Toplui van de grootste Belgische diamantbedrijven, waaronder Rosy Blue en de Arslanian Frères, waren verbonden aan verschillende offshorevennootschappen op de Britse Maagdeneilanden. Dat blijkt uit gelekte documenten van het Panamese advocatenkantoor Mossack Fonseca. De offshores werden opgericht om diamanten te ontginnen in Angola.
Deze week velt de Antwerpse strafrechter een vonnis in de affaire rond het vroegere koerierbedrijf Monstrey. Het gaat om een van de grootste fraudezaken ooit in de Antwerpse diamantwereld. Diamantinvoerder Monstrey Worldwide Services zou tussen 2001 en 2005 vier verschillende fraudecircuits hebben opgezet. Op het beklaagdenbankje zitten liefst 103 diamantbedrijven en diamantairs. Een van de bekendste verdachten is diamantair Dilip Mehta (66), voormalig topman van Rosy Blue, het op een na grootste diamantbedrijf van België. In 2014 noteerde het nog een omzet van liefst 2 miljard dollar. De groep Rosy Blue telt wereldwijd 10.000 medewerkers.
In de zaak-Monstrey vorderde de openbaar aanklager in oktober 2015 twee jaar cel en een beroepsverbod van twee jaar tegen Dilip Mehta. Mehta, geboren in Mumbai, kwam in de jaren zeventig naar Antwerpen om de Belgische tak van zijn Indiase familiebedrijf uit te bouwen. Hij verwierf de Belgische nationaliteit en bouwde Rosy Blue, met kantoor in de Antwerpse Hoveniersstraat, uit tot een van de belangrijkste spelers in de diamantsector wereldwijd. Voor zijn belangrijke rol in de Belgische economie kreeg diamantair Dilip Mehta in 2006 de titel van baron.
In november 2008 raakte het nieuws bekend over een huiszoeking bij de Antwerpse kantoren van Rosy Blue, dat voor miljoenen dollars zou hebben meegeprofiteerd van de Monstrey-circuits. Kort daarna, in januari 2009, verliet Dilip Mehta België. Vandaag woont hij in de Verenigde Arabische Emiraten. Zijn mandaat als directeur van Rosy Blue NV eindigde in januari 2012 en werd niet hernieuwd.
Nu duikt Dilip Mehta ook op in de Panama Papers, die Knack kon inkijken dankzij ICIJ en Süddeutsche Zeitung. Zo lezen we in de gelekte documenten van het Panamese advocatenkantoor Mossack Fonseca dat Mehta in november 2009 – na zijn vertrek uit België dus – werd aangesteld als directeur van Tarkins Trading Corp, een offshore die in 2002 werd opgericht op de Britse Maagdeneilanden. En in de zomer van 2011 werd Mehta aandeelhouder van de Blossom Agro Limited, een andere offshore op de Britse Maagdeneilanden, opgericht in 2008. In een reactie bevestigt Dilip Mehta de bevindingen. ‘Blossom Agro Ltd heeft geen zakentransacties uitgevoerd en bezit geen activa sinds de dag dat Mehta de aandelen in handen kreeg, tot op vandaag’, klinkt het. En verder: ‘Dilip Mehta bevestigt dat hij in zijn persoonlijke capaciteit werd aangesteld, in november 2009, als directeur van Tarkins Trading Corporation, dat werd opgezet om een joint venture aan te gaan met een Turks bedrijf om diamanten en zilveren juwelen te vervaardigen. Deze entiteiten staan ten dienste van perfect legitieme lopende (of toekomstige) zakenactiviteiten en werden niet opgericht voor belastingontduiking – wat overigens zinloos zou zijn gezien het feit dat de heer Dilip Mehta sinds verschillende jaren inwoner is van de Verenigde Arabische Emiraten.’
Tarkins Trading Corporation was niet de enige offshore waar Dilip Mehta directeur van werd, zo blijkt uit het datalek. ‘Ik, Dilip R. Mehta, houder van [Belgisch paspoortnummer], geef mijn toestemming om op te treden als directeur van AMIC Management Holdings Ltd’, staat te lezen in een brief die Mehta op 11 november 2009 in Dubai ondertekende. In nog andere documenten staat dat Mehta een week later effectief ook aantrad als directeur van AMIC, een offshore op de Britse Maagdeneilanden opgericht op 26 oktober 2004.
