CD&V/N-VA

Op basis van de uitslag van de provincieraadsverkiezingen van 2006 mag Jo Vandeurzen dromen van vijf zetels. Maar de CD&V-voorzitter, die in Limburg de lijst van het kartel CD&V/N-VA trekt, wil niet euforisch zijn. Vier zetels acht hij realistischer. Dat is een zetel meer dan in 2003, toen CD&V in Limburg naar een historisch dieptepunt was weggezakt. Sindsdien zit de partij, zoals in de rest van Vlaanderen, weer stevig in een opgaande lijn.

Het Breese Kamerlid Liesbeth Van der Auwera is op de tweede plaats zeker van herverkiezing. Met een derde plaats zal aan het wachten van burgemeester Gerald Kindermans (Heers) op het kabinet van Vlaams minister-president Yves Leterme een einde komen, dat zal hij inwisselen voor de Kamer. Hij dacht in de huidige legislatuur al Theo Kelchtermans te kunnen opvolgen, maar dat lukte niet. Kelchtermans zet nu pas een punt achter ruim een kwarteeuw federale en Vlaamse politiek en is geen kandidaat meer.

Op de vierde plaats staat N-VA’er Jan Peumans, die bij de Vlaamse verkiezingen in 2004 verrassend over diezelfde Kelchtermans sprong. Peumans strijdt voor een vierde kartelzetel met lijstduwer Johan Sauwens. Beiden hebben een verleden bij de Limburgse VU, en ooit was Peumans nog adjunct-kabinetschef van Sauwens, toen die voor het eerst Vlaams minister werd. Als Peumans wordt verkozen, verhuist hij naar de Kamer. Sauwens zou in het Vlaams Parlement blijven. Opvallende afwezige op de lijst is Lode Ceyssens. De populaire burgemeester van Meeuwen-Gruitrode zou bij een aantal verantwoordelijken van CD&V-Limburg te veel het schrikbeeld van een nieuwe Karel Pinxten oproepen.

Eerste opvolger is Raf Terwingen, ACW’er en zoon van de recent overleden oud-burgemeester van Maasmechelen, Wim Terwingen. Tweede opvolger is Hilâl Yalçin, die eerst op het Steunpunt Gelijke Kansen van de Universiteit Antwerpen onderzoek naar huwelijksmigratie verrichtte en sinds begin van dit jaar werkt op de Dienst Diversiteit van de KU Leuven. Europarlementslid Ivo Belet duwt de opvolgerlijst.

Voor de Senaat kiest CD&V-Limburg voor algemeen ondervoorzitter Wouter Beke, die zich intussen met het boek De mythe van het vrije ik als partij-ideoloog heeft gemeld. Europarlementslid Frieda Brepoels (N-VA) staat eveneens op de Senaatslijst van het kartel.

SP.A/SPIRIT

Van federaal minister van Werk Peter Vanvelthoven verwacht niemand dat hij als lijsttrekker van SP.A/Spirit de fenomenale score van Steve Stevaert in 2003 zal evenaren. Het kartel klom toen ruim boven de 30 procent en haalde vier zetels binnen, drie daarvan zouden na 10 juni toch moeten overblijven.

De tweede kartelzetel zal in dat geval voor Meryame Kitir zijn. Deze Maasmechelse vakbondsafgevaardigde bij Ford Genk raakte op 10 oktober niet rechtstreeks verkozen in haar eigen gemeente en is ook voor het ABVV in Limburg ‘een risicovolle investering’. Maar Kitir behoort in de partij tot de arbeiders/arbeidsters, die SP.A-voorzitter Johan Vande Lanotte na 10 juni per se in het federale parlement wil. Op de derde plaats staat Vlaams Parlementslid Els Robeyns, die voor een derde zetel competitie voert met de Hasseltse burgemeester Herman Reynders (plaats vijf) en gedeputeerde Hilde Claes (lijstduwer). Maar ook provincieraadslid Duygu Akdemir uit Beringen (plaats negen) kan voor een verrassing zorgen. Voor Annemie Roppe (Spirit) betekent de vierde plaats op de lijst het einde van haar werk in de Kamer.

