ban gebroken is?
ROES
Het Vlaams Belang maakte in de roes van de voor de partij zeer succesvol verlopen Vlaamse verkiezingen van 13 juni 2004 van het doorbreken van het cordon de inzet van de komende gemeenteraadsverkiezingen. In april 2005 verspreidde Antwerps VB-boegbeeld Filip Dewinter een ‘analysenota’. Zich baserend op de successen van 2004 schetst hij een voor het VB zeer rooskleurig toekomstbeeld: in alle grote steden van Vlaanderen kan het cordon in oktober 2006 doorbroken worden, als SP.A-Spirit en Groen! uit het plaatselijke bestuur worden gewipt en CD&V en VLD kiezen voor ‘het volgen van de volwassen en centrumrechtse stem van de Vlaming’. Lees: een coalitie CD&V-VLD-VB.
Een wereld van verschil met september 2006. Unisono verklaren VB-kopstukken dat het cordon niet langer de inzet is van de gemeenteraadsverkiezingen. We zouden wel gek zijn, zeggen ze nu, als het dan niet lukt om het cordon te doorbreken, kunnen we onze zoveelste ‘overwinningsnederlaag’ bijschrijven.
Het Vlaams Belang zal ongetwijfeld ook gekeken hebben naar de oekazes van CD&V-voorzitter Jo Vandeurzen en zijn VLD-collega Bart Somers, die ieder dissident geluid rücksichtslos de kop indrukken, en de volledige top van de partij mobiliseren om voorakkoorden af te sluiten die iedere knipoog naar het VB moeten uitsluiten. Wie lonkt, wordt een paria binnen de partij, of vliegt er gewoon uit. Bovendien doet bij CD&V ook het ACW een grote duit in de zak: als CD&V-mandatarissen uitstapjes richting VB doen, breken de christelijke werknemers met CD&V.
Bij de VLD zijn de afspraken het hardst, en het hardst nodig. De partij heeft al een hoog lokaal scheurgehalte, en dat zou bij een doorbreken van het cordon wel eens een nationaal probleem kunnen worden. Allerwegen wordt ook de ultieme sanctie gefluisterd: een gemeente waar het VB mee gaat besturen, ziet de geldstromen uit Brussel meteen opdrogen.
Maar zeker in gemeenten waar Brussel als een exotische Europese metropool wordt gezien, of simpelweg wordt gehaat, een probleem dat ze in de Melsensstraat maar al te goed kennen, is het taboe op het doorbreken van het cordon al doorbroken. En laten we niet vergeten: op tientallen plaatsen is het cordon al vele malen feitelijk geschonden. Hetzij door de instemming met benoemingen van VB-mandatarissen in OCMW-, Ziekenhuis-, Cultuur- en Jeugdraden, hetzij door de vaak heimelijke steun aan VB-voorstellen, vooral door VLD-gemeenteraadsleden. En op veel plaatsen zijn de contacten met CD&V’ers, N-VA’ers, VLD’ers en in een enkel geval SP.A-gemeenteraadsleden meer dan warm.
ACCIDENTS DE PARCOURS
Bij de politieke tenoren overheerst een dubbelzinnige houding ten aanzien van het cordon. De Kortrijkse burgemeester Stefaan De Clerck (CD&V) verwacht zeker doorbraken, maar vreest ze ook niet, en draait het zelfs om: ‘Hopelijk gaan deze verkiezingen in het teken staan van de nieuwe volksverbondenheid van de politiek, ik ben daar eerlijk gezegd zeer positief over. Als het terugdringen van het Vlaams Belang ergens zal beginnen, zal het in de lokale democratieën zijn, simpelweg omdat je op dat niveau dichter bij de mensen staat.’
De CD&V-burgemeesters zitten in een bijzondere positie. Meesurfend op de populariteit van Vlaams minister-president Yves Leterme mogen ze hopen op goede resultaten, maar dat betekent ook dat juist zij de rug moeten rechten. Het vertrouwen is erg groot: CD&V’ers roepen in koor dat de afspraken waterdicht zijn.
De analyse van SP.A-burgemeester Freddy Willockx van Sint-Niklaas is gelijklopend aan die van De Clerck. Willockx beschouwt 8 oktober als de ‘ultieme testcase’ voor het cordon. Ook Willockx verwacht her en der een scheur, maar wijst tegelijkertijd naar het hernieuwde elan van zijn eigen stad, en de ‘herwonnen moed’ die hij bij CD&V ontwaart. En ook Willockx neigt ernaar mogelijke ontsporingen te zien als accidents de parcours met een hoge symboolwaarde. ‘Het lokale bestuur staat veel sterker dan zes jaar geleden’, zegt hij.