Alweer de Britse Maagdeneilanden
Verrassing: Dilip Mehta was niet de enige Antwerpse diamantair die banden had met de offshore AMIC. Op 12 juni 2005, zo blijkt uit de gelekte documenten, kwamen aandelen van AMIC in handen van Raffi Arslanian (65), gedelegeerd bestuurder bij het Antwerpse diamantbedrijf Arslanian Frères. Op zijn website noemt het bedrijf zich een ’toonaangevende speler in de internationale business van ruwe diamant’. Met een omzet van 405 miljoen euro in 2014 is Arslanian Frères, met kantoor in de Hoveniersstraat 30, het negende diamantbedrijf van België. Het is volledig in familiehanden en wordt beheerd door de tweede en derde generatie Arslanian, een familie met Armeense roots.
Raffi Arslanian was aandeelhouder van AMIC samen met nog drie andere partijen: Rosy Blue FZE uit Dubai (in 2008 als aandeelhouder vervangen door Black Willow Company Limited op de Britse Maagdeneilanden), Front Trading Consultant Incorporated en Atlantic Commercial Group Corp – twee offshores op de Britse Maagdeneilanden. Raffi Arslanian antwoordde niet op onze vragen over AMIC.
Ten slotte speelde nog een derde Antwerpse diamantair een rol bij AMIC, de Belg Mozes Victor Konig (61), die eerder ook al genoemd werd in het SwissLeaks-schandaal omdat hij verbonden was aan een rekening bij HSBC Private Bank in Genève. Mozes Victor Konig, toen nog met een adres op de Meir in Antwerpen, was een van de zes directeurs die op 5 november 2004 bij AMIC werden aangesteld. De andere directeurs woonden op dat moment in Mumbai, Dubai, Zuid-Afrika en Angola. Op 28 maart 2005 vond onder voorzitterschap van Mozes Victor Konig ook een raad van bestuur van AMIC plaats in Antwerpen.
Gezocht door Interpol
Dat was reden tot paniek. Op 23 januari 2012 stuurt het kantoor van Mossack Fonseca op de Britse Maagdeneilanden een mail naar een advocatenkantoor in de Verenigde Arabische Emiraten, met in kopie het compliance-departement (dat de klanten doorlicht) van Mossack Fonseca. Onderwerp: AMIC Management Holdings Ltd. ‘Tijdens ons onderzoek vonden we de bijgevoegde documenten over de directeur van het bedrijf, Mozes Victor Konig. Gelieve te bevestigen of dit een en dezelfde persoon is.’ De bijlage is een bericht van Interpol, gedateerd 18 augustus 2008: ‘Wanted: Victor Mozes Konig.’ Het staat vandaag nog altijd online op de Interpol-lijst van gezochte personen: Konig wordt ‘gezocht door de Russische justitie voor vervolging en om een straf uit te zitten’. De aanklacht? ‘Onwettige handel in edelmetalen, natuurlijke edelstenen en parels.’
Het advocatenkantoor in de Verenigde Arabische Emiraten antwoordt de volgende dag: ‘We hebben de bijgevoegde documenten gecheckt met de informatie die wij hebben, en het geeft een match. Adviseer ons alstublieft over de volgende stap. Moeten we de professionele klant waarover het gaat benaderen? Ze zijn nogal een groot bedrijf en we kennen hen al een hele tijd.’ De kwestie sleept een paar maanden aan. Op 12 april 2012 mailt Mossack Fonseca aan het advocatenkantoor in de Emiraten dat het gaat om een ‘situatie met een hoog risico’: ‘Als we tegen morgen geen bijkomende informatie krijgen, zullen we een compliance-rapport voorleggen aan de ceo om zijn goedkeuring te krijgen om terug te treden als “registered agent”.’ Mossack Fonseca trad voor AMIC immers op als officieel contactpunt voor de overheid van de Britse Maagdeneilanden.
Dan gaat het snel. Mozes Victor Konig wordt door AMIC ontslagen als directeur, en de opdoeking van de offshore wordt overwogen. Het bedrijf zou sinds 2007 immers geen activiteiten meer ontplooien.
