We zijn niet eurosceptisch en ongeïnformeerd over de Europese Unie. Dat blijkt uit een enquête bij 12.000 burgers uit de 28 lidstaten. ‘We kijken eindelijk op een volwassen manier naar de Europese Unie.’
Mochten we vandaag een referendum houden, dan zou 71% van de Europeanen voor EU-lidmaatschap stemmen. Dat blijkt uit een grootschalige enquête van de Duitse Bertelsmann Stiftung. 59% van de respondenten wil zelfs méér Europa op politiek en economisch vlak. Tegelijk vindt 72% dat het met het huidige beleid de verkeerde kant opgaat. Binnen de eurozone is dat zelfs 77%.
‘Maar het vertrouwen in de Europese Unie heeft ons verbaasd’, zegt projectleider Isabell Hoffmann. ‘Men zegt al jaren dat “de burger” zich afkeert van de EU, dat de steun voor de Unie in vrije val is. Maar dat klopt niet. Het gros van de burgers valt de EU niet af. Mensen denken vandaag genuanceerder. Ze zien in dat het interessanter is om op Europees niveau samen te werken. Tegelijk hebben ze de indruk dat het systeem momenteel niet werkt. Maar dat betekent niet: “Weg uit de Unie!” Hooguit: ‘Laten we bekijken hoe we het beter kunnen doen.”‘
Hoe kan Europa beter functioneren?
ISABELL HOFFMANN: Daar hebben we niet specifiek naar gepeild. Maar je ziet wel dat een duidelijke meerderheid van de burgers het idee van grote Europese referenda is toegedaan. En een even grote meerderheid wil geen verkozen Europese president. We hebben liever een diffusie van de macht dan een centralisatie.
71% van de Europeanen is voorstander van de Unie, 59% pleit zelfs voor méér Europa. Wordt onze euroscepsis overschat?
HOFFMANN: Ja, en ik vind die term ook verkeerd gekozen. De burger is niet sceptisch, hooguit staat hij ambivalent tegenover de Unie. Mensen maken tegenwoordig het onderscheid tussen de instelling en het beleid. Dat is een zeer volwassen mentaliteit.
Wat is er veranderd?
HOFFMANN: Er is een Europees be-wustzijn gegroeid. Er is jaren gemopperd over de EU, maar dat gebeurde toch vooral in het ijle. We waren ontevreden, maar we wisten niet helemaal waarom. Vandaag is de media-aandacht voor de EU veel groter, waardoor we een beter inzicht hebben in de werking van de Unie en we ons een betere, genuanceerdere mening kunnen vormen. Binnen de eurozone zegt 74% zelfs ‘goed onderlegd’ te zijn in het basisbeleid van de EU. Trouwens, zij die kritisch tegenover de Unie staan, nemen ook de binnenlandse politiek op de korrel.
Amper 46% noemt de open grenzen ‘een van de grootste verwezenlijkingen’ van de EU. Dat is laag. Vooral omdat de enquête werd afgenomen in juli, voor de vluchtelingencrisis losbarstte.
HOFFMANN: Akkoord, maar we vroegen niet: ‘Gaat u akkoord met een opengrenzenbeleid?’ Je kunt dus niet zomaar concluderen dat 54% de grenzen wil sluiten.
Ook opmerkelijk: 45% vindt het ‘ongepast’ dat Duitsland een voortrekkersrol in Europa vervult.
HOFFMANN: Opmerkelijk laag, bedoel je? Als Duitse was ik verbaasd dat 55% het wél eens was met die voortrekkersrol. Want je kunt er niet omheen dat een deel van de Angelsaksische pers ons graag neerzet als een ‘gemene supermacht’. Ik had erger verwacht. Maar dat een groot deel van Europa naar Berlijn kijkt, voelt toch wat vreemd aan.
Kristof Dalle
‘Amper 46% vindt de open grenzen een van de grootste verwezenlijkingen, maar dat betekent niet dat 54% de grenzen wil sluiten.’
