Limburg is een ideale plek voor romantische uitstapjes en culinaire hoogstandjes. Maar economisch komt die provincie nauwelijks van de grond wegens de incestueuze bestuurscultuur. Iedereen kent er iedereen, zeker aan de top. De ophef rond de Limburgse Reconversie Maatschappij (LRM) toonde een Kameradenrepubliek.
De LRM moet de reconversie van Limburg bevorderen. Daarvoor heeft zij circa 350 miljoen voor risicodragende investeringen. Wie het jaarverslag 2004 leest, ziet dat er weinig projecten waren. Slechts voor 16,5 miljoen. Daarom wordt LRM-geld belegd in staatsobligaties. Met die recyclage van overheidsgeld schiet Limburg niets op. Daarom heeft men bij de LRM de dochtermaatschappij LISOM opgericht om zogenoemde ‘politieke projecten’ te financieren. LISOM kreeg 146 miljoen van LRM.
Het adviesbureau Ernst & Young onderzocht de LRM na klachten van een voormalige boekhoudster en een ex-secretaris en kwam tot een interessante slotsom: er is een gebrek aan behoorlijk bestuur wegens falende interne controlemechanismen. De LRM-top, die eerst zei dat er niets aan de hand was, beloofde de suggesties van Ernst & Young over te nemen. Een opmerkelijke contradictie.
Het kernprobleem zit diep. Limburg heeft een feodale politieke verkaveling. Vroeger hadden de christendemocraten alle macht via de parochies. De socialisten organiseerden een tegenmacht via hun ziekenfonds. Daarna kwamen ook de liberalen op. Paars nam in Limburg alle slechte praktijken van de katholieken over en regeert Limburg feodaal. Er zijn twee baronnen: Steve Stevaert (SP.A) en Patrick Dewael (VLD). Alle macht is van hen afgeleid.
Gedelegeerd bestuurder van de LRM is Roland Aerden, een trouwe soldaat uit de socialistische zuil. Voorzitter van de raad van bestuur is André Vautmans, broer van ex-VLD-senator Valère Vautmans en oom van Kamerlid Hilde. Zijn vervanger is Jean-Claude Van Rode, leider van het Limburgse ABVV. De toezichthoudende regeringsvertegenwoordiger is Hedwig De Koker, VLD-penningmeester. Bij LISOM hetzelfde beeld. Roland Aerden is gedelegeerd bestuurder. Paul Butenaerts, provinciale feldwebel van Stevaert, is voorzitter van de raad van bestuur. Tweede man is Luc Houbrechts, kabinetschef van Dewael. LISOM-projecten worden bij voorkeur verdeeld onder kameraden: een Ethias Arena in Hasselt en een Themapark in Tongeren.
De boekhoudster ging met haar klacht naar Het Belang van Limburg, uitgegeven door de familie Baert. Het Belang weigerde haar verhaal. Die krant is voor de Kameradenrepubliek wat L’Osservatore Romano is voor het Vaticaan. Grote advocatenkantoren weigerden hun diensten. De procureur des Konings seponeerde de zaak onmiddellijk, zonder met haar te spreken. Wie kritiek heeft op de kameraden, wordt gewoon ‘gek’ verklaard.
De Kameradenrepubliek heeft haar tentakels in Brussel. Vlaams voogdijminister Dirk Van Mechelen vindt dat de LRM faalt, maar hij durft dat niet publiekelijk te zeggen. Hij mag, zeker in een verkiezingsjaar, niet ingaan tegen Limburgs VLD-kopstuk Dewael. Limburgs Vlaams minister Marino Keulen, adjudant van Dewael, houdt Van Mechelen scherp in de gaten. Dirk is een fatsoenlijke vent, maar hij heeft slappe knieën.
Limburg is geen democratie, maar een amigocratie. Verkiezingen bepalen enkel de pikorde onder baronnen. De christendemocraten zijn muisstil. CD&V-voorzitter Jo Van Deurzen popelt om aan te schuiven bij de rijk gevulde tafels van Stevaert, de primus van de huidige pikorde. Ludo Kelchtermans, broer van ex-minister Theo Kelchtermans (CD&V), is al bestuurder van LISOM.
De reconversie van Limburg moet nog beginnen in de hoofden van zijn bestuurders. Nu bevordert de LRM niet de reconversie, maar financiert ze de Kameradenrepubliek. Zolang dat gesloten systeem doorgaat, blijft Limburg het kneusje onder de Vlaamse provincies.
Derk Jan Eppink is schrijver en publicist.
Derk Jan Eppink