‘Onaangename incidenten’
In een mail van het advocatenkantoor in de Emiraten, verstuurd op 24 april 2012, krijgt Mossack Fonseca eindelijk een omstandige uitleg over de mysterieuze offshore: ‘AMIC is opgericht in 2004 om diamantwinning in Luanda (Angola) te onderzoeken. De functie van AMIC was om operaties van diamantexploratie te financieren (…) Ten tijde van de oprichting [van AMIC] werden de aandeelhouders vertegenwoordigd door Rosy Blue FZE, een bedrijf dat behoorde tot de grootste diamantverhandelaar-groepen. Naast Rosy Blue was er participatie in het project van Front Trading Co en de heer Raffi Arslanian. Front Trading werd geïntroduceerd door de heer Konig. (…) Later, als deel van de herstructurering van de diamantbusiness in Rosy Blue, en de stopzetting van Rosy Blue FZE in Dubai, werden de aandelen van die laatste in AMIC overgemaakt aan Black Willow Co Ltd. (…) In het jaar 2007-2008, hoewel het project goede vooruitgang had geboekt, waren er onaangename incidenten op de projectsite. Endima, de lokale overheid die het project coördineerde, nam unilateraal bepaalde onaangename beslissingen, waarmee het agentschap de belangen van AMIC omzeilde (…) De politieke ontwikkelingen in het land werden niet beschouwd als gunstig, en de aandeelhouders van AMIC beslisten om de operatie op te schorten en het materiaal van de site te verkopen. De volledige uitrusting werd verkocht voor een “noodprijs” om uit het project te treden. (…) De aandeelhouders vonden dat als een nieuwe onderneming op poten zou worden gezet, dat zou moeten gebeuren met selecte deelnamen, zonder Mr Konig – tot het moment dat zijn naam gezuiverd wordt door de overheden. (…) En aangezien het bedrijf niet van plan is om in zijn huidige vorm verder zaken te doen, hebben de aandeelhouders aanbevolen om het bedrijf te ontbinden, of uit het bedrijfsregister te laten schrappen, welk van de twee opties ook het makkelijkste is. (…) Mr Mozes Victor Konig kan al sinds lange tijd niet meer bereikt worden en communicatie met hem is compleet onhaalbaar.’
Het antwoord van Mossack Fonseca, twee dagen later, is kort en krachtig: ‘Na evaluatie hebben we beslist om door te gaan met het ontslag als registered agent/kantoor voor bovenvermeld bedrijf [AMIC].’ Kort daarna, op 4 mei 2012, werd AMIC inactief.
Nog een maand later, in juni 2012, kreeg Mozes Victor Konig in nog een heel andere zaak van de Antwerpse strafrechtbank een voorwaardelijke celstraf. Daarbij ging het om het Radisson SAS Parklane-hotel aan de Van Eycklei, dat in de jaren negentig deels gefinancierd zou zijn met zwart geld en misdaadgeld.
‘Relaties niet in gevaar brengen’
Blijft de vraag: waarom onderzocht Rosy Blue, een van de grootste diamanthuizen ter wereld, de opportuniteiten van diamantwinning in Angola via een anoniem schermbedrijf op de Britse Maagdeneilanden? De Rosy Blue-alliantie, die benadrukt momenteel noch als aandeelhouder noch als directeur betrokken te zijn bij offshores waarover we vragen hadden gesteld, bevestigt dat Rosy Blue FZE in het verleden een minderheidsaandeel had in AMIC. ‘AMIC was gespecialiseerd in de verkenning van mijnbouwmogelijkheden in Afrika. Om commerciële redenen, en om onze bestaande relaties met onze mijnbouwleveranciers niet in gevaar te brengen, vonden we het aangewezen om niet onder onze eigen naam te opereren. Aangezien in 2007 de mijnbouwrechten uiteindelijk werden toegekend aan BHP Billiton en niet aan AMIC, werd het project stopgezet. Daarom werd dat jaar dan ook besloten om de aandelen in AMIC te verkopen aan een derde partij.’
Rosy Blue benadrukt ook dat bedrijven van de diamantgroep géén zaken meer doen met Victor Mozes Konig. En verder: ‘We hebben via de pers vernomen dat de heer Konig, vele jaren na de investering van Rosy Blue FZE in AMIC, betrokken raakte bij een aantal juridische geschillen. (…) Geen enkel bedrijf uit de Rosy Blue-groep had enige linken met, kennis van, of betrokkenheid bij die geschillen.’