Als Reynders of Claes verkozen wordt, gaan ze niet zetelen en komt huidig senator Ludwig Vandenhove in de plaats. De burgemeester van Sint-Truiden haalde onlangs nog op een vreemde manier het nieuws toen hij tijdens carnavalsfeesten met een stadswagen enkele andere auto’s aanreed en pas een week later tekst en uitleg aan de politie gaf. Voor zijn zetel in de Senaat mag huidig Kamerlid Guy Swennen zich intussen opwarmen. Swennen was in de Kamer de bezieler van een nieuwe echtscheidingswetgeving.

SP.A/Spirit begint met deze campagne in Limburg aan een nieuw tijdperk. Stevaert is gouverneur geworden en partijstrateeg Paul Butenaerts is met pensioen. Ze zijn opgevolgd door Vanvelthoven en Reynders. Dat duo moet ervoor zorgen dat SP.A-Limburg binnen de partij een electorale kracht blijft. Alleen op die manier kan worden gerechtvaardigd dat een nieuw ministerschap voor Vanvelthoven een must is. ‘Iemand die zijn werk goed doet, beloon je niet door hem aan de kant te schuiven’, vindt Reynders.

OPEN VLD

Vicepremier en minister van Binnenlandse Zaken Patrick Dewael beseft dat de electorale stemming minder gunstig is voor Open VLD, en dat zijn partij ook bij de gemeenteraadsverkiezingen van vorig jaar in Limburg vooral pluimen verloor aan het Vlaams Belang. Maar als lijsttrekker denkt Dewael dat zijn partij in 2003 nog voldoende ‘overschot’ had om op 10 juni in Limburg drie Kamerzetels te kunnen behouden.

Huidig Kamerlid Hilde Vautmans op plaats twee is genoeg campagnebeest om er daarvan een in de wacht te slepen. Haar collega-parlementslid en burgemeester van Maasmechelen Georges Lenssen moet voor een derde zetel de strijd aanbinden met lijstduwer Jaak Gabriels. De burgemeester van Bree, die in oktober vorig jaar de absolute meerderheid in zijn gemeente verloor, wil kennelijk nog eens alles uit de kast halen voor een mandaat in het federale parlement. Voorts gaat Dewael er prat op dat hij twee kandidaten met een Turkse achtergrond gestrikt heeft: Sadam Yilmaz (plaats vier) is ex-lid van de moslimexecutieve en voorzitter van een moskeevereniging; derde opvolger Hakan Celikoz werkt bij het onderzoekscentrum IMEC in Leuven.

Voor de plaats van eerste opvolger trok Open VLD lang tijd de Limburgse VKW-voorzitter Lode Essers aan de mouw, ook al omdat zijn vader ooit voor de liberalen in de Limburgse provincieraad zat. Maar Essers bedankte voor de eer, wegens te druk met zijn kantoormeubelenbedrijf Pami. De lijst van opvolgers wordt nu getrokken door Bilzenaar Bruno Steegen, en geduwd door Vlaams minister Marino Keulen.

In de Senaat heeft de Limburgse afdeling van Open VLD op dit moment twee zetels en dat wil ze minstens zo houden, met Nele Lijnen (Vivant) op een tweede plaats na lijsttrekker Guy Verhofstadt en met Jeannine Leduc, die van op de voorlaatste plaats van de Senaatslijst in staat wordt geacht over andere kandidaten te springen. Eerste opvolger voor de Senaat is Roland Duchâtelet: bedrijfsleider, schepen in Sint-Truiden, voorzitter van Vivant én van voetbalclub STVV.