De partijleiding van het Vlaams Belang heeft de eigen ambities tegenover het cordon het afgelopen jaar sterk naar beneden bijgesteld. Is het Vlaams Belang de titanenstrijd voor het doorbreken van het cordon moe aan het worden? En zou het dan net nu een paar kruimels krijgen, terwijl het al bijna twintig jaar op een echte doorbraak hoopt? Onmogelijk te zeggen, want uiteindelijk is er maar één iemand die beslist of het extreemrechtse Vlaams Belang aan zijn eigen succes ten onder gaat, verschrompelt binnen zijn vaak gekoesterde schutkring, en dat is de kiezer.
Scenario 1 een (bijna) volstrekte meerderheid in een van de Antwerpse districten
De kiezers kunnen het cordon gewoon zelf overbodig maken. Opiniepeilingen die Gazet van Antwerpen liet uitvoeren, geven aan dat het in sommige Antwerpse districten minstens kantje boord is. En dan gaat het niét eens over het beruchte Borgerhout, waar het VB in 2000 ook meer dan 35 procent van de stemmen binnenhaalde. In Borgerhout zijn er de laatste jaren, mede door de stijgende woningprijzen, namelijk nogal wat jonge tweeverdieners en kunstenaars aangespoeld, die door de bank genomen minder voor het VB gewonnen zijn dan de traditionele socialistische militant in de oude stadswijken.
Nee, dan is de toestand in Merksem, Hoboken, en zeker Deurne een stuk ernstiger, zegt Lex Moolenaar, chef van de Metropool-editie van Gazet van Antwerpen. ‘In Merksem, Hoboken en Deurne zou het VB volgens onze bevindingen 40 à 50 procent van de stemmen halen. Daarmee is het voor een aantal districten echt wel op het randje.’ Gemiddeld volstaat immers 45 procent van de stemmen om in een district de plak te kunnen voeren.
Meest kritiek is de toestand in Deurne, en dat mag ook niet verbazen. Deurne was de voorbije jaren immers het toneel van een derderangs politieke vaudeville, met overlopers en weglopers in de bedenkelijke hoofdrollen.
Indien een van de districten door de knieën zou gaan, dan is het nog maar de vraag tot wat het VB op districtsniveau in staat is. ‘Tot niets’, antwoordt de Antwerpse politicoloog Marc Swyngedouw onomwonden. De bevoegdheden en de middelen zijn op dat niveau namelijk uiterst beperkt. De districten gaan vooral over de aanleg en het onderhoud van lokale wegen en pleinen. Voorts zijn er nog wat bevoegdheden op het vlak van jeugd en cultuur. ‘De budgetten voor de districten worden jaarlijks toegekend. Als er in Merksem wateroverlast is geweest, kan de stad daarvoor extra geld vrijmaken,’ legt Swyngedouw uit. Maar evengoed kan de stad besluiten met minder over de brug te komen. ‘De politieke verantwoordelijken ontkennen dat. Maar de stad zal er ongetwijfeld alles aan doen om ervoor te zorgen dat het districtsbestuur als onbekwaam overkomt.’ Al kan ook dat een tweesnijdend zwaard zijn. Want het VB zal niet nalaten ’t stad de zwartepiet toe te spelen voor alles wat in het honderd loopt.
Maar Marc Swyngedouw gelooft niet dat het VB in Deurne of Hoboken de volstrekte meerderheid kan behalen. ‘Als dit normale verkiezingen worden, en dan bedoel ik zonder onverwachte gebeurtenissen zoals straatrelletjes, dan acht ik het VB daar niet toe in staat. Het Belang kan misschien nog wel een paar procentpunten winnen. Maar een dikke tien procent?’
De traditionele partijen hebben dit keer in elk geval hun kandidaten voor de districts-raden zorgvuldiger gescreend dan zes jaar geleden. Maar neem nu dat het VB nét geen volstrekte meerderheid verwerft. Dan valt een scenario waarbij een of ander raadslid zich ertoe laat verlokken de partij alsnog aan een meerderheid te helpen, nooit helemaal uit te sluiten.
