Ergens in de drukte over de onverkwikkelijke verhalen van verzorger Willy Voet over dopinggebruik in het wielrennen, werd de vergelijking gemaakt tussen de voorbereiding van een toprenner en een racewagen. De mechaniek van zo’n auto wordt maandenlang minutieus afgesteld en getest, zodat er tijdens de wedstrijd niets kan fout gaan. De ingenieurs weten van elk veertje en elke moer hoe ze reageren op de snelheid, de druk en de kracht die wordt ontwikkeld. Het kleinste mankement kan immers niet alleen het verlies van de wedstrijd betekenen; het kan de autocoureur ook het leven kosten.
De vergelijking van een mens met een machine zou niet eerloos zijn, als daarmee het trainingsschema werd bedoeld van een atleet die wordt klaargestoomd voor zware inspanningen. Maar dat was niet het geval. Het ging om het hele programma aan middelen en middeltjes, die zo’n renner voor en tijdens het seizoen toegediend krijgt. De gevolgen daarvan zijn soms net zo dramatisch als voor de rijder in zijn raceauto, die stuurloos wordt omdat er toch een bout afbreekt.
Met de biecht van Willy Voet en de twijfels rond het nieuwe idool Frank Vandenbroucke heeft het wielrennen weer de zwartepiet. Ach. Het is waar dat de kwaal bijna zo oud is als het koersen zelf en dat ze bijlange niet alleen in de wereld van de fiets voorkomt. Dat bleek onder meer herhaaldelijk bij Olympische Spelen. De trainer van een grote Italiaanse voetbalclub werkte zich dit seizoen in nesten met uitspraken over dopinggebruik bij voetballers. Iedereen weet ondertussen hoe Oost-Duitse zwemsters en de turnstertjes uit Roemenië en de voormalige Sovjet-Unie in een iets verder verleden tot hun soms verbluffende prestaties kwamen.
Bovendien is ook deze sport per slot van rekening maar deel van een samenleving, die op het vlak van ethiek helaas weinig lessen te geven heeft. De wet voorziet niet voor niets in zware straffen voor het gebruik van voorkennis in de beurswereld. Eind vorig jaar stond er een keur aan politici voor het Hof van Cassatie terecht, omdat ze hun partijkas hadden gespekt met geld dat onrechtmatig verkregen was.
Het heeft in wezen geen belang wie de Tour de France wint of wie, zeg maar, wereldkampioen voetballen wordt. De wereld keert er niet door ten goede of ten kwade. Maar als het er op die laatste col in de Alpen echt om gaat, valt het leven in de helft van Europa stil. Als Racing Genk kampioen van België wordt, steekt dat heel Limburg in brand. Een Belgisch meisje dat kans maakt op een plaats in de halve finales van een belangrijk tennistoernooi is goed voor extra uitzendingen op televisie.
Topsport is magie. Ze heeft het onschatbare vermogen om de massa te bewegen. Een mediatycoon zoals Rupert Murdoch aast niet zomaar op de uitzendrechten van hele competities. Het bedrijf Polti heeft voor de omstreden Richard Virenque een maandsalaris van goed twee modale jaarinkomens veil, omdat het ervan uitgaat dat daar een uitstraling tegenover staat die dat geld waard is.
Het lijkt de sport zelf niet echt te deren dat ze met Hollywood meer gemeen heeft dan de glamour van het succes. Dat, zo blijkt, niet alle verhalen noodzakelijk zijn gebeurd zoals we ze op het scherm hebben kunnen volgen. Bij de start van de Ronde van Italië vorige zaterdag ontbraken twee renners. Er was bij hen een te hoog hematocrietgehalte in het bloed vastgesteld, wat kan wijzen op het gebruik van epo. Alsof ze maar een keertje stout zijn geweest, rijden die jongens over twee weken weer gewoon mee in het peloton.
Want ondanks de schijn van alle controles moet de wielrennerij het zich wel aantrekken dat ze weinig alert en doortastend optreedt. Ze zou haar pappenheimers beter moeten kennen. Het is, bijvoorbeeld, weinig waarschijnlijk dat echt niemand in de gaten had dat een paardenfokker die voor veel geld doktertje speelt, Frank Vandenbroucke maandenlang zomaar pillen en spuiten verstrekt.
De achilleshiel van dat feitelijke laisser faire zijn de mensen, de amateurs, die in sporthelden voorbeelden zien – mag dat nog? Die de beklimming van de Muur van Geraardsbergen of de eindrush in een klassieke wedstrijd beleven als zaten ze zelf op de fiets. Zij zijn het die eigenlijk bedrogen worden. Terwille van hun dromen en hun pure emotie past er voor het beschamen van hun vertrouwen eigenlijk maar één sanctie: schorsen, levenslang.
Hubert van Humbeeck