Voor Open VLD is 10 juni een politiek waagstuk. Als de partij, met Dewael op kop, in Limburg klappen zou krijgen, is de kans groot dat Keulen de fakkel van sterke man snel overneemt om de partij naar de Vlaamse verkiezingen van 2009 te loodsen.

VLAAMS BELANG

Vlaams Belang heeft in Limburg volgens lijsttrekker Bert Schoofs nog goed 5000 stemmen extra nodig om te flirten met de 20 %-grens en een derde zetel. De partij steunt voor die ambitie op haar uitslag bij de Vlaamse verkiezingen en bij de gemeenteraadsverkiezingen in 2006. Bij die laatste stembusslag kwam ze op in 37 van 44 Limburgse gemeenten. Ze brak zowat overal door, en ook in de Limburgse provincieraad heeft ze intussen een fractie van vijftien man.

Schoofs, die al sinds 1999 in de Kamer zetelt, wordt op de tweede plaats gevolgd door Vlaams Parlementslid Linda Vissers. Zij is de politieke poulain van de Limburgse Vlaams Belangvoorzitter en voormalige VU-gedeputeerde Jef Van Bree. Voor die tweede plaats was ook lange tijd uittredend Kamerlid Marleen Govaerts in de running. Maar na een aanvaring met kopstuk Gerolf Annemans, die haar man en haar dochter geschiktere kandidaten vond, trok de familie Beckers-Govaerts zich terug voor de federale verkiezingen. ‘Als de campagne start, begin ik aan de grote kuis’, liet Marleen Govaerts droogjes in Het Belang van Limburg weten. ‘In elke partij zijn er perikelen bij de lijstvorming. Belangrijk is dat de familie het Vlaams Belang openlijk trouw blijft, Marleen als gemeenteraadslid in Sint-Truiden en haar man als lid van de provincieraad’, zo minimaliseert Schoofs de electorale schade.

Als er een derde Vlaams Belangzetel komt, zal die naar notarisklerk Chris Janssens gaan. Hij verzamelde in oktober vorig jaar in Genk meer naamstemmen dan de lijsttrekkers van SP.A (Chokri Mahassine) en Open VLD (Jacques Germeaux). Na Janssens staat Annick Ponthier uit Bilzen. Die pikorde bij het Vlaams Belang in Limburg wordt bevestigd bij de opvolgers. Op die lijst zijn Janssens en Ponthier ook een en twee. Een zetel in de Senaat is volgens Schoofs niet echt een mikpunt van zijn Limburgse afdeling, hoewel Van Bree op de Senaatslijst staat.

GROEN!

Als Groen! op 10 juni in Limburg een Kamerzetel haalt, zou dat een heus huzarenstuk zijn. In 2003 veegde electorale stormram Steve Stevaert de partij weg, en enkele maanden later haalde hij in Limburg ook nog eens Ludo Sannen, die in de naweeën van het groene verkiezingsdebacle Vlaams milieuminister werd, over van Groen! naar de SP.A. In 2004 herstelde Groen! enigszins van die opdoffers, maar toenmalig lijsttrekker Flor Orij raakte uiteindelijk niet over de kiesdrempel (5 procent) voor een zetel in het Vlaams Parlement.

Voor de Kamer ligt die kiesdrempel nog enkele procenten hoger. Toch geeft de nieuwe lijsttrekker Johan Danen zichzelf 50 procent kans om een kamerzetel te halen. Danen behoort tot de nieuwe lichting van jonge en beloftevolle groenen die partijvoorzitter Vera Dua naar voren schuift voor de Kamer. Hij is docent informatica aan de Provinciale Hogeschool en gemeenteraadslid in Bilzen. Geïnspireerd door het klimaatdebat kreeg Danen van de regionale pers de titel van ‘Limburgse Al Gore’.

De kop van de Limburgse Kamerlijst van Groen! wordt voorts gevormd door gemeenteraadsleden uit Sint-Truiden (Mieke Biets), Houthalen-Helchteren (Tony Ventura), Hasselt (Karima Talhaoui) en Alken (Sara Gilissen). Lijstduwer is de Hasseltse schepen Toon Hermans, die in zijn stad al aan een derde mandaatperiode bezig is.