Scenario 2 de partijleiding kan de pot op
Het bekendste voorbeeld is Schoten, de Antwerpse gemeente waar het Vlaams Belang bij de regionale verkiezingen van 2004 de hoogste score behaalde (35 procent). Schoten is ook de gemeente waar onlangs de superambitieuze Marie-Rose Morel is neergestreken om burgemeester Harrie Hendrickx (CD&V) en zijn CD&V-VLD-SP.A-coalitie in het nauw te brengen.
Na de verkiezingsslag van 2004 verklaarden tal van burgemeesters, het merendeel van christendemocratische signatuur, er geen been in te zien gesprekken aan te knopen met het Vlaams Belang, als de uitslag van de gemeenteraadsverkiezingen hen daartoe zou nopen. Ter rechtvaardiging werd aangevoerd dat een coalitie met het Vlaams Belang veruit te verkiezen is boven een monsterverbond met (bijna) alle overige partijen, dat als enige bedoeling zou hebben het Belang van de macht te houden. In Schoten was Harrie Hendrickx die mening toegedaan. Harrie zei dat hij zich niet op partijcommando in een bepaalde coalitie zou laten dwingen. Sindsdien zijn alle ogen op Schoten gericht: met de verwachte scores van het Belang zou precies zo’n monstercoalitie er wel eens de laatste reddingsboei van het cordon kunnen zijn.
Doet hij het of doet hij het niet? Niemand kan in het brein van Harrie Hendrickx kijken, maar contra pleit in elk geval dat hij na zijn opvallende coming-out grondig is bewerkt door de nationale partijleiding. In CD&V-kringen valt ook te vernemen dat Harrie Hendrickx misschien niet de slimste is, maar wel een echte partijman, met ACW-stempel zelfs. Harrie Hendrickx heeft ook, net als alle andere CD&V-kandidaten, een engagementsverklaring ondertekend waarin hij trouw belooft aan de partijlijn, benadrukt een CD&V-kopstuk. Voeg daarbij dat de eigen clan verlaten bepaald geen gemakkelijk besluit is. ‘Mensen als Harrie Hendrickx hebben hun hele sociale leven bínnen de zuil van hun partij. Als hij nu met het Vlaams Belang heult, is hij dat van de ene op de andere dag kwijt’, zegt politicoloog Marc Swyngedouw.
Aan de andere kant zijn er ook genoeg argumenten te bedenken waarom Harrie Hendrickx het wél zou doen. De man wordt binnenkort 60 jaar en is fin de carrière. In die zin heeft hij de ideale leeftijd om uit zijn partij te stappen, geloven zowel politicoloog Swyngedouw als Lex Moolenaar van Gazet van Antwerpen – hoogstwaarschijnlijk wil Harrie Hendrickx nog hooguit één termijn als burgemeester vol maken. Bovenlokale ambities heeft hij ook al niet. Met de belofte van een verkiesbare plaats bij de parlementsverkiezingen in 2007, kan de partijleiding bij Harrie dus ook niet veel bereiken. Daarbij komt nog dat Harrie Hendrickx een samenwerking met Groen! beslist niet lust. Om al die redenen gelooft Lex Moolenaar dat Hendrickx uiteindelijk toch zijn zin doordrijft. ‘Het blijft koffiedik kijken. Maar ik verwacht toch dat Harrie Hendrickx in Schoten het cordon opblaast. Als puntje bij paaltje komt, trekt die man zich van zijn eigen partij niets aan.’
In de categorie dwarse burgervaders wordt ook gekeken naar Lennik, een landelijke gemeente in Vlaams-Brabant. Sommige partijstrategen verdenken de opstandige VLD-burgemeester Willy Dewae-le ervan het na 8 oktober met het Vlaams Belang op een akkoordje te willen gooien. Hoewel hij eerder aangaf dat hij geen gewetensbezwaren heeft tegen samenwerking met het Vlaams Belang, ontkent Dewaele dat nu. Dewaele doet weliswaar niet onder VLD-vlag aan de verkiezingen mee, ‘omdat ik niet met de dommigheden van de Melsensstraat geassocieerd wens te worden’, maar heeft wel een voorakkoord met Etienne Van Vaerenbergh (ex-Volksunie en nu partijloos) om na de verkiezingen samen verder te gaan. ‘Een coalitie met het Vlaams Belang is in Lennik dus niet aan de orde’, zegt Dewaele. Afwachten maar.
