Frankrijk toont zijn Nigeriaanse collectie.

Zwart Afrika werd in de vorige eeuw opgedeeld door de Europese koloniale mogendheden. West-Afrika, bijvoorbeeld, werd grotendeels verdeeld tussen de Engelsen en de Fransen. Dat had ook gevolgen voor de Afrikaanse etnologica in de Europese private en openbare verzamelingen. De Franse musea bezaten tot voor kort maar weinig voorwerpen uit Nigeria, dat een Engelse creatie was. Daar werd intussen aan verholpen, want de Franse staat kocht in 1996 en 1997 met de steun van het ?Fonds du Patrimoine? niet minder dan 276 Nigeriaanse ?kunstwerken? uit de Geneefse collectie Barbier-Mueller.

Die indrukwekkende verzameling werd vanaf 1930 ongeveer samengebracht door Josef Mueller en later door diens dochter Monique en haar man Jean-Paul Barbier. Ze omvat zowel schilderijen, antiquiteiten als etnologica uit de hele wereld. Jean-Paul Barbier heeft al herhaaldelijk gezegd dat zijn kinderen niet geïnteresseerd zijn in de collectie. De kans op willekeurige verspreiding is dan ook groot. Daarom verkiezen de eigenaars de collectie in samenhangende brokken van de hand te doen. In Genève blijft het Musée Barbier-Mueller waarschijnlijk wel bestaan.

De nieuwe collectie Nigeria van de Franse staat wordt nu in haar totaliteit in Parijs tentoongesteld. Ze werd aangevuld met enkele voorwerpen die al in Frans bezit waren, onder meer uit het Musée de l’Homme. De expositie omvat vooral beelden en maskers uit de vorige eeuw en uit het begin van deze eeuw van de Yoruba, de Igbo en de bewoners van de delta, van Benoue en Cross River.

Maar Nigeria is ook één van de weinige landen van Zwart Afrika waar archeologica werd gevonden. Zo worden enkele beeldjes en kopjes in steengoed getoond uit de protohistorische cultuur van de Nok (vijfde eeuw vóór tot tweede eeuw na Christus). Ook enkele meesterwerken van het koninkrijk Ife (twaalfde-vijftiende eeuw) en Benin (vijftiende-negentiende eeuw). Vooral die laatste cultuur maakt indruk met de bronzen plaketten die het paleis van de heerser sierden en waarop mensen en dieren met een verbazingwekkende nauwkeurigheid zijn weergegeven.

Paul Dossche

?Arts du Nigéria?, in het Musée national des Arts d’Afrique et d’Océanie aan de Porte Dorée in Parijs. Tot 18/8.

Ngbe-embleem van de Ejagham-stam ; hout, vezels, leder, dierenschedels ; 104x102x24cm : fascinerend Afrika.