Vlaanderens Telenet staat te koop. Maar de openbare kabelmaatschappijen geven hun infrastructuur niet weg.
De verkoop van Telenet, de Vlaamse aanbieder van telefoon- en Internetdiensten, aan een buitenlandse groep kan 100 tot 200 miljard frank opbrengen. Minister van Economie Dirk Van Mechelen (VLD) manifesteerde zijn koopmansgeest: de Vlaamse regering moet de waarde van Telenet en de kabel nu verzilveren. Regeringsleider Patrick Dewael (VLD) ziet dat wel zitten en in de Vlaamse Raad applaudisseerden de liberalen samen met een deel van de socialistische fractie.
Die mercantiele houding staat haaks op de geest waarin de oprichting van de Vlaamse telefoonmaatschappij in 1994 tot stand kwam. Liberaal en Vlaams was toen de houding van de christen-democratische premier Luc Van den Brande, de ‘vader’ van Telenet. Vlaanderen bezette zelf het terrein, trad zo in concurrentie met Belgacom en verankerde zijn telecombedrijf in Vlaanderen. De elektriciteitsgroep Electrabel bood zijn medewerking aan maar werd bedankt, wegens zijn Franse roots. De Vlaamse overheidsholding Gimv, de intercommunales van de Vlaamse steden en gemeenten en enkele min of meer Vlaamse privé-investeerders plantten Telenet stevig in Vlaamse financiële bodem. De telecomoperator is dus niet alleen op initiatief van de overheid opgericht, hij is ook grotendeels (55 procent) een overheidsbedrijf.
Telenet verbindt de zestien televisiekabelnetwerken en biedt met breedbandtechnologie hoog kwalitatieve telefoon aan. Ongeveer de helft van Vlaanderen wordt nu bereikt en over twee jaar zal het werk volledig afgerond zijn. Maar het gaat minder snel dan gepland, de commercialisering hapert, de Internetcampagne is niet erg dynamisch. Het hoofdkwartier in Mechelen weigert de abonneecijfers mee te delen, het laatst bekende is dat van maart verleden jaar, 30.000. Vorige zomer ontsloeg een revolterende raad van bestuur de algemene directeur Paul Van Der Spiegel, die het bedrijf opstartte. De Amerikaan Chuck Carroll van MediaOne kwam in zijn plaats.
Het toeval speelt soms een rol. MediaOne (voorheen US West) was de industriële partner in Telenet. De Amerikanen leverden niet alleen een kwart van het kapitaal, maar vooral de technologie en deskundigheid. Maar vorige zomer werd MediaOne overgekocht door AT&T en zoals dat bij acquisities gaat, moeten de niet-strategische participaties er dan aan geloven om het financiële avontuur te dekken. MediaOne verkoopt dus zijn 25 procent in Telenet. In afwachting van een of meer nieuwe industriële partners nemen de aandeelhouders het pakket voorlopig over.
EN TOEN NOG VIER
Het heette dat er een tiental kandidaten waren. Nu is nog slechts sprake van drie, hooguit vier. Twee van hen vallen nogal op. United Pan-Europe Communications (UPC) is een Nederlands beursgenoteerd bedrijf met dominante Amerikaanse aandeelhouders (UnitedGlobalCom vooral en Microsoft). Het is de sterkste speler op de Nederlandse markt van kabel-tv en UPC Belgium, het vroegere TVD Radio Public, biedt in het Leuvense en in een deel van Brussel al televisie en Internet aan via een eigen kabelnetwerk.
Essent is de grootste Nederlandse nutsgroep (elektriciteit, kabeldistributie, afvalverwerking en telecommunicatie), in bezit van provincies en gemeenten. Het openbare bedrijf zoekt expansie omdat het zichzelf te klein vindt om op termijn te overleven. Telenet is een mooie kandidaat, de Vlaamse kabelactiviteiten sluiten goed aan bij die in Zuid-Nederland.
British Telecom is een wereldreus en in België al actief met telefonie voor grote bedrijven. Het is een discrete potentiële overnemer. Ten slotte lonkt ook Mobistar, een dochter van France Telecom, naar Telenet. Als de tweede mobilofoonoperator in België de vaste telefonie binnenstapt, wordt hij een geduchte concurrent van Belgacom. Directieleden van Telenet lijken dat idee niet ongenegen te zijn. Maar voor Mobistar ligt de prijs (voorlopig?) te hoog.