Van Konig, die we probeerden te contacteren via zijn voormalige Zwitserse advocaat, ontvingen we geen reactie.
Angola revisited
Naast voormalige toplui van Rosy Blue en de Arslanian Frères duiken nog andere grote bedrijven uit de Antwerpse diamantwereld op in de Panama Papers. Zo is er het voormalige BHP Billiton Diamonds NV, dat in 2012 werd overgenomen door een Canadese mijnbouwgroep. BHP Billiton Diamonds NV bestaat nu in België onder een nieuwe naam.
Wat blijkt uit de gelekte documenten van Mossack Fonseca? In februari 2005 stond het Londense kantoor van BHP Billiton in contact met Mossack Fonseca op de Britse Maagdeneilanden, over de oprichting van een aantal offshores. ‘Doel waarvoor de bedrijven worden opgericht is om deelname te onderhandelen in een nog niet opgerichte joint venture om diamanten te zoeken in de republiek Angola (…) Als dit een economisch leefbaar vooruitzicht zou opleveren, zal het bedrijf het project proberen te ontwikkelen en de daaruit volgende diamantmijn beheren.’
Op 4 maart 2005 worden op de Britse Maagdeneilanden een aantal nieuwe offhsores opgericht, met BHP Billiton (UK) Limited als aandeelhouder: Helios Diamonds Limited, Equatorial Diamonds Limited, New Horizon Diamonds Limited en Savannah Diamonds Limited. Nog diezelfde dag komt de raad van bestuur van die vier offshores samen in… de Hoveniersstraat 30 in Antwerpen, het toenmalige adres van BHP Billiton Diamonds NV. Later wordt Mossack Fonseca ook gevraagd om facturen met betrekking tot de vier offshores door te sturen naar de Hoveniersstraat in Antwerpen. Pas in november 2006 mogen de facturen rechtstreeks worden opgemaakt op naam van de offshores op de Britse Maagdeneilanden, zo staat te lezen in de gelekte data van Mossack Fonseca.
‘BHP Billiton verkocht zijn diamantenbusiness aan Dominion Diamonds in 2012’, reageert BHP Billiton (Dominion Diamonds zelf antwoordde niet op onze vragen). ‘BHP Billiton is trots op zijn wereldwijde economische bijdrage, met inbegrip van het betalen van belastingen. We zijn niet betrokken bij agressieve belastingplanning. In 2015 hebben we wereldwijd 7,3 miljard dollar betaald aan belastingen, royalty’s, en andere betalingen aan regeringen. Onze effectieve belastingvoet bedroeg dat jaar 31,8 procent (en 45 procent als je de royalty’s meetelt). We zijn transparant over al onze belastingbetalingen in elk land waar we actief zijn, en vermelden ze in onze officiële rapporten.’
‘De offshorebedrijven waar u naar vraagt, hingen samen met een joint venture voor diamantexploratie in Angola. BHP Billiton stapte in 2009 uit deze joint venture, en verliet de diamantbusiness compleet in 2013.’
‘Elk van die bedrijven had een geregistreerde afdeling die onderworpen was aan Angolese belastingen, en winsten zouden daar belast worden. In de periode waarin BHP Billiton een belang aanhield, maakten de entiteiten geen winst.’
Panama Papers is een samenwerking tussen Knack, ICIJ, Süddeutsche Zeitung, De Tijd, Le Soir en MO*.
DOOR KRISTOF CLERIX
DIAMANTAIR DILIP MEHTA KREEG IN 2006 DE TITEL VAN BARON. OOK HIJ DUIKT NU OP IN DE PANAMA PAPERS.
VICTOR MOZES KONIG WORDT GEZOCHT VOOR ONWETTIGE HANDEL IN EDELMETALEN, NATUURLIJKE EDELSTENEN EN PARELS.
NOG DIEZELFDE DAG KOMT DE RAAD VAN BESTUUR VAN DIE VIER OFFSHORES SAMEN IN… DE HOVENIERSSTRAAT 30 IN ANTWERPEN.