Scenario 3 in een kleine gemeente helpen één of twee VB’ers de burgemeester aan de sjerp
Waar het Vlaams Belang goed scoort, zullen cordons sanitaires standhouden door burgemeesters met een rechte rug of dreigementen uit de Brusselse partijbureaus. Het zijn volgens Freddy Willockx (SP.A), Jean-Marie Dedecker (VLD) en Stefaan De Clerck (CD&V) juist de kleinere gemeenten met een bescheiden VB-smaldeel waar het cordon gaat breken. Voor een burgemeester die één of twee zetels te kort komt om de sjerp weer voor zes jaar om te hangen, voor wie Brussel ook aan het einde van de wereld ligt, is de verleiding groot. Wie er uiteindelijk zal zwichten en de draaiende camera’s van CNN en consorten op zijn stoepje krijgt, is daarmee niet minder dan een tombola.
Voorop gaat Antoine Denert van de gelijknamige lijst D.E.N.E.R.T., al 24 jaar in divers pluimage burgemeester van het Wase Kruibeke. ‘De situatie daar is gevaarlijk’, erkent Willockx. ‘Denert zal voor zijn sjerp gaan, en het Vlaams Belang erbij willen nemen.’ Fikser Willockx heeft die situatie al voorzien, en is bereid Denert met de lokale SP.A te depanneren. VB-lijsttrekker Luc Dekeyser op zijn beurt hoopt 3 of zelfs 6 van de 23 zetels te halen en op die manier de meerderheid van Denert te breken.
In het West-Vlaamse Ichtegem wil een liberale scheurlijst Blauw ‘andere’ partners zoeken, en kan ze het in zetels nog onbestaande Vlaams Belang zo mee in een coalitie trekken. Oostends VLD-lijsttrekker Bart Tommelein: ‘Als de twee liberale lijsten even sterk worden, is er een probleem, en kan Blauw met het VB in zee gaan.’ Volgens VLD’er Jean-Marie Dedecker, die de Ichtegemse scheurlijst steunt, zijn er in West-Vlaanderen meer van dat soort situaties denkbaar. ‘Ik ken verschillende burgemeesters die, als ze stemmen te kort komen, er geen been in zien een VB’er in de arm te nemen’, zegt Dedecker. Waar dat kan gebeuren, wil de tegenwoordig erg voorzichtige VLD-dissident niet zeggen.
Wervik had Dedecker zonder veel risico wel kunnen noemen. Het cordon sanitaire lijkt hier al doorbroken, omdat lijsttrekker Eric Leyn van Impuls, een samentrekking van de VLD en Actief, met het Belang scheep wil gaan. Afgelopen weekeinde kwam daar varkensstad Wingene bij, waar de plaatselijke VLD geen bezwaar ziet in een samenwerking met het VB. Tijdens een debat, op zaterdag 23 september in Zwevezele, heeft de lijst VLD-Plus dat publiekelijk verklaard. Maar met 16 van de 21 zitjes in de gemeenteraad hoeft CD&V-burgemeester Hendrik Verkest nog niet meteen voor zijn baan te vrezen.
De Beringse CD&V-burgemeester Marcel Mondelaers schetst: ‘Vooral als men ergens hardnekkig weigert compromissen te sluiten en alle redelijkheid zoek is, zal het Vlaams Belang in beeld komen. Burgemeesters die hun sjerp dreigen te verliezen zullen dan met een scheef oog naar het Vlaams Belang kijken. Het Belang zal meegaan, misschien zelfs zonder dat ze daar schepenen voor krijgen, maar feitelijk wel de burgemeester steunen. Ik ben benieuwd of die burgemeester dan benoemd zal raken in Brussel.’
symboolburgemeesters
Ook de Kortrijkse CD&V-burgemeester Stefaan De Clerck denkt dat na 8 oktober het cordon sanitaire wordt doorbroken. ‘Zoals er in Frankrijk vier aan extreemrechts gelieerde symboolburgemeesters kwamen, zo zullen we er in België ook wel een paar krijgen’, stelt De Clerck bijna laconiek.
‘Als er een onbestuurbare situatie dreigt, zullen mensen met het Vlaams Belang rond de tafel gaan zitten. Maar dat behoort tot de dingen van het leven. Ik zie dat niet als een putsch van het Belang.’ Ook De Clerck wil niet specificeren waar hij dat verwacht. ‘Het zal geen CD&V’er zijn, nee.’
De Vlaamse Rand rond Brussel is een speciaal geval. Door een tweedeling in de Franstalige en Vlaamse stemmen en Vlaamse afspraken niet met Franstalige partijen samen te werken, kan het VB daar in een sleutelpositie terechtkomen. Veel zal afhangen van hoe de Franstaligen scoren. Die willen in zoveel mogelijk gemeenten Franstalige eenheidslijsten (Union Francophone) indienen. Hoe sterker de Franstaligen staan, des te gunstiger voor het VB. De burgemeesters van Beersel, Sint-Pieters-Leeuw of Zemst moet dan kiezen tussen twee kwaden: de Union Francophone of het Vlaams Belang.