PVDA

De Partij van de Arbeid (PVDA) sleepte bij de gemeenteraadsverkiezingen in 2006 in Limburg twee zetels uit de brand. In Genk werd Harrie Dewitte verkozen, en in Lommel slaagde Staf Henderickx er zelfs in om met de lijst Aktief de absolute meerderheid van vader en zoon Vanvelthoven (SP.A) te breken. Dat succes is mee te danken aan een jarenlange inzet in plaatselijke groepspraktijken van Geneeskunde voor het Volk. Die vormen de uitvalsbasis van concrete acties rond onder meer de gezondheid van mensen in een door bedrijven vervuilde omgeving, het tekort aan sociale woningen, te hoge energiefacturen, werkloosheid en armoede. In Hasselt en Maasmechelen probeert men een gelijkaardige dynamiek op gang te brengen.

De PVDA spiegelt zich met die aanpak aan het succes van Jan Marijnissen en zijn SP in Nederland, maar beseft dat een Limburgse Kamerzetel er niet in zit. Men is ook een beetje zuur over het opkomen van het Comité voor een Andere Politiek (CAP) ‘omdat het de linkse en progressieve stemmen alleen maar versnippert’. Overleg over samenwerking was er niet. De PVDA-lijst wordt in Limburg getrokken door Dewitte, en geduwd door Henderickx.

CAP

Een buitenbeetje op de Limburgse stembrief voor de Kamer wordt op 10 juni de lijst van het Comité voor een Andere Politiek (CAP), de beweging van voormalig SP.A’er Jef Sleeckx. De CAP-lijst wordt getrokken door Jules D’Oultremont, tot vorig jaar SP.A-gedeputeerde en daarvoor burgemeester van Houthalen-Helchteren. Nu is hij daar alleen nog gemeenteraadslid.

Na de gemeenteraadsverkiezingen van vorig jaar raakte D’Oultremont verzeild in een pijnlijk conflict met zijn partij over financiële afdrachten en met de huidige burgemeester Alain Yzermans (SP.A) over de coalitievorming en het OCMW-voorzitterschap in Houthalen-Helchteren. Toen hij ook dat laatste aan zijn neus zag voorbijgaan, richtte hij de beweging Sociaal & Democratisch Houthalen-Helchteren op. Ze werd een springplank naar het CAP-lijsttrekkerschap in Limburg. Allicht haalt D’Oultremont vooral stemmen in zijn eigen gemeente en op enkele andere plaatsen in Midden-Limburg.

LDD

De Lijst Dedecker (LDD) zal het in Limburg moeten redden met de Hasseltse advocaat Marc Similon als lijsttrekker. Aanvankelijk was hij enkel provinciaal LDD-voorzitter en wilde hijzelf niet eens aan de verkiezingen deelnemen. Maar een Limburgs zwaargewicht voor de kop van de LDD-lijst bleek onvindbaar, zodat Similon zich liet overhalen door Jean-Marie Dedecker.

Similon stond ooit schouder aan schouder met Paul Marchal en zat diens partij PNPb voor. Lang hield hun samenwerking niet stand. Toen al verzeilde Similon in de marge van de VLD, waarvan hij tot voor kort alleen nog ‘slapend lid’ was. De Limburgse LDD-lijst zal volgens hem voor de ene helft bestaan uit nieuwkomers en voor de andere uit mensen ‘met een politiek verleden’. Een van hen is het Lommelse gemeenteraadslid Ludo Lommers. Hij werd verkozen voor het Vlaams Belang, maar is intussen uit die partij gestapt. De kans dat LDD de kiesdrempel in Limburg haalt, is nihil. Open VLD en Vlaams Belang denken ook niet veel kiezers aan deze lijst kwijt te raken.