De sluimerende controverse tussen de alsmaar vinniger wordende SP-voorzitter Patrick Janssens en het minder vernieuwingsgezinde deel van de achterban dreigde even de positie van partijsecretaris Hedwig Van Roost te ondermijnen.
De SP had zo haar redenen om niet veel ruchtbaarheid te geven aan de verkiezing van partijsecretaris Hedwig Van Roost, op 19 januari in de Leuvense Brabanthallen. Een veel te kleine meerderheid van de Raad van Voorzitters en Secretarissen keurde de kandidatuur van Van Roost goed: amper 58 procent stemde voor, ruim 33 procent tegen, de resterende 9 procent had geen mening. ‘Dat was die avond even slikken’, geeft de partijtop toe. ‘In de zaal was iedereen verbouwereerd’, becommentariëren aanwezigen.
Over één zaak is iedereen het eens: de 42 procent die Van Roost weigerde te steunen, viseerde niet de persoon van de 44-jarige voormalige emancipatie- ambtenares van de Vlaamse Gemeenschap. Waarom zouden ze trouwens? Bijna niemand van de aanwezigen kende haar, zelfs niet van naam. Maar het grote aantal tegenstemmen – één op de drie – sloeg in als een bom. Ook bij tal van tegenstemmers, van wie sommigen die avond al lieten verstaan ‘dat het zo niet was bedoeld’. Maar als een significant deel van die Raad van Voorzitters en Secretarissen – allemaal mensen die lokaal verantwoordelijkheid dragen en daar een hoop werk verzetten – voorbehoud aantekent, kan de partijtop dat signaal moeilijk negeren. Drie argumenten helpen het Leuvense bijna-debacle verklaren.
Eén (het triviale argument): de stemming was slecht georganiseerd. ’s Avonds, na een werkdag. Eerst stemmen, en pas daarna mocht Hedwig Van Roost zich voorstellen, wat ze trouwens voortreffelijk deed. Maar toen was het kwaad al geschied.
Twee (het democratische argument): de SP wordt volwassen. Van Roosts verkiezing toont aan dat de tijd voorbij is dat de achterban kandidaten van de partijtop schaapachtig aanvaardt. Wat niet wegneemt – en dat geven de betrokkenen wel toe – dat pakweg 72 procent voor Van Roost een even volwassen maar veel sterker resultaat zou zijn geweest.
Drie (het ernstige argument): het resultaat van de stemming vertolkte een ruim ongenoegen binnen de SP. Sommigen stellen vragen bij de algemene koers van de partij. Eerst moeten ze met Patrick Janssens een nobele onbekende aanvaarden. Dat doen ze, hoewel het velen in principe moeilijk valt. Maar als dat scenario met Hedwig Van Roost opnieuw uit de kast wordt gehaald, laten veel SP’ers graag even weten dat het welletjes is geweest met het aantrekken van externen.
Anders is het met de – ongetwijfeld erg Antwerpse – tegenstemmen die een verdoken (de stemming was geheim) uiting waren van ongenoegen met Patrick Janssens. Via een tegenstem wilde die groep carambole spelen en Janssens zélf treffen.
Want Janssens’ start was dan wel in slow-motion, sinds begin januari profileert hij zich steeds duidelijker als een voorzitter met een eigen smoel. Geen marionet van Johan Vande Lanotte, Steve Stevaert of van wie dan ook achter de schermen. Geen lakei van de regering, geen kruidenier die alle lokale partijbelangen afweegt. Janssens profileert zich als een man die kiest. Je kunt voor of tegen zijn, maar je weet altijd waarvoor hij (en in theorie de SP) staat: tegen Isabelle Durants linaire verbod op nachtvluchten, voor het nieuwe asielcentrum in Wommelgem, en ook tegen de Antwerpse gemeenteraad als die daar meent ‘vragen’ bij te moeten stellen. En voor Eric Antonis hoog op de Antwerpse CVP-lijst.
En die keuzes irriteren SP’ers die het liever anders zagen, minder geprofileerd vooral, in alle betekenissen van het woord. Niet toevallig volgde de nipte verkiezing van Van Roost amper twee dagen nadat de Antwerpse SP-schepen Gilbert Verstraelen (op 17 januari) zijn ‘open brief’ had gestuurd naar alle nieuwsredacties, om kond te doen dat hij ontslag nam uit de federatie en de koepel van de Antwerpse SP. Zo’n ‘ontslag’ stelt natuurlijk niets voor (een man met lef neemt ontslag als schepen, maar dat durfde Verstraelen natuurlijk niet, niet in het minst omdat het hem net te doen was om dat schepenzitje ook in de toekomst veilig te stellen), maar het zette wel een negatieve toon. En dan wisten de aanwezigen natuurlijk niet dat het daaropvolgende weekend Janssens zich van de Antwerpse gemeenteraad – incluis de SP-fractie – zou distantiëren in de zaak van het asielcentra in Wommelgem en Ekeren. Zo bekeken had Van Roost nog geluk dat haar verkiezing geen vijf dagen later stond geprogrammeerd.
Maar goed, ook met een krappe meerderheid is ze verkozen. En dat Van Roost al tijdens haar eerste weken in functie veel sceptici uit Leuven kon overtuigen van haar capaciteiten, laat uitschijnen dat zij wel eens zou kunnen uitgroeien tot de eerste zwaarwegende partijsecretaris sinds Carla Galle: Linda Blomme was te kleurloos, Kathleen Van Brempt mooi maar te jong. In die zin is Janssens’ positie vandaag zelfs steviger dan vóór Leuven.
Walter Pauli