Scenario 4 alle hens aan dek omhet VB in de steden vande macht te houden
IIn april 2005 analyseerde Vlaams Belangkopman Filip Dewinter in zijn Analysenota politieke situatie Centrumgemeenten +30.000 inwoners in Vlaanderen de mogelijkheden voor het doorbreken van het cordon sanitaire in de 32 Vlaamse centrumsteden, zoals die vastgelegd zijn in het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen. Met de uitslagen van de Vlaamse verkiezingen van 2004 in de hand droomt Dewinter zich rijk: ‘overal is een centrumrechts bestuur van CD&V, VLD en Vlaams Belang mogelijk’. Wil het VB die uitslagen ook halen op 8 oktober, dan moet het met 6 tot 14 procent vooruitgaan. Dat is niet vanzelfsprekend, en dat is men in de Madoutoren wellicht ook zelf gaan inzien. Dewinter heeft al vaker laten uitschijnen dat de partij na 8 oktober aan haar ‘sociologische maximum’ zit, en die verkiezingsdag mogelijk ook de laatste zal zijn waarop het VB lokaal een grote sprong kan maken.
CARNAVALESKE TOESTANDEN
‘Vroeger zat de tribune van het Aalsterse carnaval vol met VLD’ers, de laatste keer zat er bijna alleen maar volk van het Vlaams Belang. Zij tonen belangstelling, zij delen de pinten uit. En dat werkt in Aalst.’ Het geeft aan hoe diep het Vlaams Belang al is doorgedrongen tot het hart van de ajuinstad. De observatie is van Rony Boonen, medewerker van Blokwatch (nationale webstek over het VB) en auteur van Bedreigde steden, een serie reportages waarin hij in zes Oost-Vlaamse centrumsteden peilt naar de stevigheid van het cordon sanitaire.
Aalst, de stad van ‘eeuwig’ burgemeester Anny De Maght. In het voorjaar werd ze uit de VLD gezet, en nu zou haar scheurlijst Blauw kans maken op drie tot vijf zetels. Samen met een verdere verkruimeling van de VLD, stabilisering of (lichte) stijging van SP.A-Spirit en CD&V/N-VA maakt het VB een gerede kans de grootste partij te worden. Gebaseerd op de score bij de Vlaamse verkiezingen van 2004 marcheert het Belang op 9 oktober met maximaal 11 verkozenen op 41 het gemeentehuis binnen, en legt daarmee een belangrijke hypotheek op de coalitievorming. De tenoren in Brussel voorzien een dergelijk scenario al een tijdlang. De Maght is een onberekenbare factor, en ‘wil voor de verkiezingen niet spreken’ over een mogelijke coalitie met het VB.
Belangwatcher Boonen en ook De Maght stellen dat er al een tripartite is gesloten tussen CD&V, VLD en SP.A. Wie daar zeker bij betrokken zal zijn, is het VLD-trekpaard uit Brakel, good old Herman De Croo. Volgens De Croo is er geen sprake van dat de VLD, ondanks het bruine verleden van schepen en lijstduwer Willy Van Mossevelde en tweede man Serge Grysolle, met het VB in gesprek zou zijn. De Croo heeft een mandaat om over coalities te onderhandelen in zijn streek, en daarin staat uitdrukkelijk dat er niet gesproken wordt over meerderheden met het VB. De burgemeester van Brakel heeft die tekst zelf opgesteld. Wie het toch in zijn hoofd haalt met het VB te praten, vliegt naar de statutaire commissie in Brussel en is in no time geen VLD’er meer.
De Croo voorziet in Aalst ‘Antwerpse toestanden’, waarbij alle of bijna alle partijen samen optrekken tegen het VB. Dat zou nodig zijn als de tripartite een te krappe meerderheid behaalt. In dat scenario, zo beweren insiders, zouden zelfs de verzoeningsgesprekken tussen de VLD en Blauw al opgestart zijn. Een tegen allen, allen tegen één. Het zal er nog iets carnavalesker moeten toegaan in Aalst wil het cordon werkelijk breken. Of een van boven opgelegde regenboogcoalitie de in stadsvernieuwing achterophinkende stad echt vooruit zal helpen, is de vraag. De Croo voorziet ook monster- of regenboogcoalities voor Ronse en Ninove.