Verkopen is niet altijd even eenvoudig. UPC en Essent willen namelijk veel meer dan het gat van MediaOne opvullen. Het is de Nederlanders om expansie te doen, zij hebben de ambitie via Telenet de Vlaamse markt in te palmen. Meer nog, ze willen niet alleen de telecomoperator maar ook de kabelnetten van de intercommunales waarlangs Telenet telefoneert, of op zijn minst het volledige gebruik ervan.
Vlaanderen is de meest bekabelde regio ter wereld, 52.000 kilometer televisiekabel waarop 2,2 miljoen klanten zijn aangesloten. Telenet is geen eigenaar van die coax, het bedrijf huurt het gebruik van de kabelmaatschappijen. Net zoals gas en elektriciteit is ook de televisiedistributie een zaak van de steden en de gemeenten, die zich daartoe verenigden in intercommunales; zes zuivere en tien gemengde met Electrabel als privé-partner. Die verhuren aan Telenet slechts een stukje van hun kabel, een klein deel van de bandbreedte, 50 van de 450 tot 600 megahertz. Op die kabel is dus nog veel plaats voor andere toepassingen, zoals digitale televisie van hoge kwaliteit, een ruim aanbod betaalstations, video-op-aanvraag, elektronische handel en tal van andere multimediale mogelijkheden.
Vandaar de belangstelling van de buitenlandse kandidaat-kopers voor de kabelnetwerken. Telenet en sommige Vlaamse regeringsleden deden daar afgelopen week nogal opgewonden over. Het leek alsof de intercommunales met boosaardige domheid de telecomrevolutie wilden afremmen. De Europese kabelmarkt is in beweging, waarschuwde Telenet-voorzitter Gerard Van Acker, de in de KS-affaire betrokken directeur-generaal van de GIMV. Volgens minister Van Mechelen is de kabel bijna versleten, zodat het beter is hem snel te verkopen – maar hij had er geen verklaring voor waarom buitenlandse concurrenten er dan toch nog een hoge prijs voor willen betalen. Regeringsleider Dewael had het over ‘een digitaal platform’ en verzekerde dat een buitenlands privé-monopolist de dienstverlening zou blijven verzorgen. Zelfs het schone geld werd erbij gehaald. De steden en de gemeenten zouden een flinke meerwaarde op de verkoop van de televisiekabel krijgen.
ZWAAIEN MET CHEQUE
Terwijl de meesten allang de draad van het verhaal kwijt waren, bleven de eigenaars ongelooflijk rustig toekijken. De voorzitters van de intercommunales weten wél waarover het gaat. Al een keer eerder hebben zij Telenet aangeboden hun kabelnetten volledig in de telecomoperator te integreren. Dat heeft echter zijn prijs. De intercommunales zouden veruit de belangrijkste aandeelhouder van de Vlaamse groep worden, dé referentieaandeelhouder. De ambitieuze Gimv, die Telenet als zijn dochterbedrijf beschouwt, wil zijn participatie evenwel niet zien verwateren. Net als Albert Frère aast de beursgenoteerde overheidsholding op de dikke controlepremie bij de eventuele verkoop van Telenet.
Luc Van den Brande vroeg aandacht voor het strategisch belang van Telenet en de kabel. Wie de kabelinfrastructuur bezit, zit in een sterke positie om ook over het gebruik mee te spreken, aldus de Telenet-initiatiefnemer. Het is volgens hem onverstandig om voor de snelle opbrengst en de directe voordelen te opteren.
Daarmee zegt de voormalige regeringsleider net hetzelfde als de socialistische vice-premier Steve Stevaert. In de Vlaamse ministerraad botsten de opgewonden Dewael en Van Mechelen op de voormalige Limburgse intercommunalevoorzitter. Voor Stevaert blijft de kabelinfrastructuur in handen van de overheid en is het niet netjes met een dikke cheque naar de gemeenten te zwaaien.
De vergadering van de intercommunalevoorzitters, samen goed voor 35 procent van Telenet, besliste dat de biedingen van de kandidaat-kopers in een ruimer perspectief bekeken kunnen worden. Inbegrepen de integratie van de kabelnetten in Telenet, wat niet noodzakelijk de verkoop ervan hoeft te zijn. Voor de liberale minister van Economie Dirk Van Mechelen is het daarmee duidelijk dat in vele intercommunales de CVP het voor het zeggen heeft.
Uiteindelijk hebben de intercommunales, hoewel ze geen toonbeeld van verfijnde democratie zijn, ook hun aandeelhouders. Het is aan de steden en de gemeenten om te beslissen. Dat vergt tijd, veel tijd, want de noodzakelijke eensgezindheid is niet vanzelfsprekend. Voor de gemeenteraadsverkiezingen van oktober valt het kabelprobleem niet meer te regelen.
Guido Despiegelaere