HET ZWARTE WAASLAND
Bij de Vlaamse verkiezingen van 2004 kleurde het Waasland zwart, en zelfs maar een zwakke herhaling van dat succes voor het VB kleurt ook de gemeenteraden nog donkerder. Alleen in Sint-Niklaas lijkt er voor de huidige meerderheid weinig aan de hand. SP.A-boegbeeld Freddy Willockx timmerde er zelfs een kartel SP.A-Spirit-Groen! in elkaar. Net als zijn West-Vlaamse ambtsgenoot Stefaan De Clerck (Kortrijk, CD&V) hoopt Willockx het Vlaams Belang onder de twintig procent te houden. ‘Dat zou heel mooi zijn, en een duidelijk signaal.’
Willockx verwacht niet dat er in zijn regio, die hij kent als zijn broekzak, echte doorbraken van het cordon zullen komen. ‘De uitslagen van 2004 zal het VB nooit halen. Ik verwacht dan ook geen problemen in Temse, Hamme, Lokeren en ook niet in Dendermonde. Beveren is wat Willockx betreft de grote uitzondering. ‘Een speciaal geval, door de sterke band met Antwerpen. Als het daar regent, druppelt het in Beveren.’ Het VB haalde er 7 van de 35 zetels, maar scoorde bij de Vlaamse verkiezingen van 2004 een onrustwekkende 32,25 procent, geëxtrapoleerd naar 8 oktober goed voor zeker 11 zetels. Hier zal het Vlaams Belang door een tripartite, of meer, in de oppositie gedrongen moeten worden.
Ook in Temse, de plek langs de Schelde waar ooit de Boelwerf draaide, zal een uitbreiding van de huidige CD&V-VLD-bestuursmeerderheid na 8 oktober wellicht nodig blijken. Bij de gewestverkiezingen in 2004 werd het Vlaams Belang in het kanton Temse met 29,73 procent de grootste partij. Maar Willockx is er niet helemaal gerust op. Hardnekkige geruchten willen namelijk dat plaatselijke VLD’ers gesprekken met het VB hebben aangeknoopt.
LIMBURGSE SCHUTKRING ONDER DRUK
In de Limburgse mijnstad Beringen is zes jaar geleden al een toen nog unieke tripartite gevormd, omdat CD&V-burgemeester Marcel Mondelaers een zeer dunne meerderheid in stand moest houden, waarbij het cordon meer dan eens werd doorbroken. Tegen de zin van de SP.A werd de VLD aan boord gehesen, en bleef het Vlaams Belang met een on-Limburgse score van 7 op de 33 zetels achter in de oppositie.
‘Mondelaers kan niet anders dan de huidige coalitie voortzetten’, zegt SP.A-schepen Selahattin Koçak, die erop wijst dat ook CD&V een aantal Turken op de lijst heeft gezet. ‘Hij zal een coalitie met het Vlaams Belang nooit aan zijn achterban kunnen verkopen.’
Mondelaers: ‘Verwacht van mij geen plechtige verklaringen dat ik me aan het cordon sanitaire zal houden. Dat is iets anders dan dat ik met het Vlaams Belang in zee zou gaan.’
De coming man van het Vlaams Belang, lijsttrekker Bert Schoofs, verkondigt inmiddels ook de officiële partijlijn dat het cordon sanitaire voor het VB niet de inzet van de gemeenteraadsverkiezingen is. ‘Wij willen een grote oppositiepartij worden. We hopen een graantje mee te pikken van de vergroting van het aantal gemeenteraadszetels tot 35, maar wij hebben geen zin in een overwinningsnederlaag.’
Mondelaers wil in tegenstelling tot Kocak ook niets weten van een automatische voortzetting van de huidige CD&V/ SP.A-Spirit/VLD-coalitie. ‘Er is geen voorakkoord en ik trek mij niets aan van Brussel’, zegt Mondelaers. Gelet op de mogelijke uitslag is het in Beringen alle hens aan dek na 8 oktober. Maar allerminst van harte.
Ten slotte: ook in het Mechelen van VLD-voorzitter Bart Somers zal er zeker een klassieke tripartite nodig zijn om het Vlaams Belang van de macht te houden. Als het VB er de in 2004 behaalde score van 31,24 procent kan evenaren, en de VLD krijgt het voorspelde pak slaag, dan krijgt niet alleen Somers, maar ook zijn stad het erg lastig.
DOOR HAN RENARD EN BART WILLEMS
